بعضی از منتقدین «اریک فروم»، در نقد آرای وی می نویسند، هر چند تاکیدات «فروم» نسبت به معرفی دو عاملِ اساسی، یعنی؛ نیاز انسان به نگرش مشترک و همگانی، و مسؤولیت گریزی ناشی از گرایش به دین است و تا زمانی که این دو نیاز در بشر به طور واقعی و دائمی وجود دارد، پس گرایش انسان ها به دین نیز در طول تاریخ، منتفی نیست.

به هرحال منتقدین «اریک فروم»، بنا به دلایل زیر نظر او را بشدت رد می نمایند، مخصوصا بیشتر آن نکته ی تاکیدی ایشان را، که بیان می دارد، گرایش به دین، پیامدهای ناگواری؛ مانند پیدایش حکومت های ستمگر و مستبد دینی، ظهور طبقه ی عالمانِ دینی سوء استفاده گر و بروز جنگ های متعدد فرقه ای که تاریخ شاهد آن بوده است.

البته ناگفته نماند منتقدین، در باب پدیداری گرایش انسان به دین، نظر اریک فروم را یک مغالطه بزرگ می دانند، زیرا بر این باورند که وی پیدایش نگرش مشترک در سایه ی دین واحد را، که نتیجه ی دینداری است، علت فاعلی گرایش انسان به دین بیان کرده است و همچنین مسؤولیت گریزی که اریک فروم آن را صرفا، عامل گرایش به دین می داند؛ بطورکلی قولی سست و نادرست می پندارند زیرا، قبول دین، خود، مسؤولیت آور است و بالعکس به سبب همین ویژگی ها، بعضی از انسان ها بالاختیار نیز از پذیرش دینداری سر باز می زنند.

دوم این که لوازم ناگواری که «اریک فروم» برای گرایش به دین بعنوان اصلی ثابت برشمرده است، درباره ی همه ی ادیان صدق نمی کند.

براساس این نقد تاریخی می توان به شناخت ریشه های فساد در ایران عصر انقلاب اسلامی که صرفا اخلاقی و مالی نیست دست به پژوهش های گسترده زد و بهتر است مصلحان اجتماعی از این زاویه به مقوله ی فساد نگریست چون ممکن است منشای فساد در باورهای غلط دولتمردان در خصوص دین و دینداری برپایه ی توهم آنها از ظرفیت های دین باوری و دین گریزی مردم استوار باشد.

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه