شوشان ـ نوید قائدی :
روشنفکران به عنوان اندیشمندان و منتقدان اجتماعی، نقشی اساسی در جوامع ایفا میکنند. در استان خوزستان، با تنوع قومیتی و فرهنگی و همچنین چالشهای اقتصادی و اجتماعی متعدد، نقش و کارکرد روشنفکران از اهمیتی مضاعف برخوردار است.
نقشهای روشنفکران در جامعة خوزستان را میتوان به چند دسته تقسیمبندی کرد. اولین بخش، روشنفکران بهعنوان نقدکنندگان اجتماعی زیرا روشنفکران با نقد نابسامانیها و معضلات جامعه، به افزایش آگاهی عمومی و مطالبهگری برای اصلاح و توسعه کمک میکنند. دومین نقش، روشنفکران بهعنوان مروجان اندیشه و فرهنگ زیرا روشنفکران با تولید و نشر اندیشههای نو، به ارتقای سطح دانش و فرهنگ جامعه کمک میکنند. سومین نقش، روشنفکران بهعنوان پل ارتباط بین مردم و حاکمیت زیرا روشنفکران میتوانند با انعکاس صدای مردم به حاکمیت و بالعکس، به بهبود تعامل و گفتگو بین این دو بخش کمک کنند.
همچنین کارکردهای روشنفکران در خوزستان در چند بخش قابلتقسیم است، اولین مورد، مطالبهگری برای حقوق بومیان منطقه و محیطزیست زیرا روشنفکران در خوزستان با تأکید بر حقوق اقوام بومی و لزوم حفظ محیطزیست، به ارتقای عدالت اجتماعی و پایداری توسعه در منطقه کمک میکنند. دومین مورد، ترویج همزیستی مسالمتآمیز و مدارا زیرا باتوجهبه تنوع قومیتی در خوزستان، روشنفکران نقشی کلیدی در ترویج فرهنگ گفتگو و مدارا و جلوگیری از تنشهای قومی ایفا میکنند. سومین بخش، تقویت هویت جمعی و فرهنگ بومی زیرا روشنفکران با پاسداشت زبان، ادبیات، موسیقی و سایر عناصر فرهنگی بومی، به حفظ و تقویت هویت جمعی مردم خوزستان کمک میکنند.
البته روشنفکران جهت تحقق نقش و کارکردهای خود با چالشهایی مواجه هستند. مانند فشارهای سیاسی و اجتماعی زیرا روشنفکران در خوزستان ممکن است به دلیل نقد صریح خود از نابسامانیها، با فشارهای سیاسی و اجتماعی مواجه شوند. همچنین محدودیتهایی در صراحت بیان، زیرا محدودیتهای صراحت بیان، میتواند فعالیت روشنفکران را با چالشهایی مواجه کند و در نهایت ضعف سازماندهی و همبستگی
است؛ زیرا در برخی موارد، فقدان انسجام و همبستگی بین روشنفکران، مانع از اثرگذاری آنها خواهد شد.
در نهایت این که با وجود چالشهای پیشرو، روشنفکران در استان خوزستان نقشی حیاتی در ارتقای آگاهی عمومی، مطالبهگری برای اصلاح و توسعه، و ترویج اندیشههای نو و فرهنگ بومی ایفا میکنند. حمایت از روشنفکران و ایجاد فضای باز برای فعالیت آنها، گامی ضروری در جهت توسعه و پیشرفت استان خوزستان خواهد بود.