شوشان - شهاب زمانی :
انتخابات ، فن گزینش و ابزاری است که به وسیلۀ آن میتوان در بعد کلان ، ارادۀ شهروندان را در شکلگیری نهادهای سیاسی و اجتماعی به ظهور رسانید. اراده ای که ثبات و آرامش یک ساختار سیاسی و حکومت ، بر آن بنیان گذاشته شده است.
از این رو آنچه که در اکثر کشورهای جهان ، برآن تاکید و از آن پاسداری می شود ، مردم سالاری و حکومت مردم بر مردم است و نه سیطره یک قشر یا طبقه خاص که پیش از این و در قرون گذشته ، ملت ها را در اسارت قدرت خود داشته اند.
توجه به نظر و رای مردم در ساختار قدرت حاکمه ، موجب تعلق خاطر شهروندان به حکومت وقت و همچنین پاسداری از بقاء آن خواهد شد.لذا توجه به گرایشات فکری و نظری در هر جامعه و تلاش به منظور دخیل نمودن آنها در ساختار قدرت حاکم ، موجب حضور حداکثری علاقه مندان و دوستداران نحله های فکری مختلف و در نتیجه شور و شوق انتخاباتی واجتماعی خواهد شد.
در حالیکه انتخاب و انتخابات ، یکی از حقوق شهروندی به شمار می رود ، با این وجود یک تکلیف اجتماعی نیز محسوب می شود که از سوی جامعه و کشور بر عهده افراد گذاشته می شود. عدم حضور و شرکت در روند انتخابات مختلف و حضور افرادی ضعیف در جایگاه تعیین شده ، می تواند بازخورد ها و عواقبی خسارت بار را برای جامعه مربوطه به همراه داشته باشد.
اینکه شهروندان با درایت، عقلانیت و مشارکت حداکثری در پای صندوقهای رأی رفته و برای نمایندگان شایسته و منتخب خویش در مجالس ، شوراها و یا ریاست جمهوری کشورشان تصمیم گیری نمایند ، خود نشانه ای از بلوغ سیاسی و دغدغه مند بودن آنها نسبت به سرنوشت و آینده کشورشان محسوب می شود .
هرچند رویه ها و مکانیزم های انتخابات در کشورهای مختلف ، متفاوت و گاها شامل اختلافات و تضادهای متعددی می باشد ، با این حال پروسه انتخابات در کشورها ، به نوعی تداوم مسیری تجربه شده ، درست و در جهت احترام به رای و نظر مردم می باشد که می تواند روند اداره امور هر کشوری را از یک دایره بسته خارج و به سمت مشارکت جمعی و همگانی در امور ، منتج نماید.
در هر صورت، مشارکت سیاسی مردم در انتخابات یکی از اصول اساسی دموکراسی و عقلانیت در اکثر نظام های سیاسی جهان به شمار می رود ، زیرا این عقیده و نظر وجود دارد که قدرت سیاسی در هر کشور را میتوان با قدرت مشارکت حدّاکثری مردم در انتخابات و انتخاب نمایندگانی کارآمد مهار و از سویی دیگر ، قدرت بیشتری را از منشاء مردم ، باز تولید نمود . هرچه قدرت انتخاب قویتری در دست شهروندان قرار داشته باشد، ابزار قدرت انتخاب برتر در انتخابات ، با درایت سیاسی و عقلانیت در گزینش ، که از مجرای قانون اساسی عبور کرده باشد ، به نفع همه و برای آینده ای بهتر و کشوری توسعه یافته تر فراهم خواهد ساخت.
بدون شک و فارغ از هرگونه اما و اگری ؛ انتخابات در اصل ، خود یک پدیدۀ ارزشمند سیاسی و اجتماعی است که مردم از طریق مشارکت در آن که یکی از مظاهر دموکراسی و مردم سالاری است، قدرت انتخاب نمایندگی خویش را با رفتن در پای صندوقهای رأی ، به ظهور می رسانند تا از بلوکه شدن قدرت در ید افراد خاص و از تمرکز قدرت سیاسی در قشر و یا طبقه خاص ، جلوگیری نمایند.
این قدرت فقط زمانی به دست میآید که مردم درک درستی از وضعیت و شرایط داخلی و خارجی کشور و شناخت دقیقی نیز از کاندیدای مورد نظر خویش داشته باشند تا انتخاب نماینده خود را به صورت عقلایی و منطقی انجام دهند.
وقتی معیار و اصول انتخاب در دست شهروندان قرار گیرد و مشارکت در انتخابات را یک اصل اساسی برای تعیین نمایندگان قوه مقننه و قانونگذاری در نظر گرفته شود ، فارغ از تعّلقات افراد به جریانهای سیاسی، گرایشهای مذهبی و قومی، استنتاج چنین انتخابات ، آثار و نتایج عملی برای کشور ، مردم و نظام سیاسی مربوطه خواهد داشت.
هرچند در هر پروسه انتخاباتی ، محدودیتهای گوناگونی با کنار زدن برخی افراد و گروههای اجتماعی به چشم خواهد خورد ، با این وجود اگر چنین مسائلی بدون اغراض سیاسی صورت گیرد و بر اساس سازوکارهای حقوقی مستند ، خلاف اصل همگانی بودن انتخابات نباشد ؛ نباید مستمسکی برای عده ای شود تا از دموکراسی و مردم سالاری که تجربه ای نه چندان طولانی در خاورمیانه محسوب می شود ، فاصله گرفته و روند درست جاری را به محل کاروزار و مانور کسانی بدل نمایند که اصولا گوشه چشمی نیز به مردم سالاری و ارزش های دموکراسی ندارند ؛ لذا ورود و حضور موثر در انتخابات ، چیزی جز دخیل نمودن رای مردم ، در سرنوشت و آینده کشور نخواهد بود.