شوشان ـ نوید قائدی :
ساماندهی دستفروشان در کلانشهر اهواز بهعنوان یک معضل چندوجهی، همواره موردتوجه مسئولین و شهروندان بوده است. از یک سو، دستفروشی بهعنوان منبع درآمدی برای بسیاری از افراد تلقی میشود و از سوی دیگر، سد معبر، ترافیک، مشکلات بهداشتی و عدم نظارت بر کیفیت کالاها، از جمله چالشهای مرتبط با این پدیده است.
لذا نیاز است بر اساس اهدافی تعریف شده جهت حل این مشکل بزرگ شهری اقدام گرد. از جمله اهدافی که برای تدوین یک برنامه جامع مدنظر قرار گیرد میتوان به ساماندهی و ایجاد نظم در فعالیت دستفروشان، ایجاد فرصتهای شغلی پایدار برای دستفروشان، ارتقای بهداشت و ایمنی محیط شهری، حفظ حقوق شهروندان و سهولت تردد در معابر و رونق کسبوکار و حمایت از تولید داخلی اشاره کرد.
مراحل اجرایی انجام مطالعات را میتوان به زیربخشهای زیر تقسیم کرد: مرحله اول شامل شناسایی و آمارگیری که در این مرحله باید مواردی همچون شناسایی و آمارگیری دقیق از تعداد دستفروشان، محل فعالیت، نوع کالای عرضه شده و وضعیت معیشتی آنها و تفکیک دستفروشان واقعی از افراد سودجو و متخلف انجام گیرد. مرحله دوم شامل مکانیابی و جانمایی است که تعیین و تجهیز مکانهای مناسب برای استقرار دستفروشان با درنظرگرفتن دسترسی آسان، ترافیک، بهداشت و امنیت و اولویتبندی جانمایی بر اساس نیاز مناطق مختلف شهر، تراکم جمعیت و نوع کالای عرضه شده و ایجاد تنوع در نوع کالاها و خدمات ارائه شده در بازارهای دستفروشی از جمله این موارد است. مرحله سوم: ساماندهی و صدور مجوز است که ساماندهی و تعیین ساعات فعالیت دستفروشان، صدور مجوز فعالیت برای دستفروشان واجد شرایط و ارائه آموزشهای لازم به دستفروشان در زمینه بهداشت، ایمنی، حقوق شهروندی و قوانین مربوطه در این بخش جای دارند. مرحله چهارم: نظارت و ارزیابی است که نظارت مستمر بر فعالیت دستفروشان توسط ناظران و بازرسان و ارزیابی و رصد شاخصهای رضایت شهروندان، بهداشت محیط و ترافیک و ارائه گزارشهای دورهای به مراجع ذیصلاح از مهمترین موارد این بخش است.
از جمله ملاحظات که در تدوین این برنامه باید مدنظر باشد میتوان به جلب مشارکت و همکاری دستفروشان در فرایند ساماندهی، استفاده از تجارب موفق سایر شهرها در ساماندهی دستفروشان، توجه به شرایط اقلیمی و فرهنگی شهر اهواز در برنامهریزی، تخصیص اعتبارات لازم برای اجرای برنامه و تعامل و همکاری بین دستگاههای مختلف اشاره کرد.
اگر تدوین و اجرای برنامه درست عملیاتی شود میتواند مزایایی همچون ایجاد نظم و انضباط در فعالیت دستفروشان، ارتقای بهداشت و ایمنی محیط شهری، حفظ حقوق شهروندان و سهولت تردد در معابر، ایجاد فرصت شغلی پایدار برای دستفروشان، رونق کسبوکار و حمایت از تولید داخلی و افزایش رضایت شهروندان و ارتقای کیفیت زندگی را برای شهر و شهروندان به همراه داشته باشد.
در نهایت اینکه ساماندهی دستفروشان شهر اهواز با اتکا به برنامهای جامع و با درنظرگرفتن ملاحظات مختلف، ضمن ایجاد فرصت شغلی برای دستفروشان، میتواند به ارتقای نظم و انضباط شهری، بهداشت و ایمنی محیط و رضایت شهروندان منجر شود. این برنامه صرفاً یک پیشنهاد اولیه است و میتواند باتوجهبه شرایط و امکانات و فرصتهای پیشروی شهر اهواز، مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد تا به یک برنامه دقیق اجرایی و عملیاتی تبدیل شود.