شوشان - دکتر ایرج مزارعی مدرس دانشگاه:
یکی از راهها مبارزه با فساد اداری و سازمان یافته در همه کشورها احیا قانون سوت زنی است .
قانونی که قدمت و تاریخ آن در جهان به قرون وسطی و سال ۶۹۵ میلادی در انگلستان برمیگردد .
قانونی که بر اساس آن فرد افشا کننده باید یک سوم ناشی از سود کشف فساد عاید آن شود . " بریدلی بیرکنفلد " بزرگترین سوت زن جهان در سال ۲۰۱۲ از کشور آمریکا میباشد که جایزه ۱۰۴ میلیون دلاری که حدودا معادل یک هزار میلیارد تومان بود را از بانک سویسی ubs گرفت .
شفافیت ، نظارت مردمی ، فضای مجازی و رسانه ها و تشویق مردم به افشای فساد یکی از موثرترین روش کاهش فساد در جامعه امروز میباشد که متاسفانه نبود قانونی در این زمینه باعث شده که مبارزه با فساد در ایران ساختارمند نباشد که البته بدون شک زنده کردن این قانون نقشی پررنگ در مبارزه با فساد و بی عدالتی در جامعه خواهد داشت .
در تعریف سوت زنی باید عنوان نمایم که سوت زن کسی است که رفتارهای غیرقانونی و غیر اخلاقی یقه سفیدها را افشا میکند و همه رفتارهای نادرست آنها از قبیل تقلب ، رانت ، رشوه ، احتکار ، غارت و دزدی را افشا میکند .
در همین راستا ما سه نوع سوت زن داریم :
۱ - سوت زن داخلی : افشاگری توسط فرد داخل سازمان علیه خود سازمان .
۲ - سوت زنی شخصی : افشاگری علیه شخص مدیر یا معاون و کارمند و ...
۳ - سوت زنی غیرشخصی : افشاگری توسط یک شخص حقوقی علیه سازمانی دیگر .
اصولا فساد و فقدان شفافیت و نظارت دو روی یک سکه هستند ، به این معنی که به هر میزانی که شفافیت و نظارت در سیستم اداری و مالی سازمانها و نهادها بیشتر وجود داشته باشد شما شاهد فساد کمتر در جامعه خواهید بود ، و برعکس هر چقدر شفافیت و نظارت کمتر باشد شما فساد بیشتری را خواهید دید و چه بسا از این طریق فساد را نیز نهادینه کرده باشید .
بنابراین در ایران نیز برای برون رفت از فساد اداری و اقتصادی این قانون باید زنده شود و ضرورت دارد که مجلس شورای اسلامی با وضع این قانون و طراحی ساز و کار قانونی ، حقوقی ، فرهنگی و جامعه شناختی ان ، زمینه حقوقی و قانونی بودن حمایت از سوت زن را فراهم نماید ، هرچند در این روزها با حضور آیت الله ریسی ریس قوه مجریه به شیوه های مختلف شاهد احیا این قانون در کشور ایران در راستای مبارزه با فسادی اداری و سازمان یافته با یقه سفید ها در کشور میباشیم .