شوشان ـ نوید قائدی :
فردا 21 شهریور و در تقویم ایران روز سینما نام دارد، که در سال 1379 در چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران و همزمان با بزرگداشت صدمین سال ورود سینما به ایران 21 شهریور ماه به عنوان «روز ملی سینما» شناخته شد که هر سال جشن خانه سینما در این روز برگزار می شود و 21 شهریور ماه به عنوان روزی نمادین وارد تقویم ایران شد.ورود دوربین و فیلم و سینما به ایران داستان های جذاب و شنیدنی دارد که حکایت های آن ها همیشه شعف برانگیز است همچنین تاثیر شگرف اجتماعی این صنعت بر زندگی و فرهنگ مردم ایران قابل تامل و جای تحقیق و پژوهش جدی دارد که شاید تا کنون به آن توجه ویژه ای نشده است.اما انگیزه این نگارش بررسی اجمالی عدم اقبال از سینما در سالهای اخیر است که دلایل اجتماعی پیچیدهای دارد که شاید به تغییرات فرهنگی، اقتصادی و تکنولوژیکی در ایران حاضر وابسته است.
توسعه فناوری و پلتفرمهای آنلاین یعنی ظهور پلتفرمهای پخش آنلاین فیلم و سریال، دسترسی آسان به محتوا را برای افراد فراهم کرده است. با وجود این پلتفرمها، افراد میتوانند در هر زمان و مکانی که بخواهند به فیلمهای موردعلاقه خود دسترسی داشته باشند و نیاز کمتری به مراجعه به سینما را احساس کنند. بهخصوص این که در ایران قانون کپیرایت و ارائه انواع محتوا توسط سایتهای مختلف رعایت نمیشود و هر کس با سادهترین امکانات میتواند به فیلمهای ارائه شده دسترسی داشته باشد.
البته تغییر سبک زندگی افراد به سمت فردگرایی و گذراندن اوقات فراغت در خانه، باعث کاهش تمایل به حضور در مکانهای عمومی مانند سینما شده است همچنین افزایش هزینههای زندگی، از جمله هزینههای بلیت سینما، خوراکی و نوشیدنی، باعث شده است که بسیاری از افراد یا خانوادهها از رفتن به سینما صرفنظر کنند.
از دیگر دلایل میتوان به کیفیت پایین برخی از فیلمهای اکران شده و عدم تطابق آنها باسلیقه مخاطبان، باعث شده است که افراد از رفتن به سینما ناامید شوند، گرچه صاحبنظران عقیده دارند ظهور بازیهای رایانهای، کنسرتها و سایر رویدادهای فرهنگی و هنری، باعث شده است که سینما تنها گزینه برای گذراندن اوقات فراغت میان نسل جدید نباشد و افراد به دنبال گزینههای جذابتر باشند.
البته در نمای کلیتر تغییر در الگوهای مصرف محتواهای جذاب و کوتاهتر و گذرا و بهروز و شاید زنده باتوجهبه گسترش گوشیهای هوشمند و تبلتها باعث شده افراد تمایل بیشتری به تماشای محتوا در دستگاههای هوشمند شخصی خود داشته باشند و این امر باعث کاهش جذابیت سینما شده است.
گرچه تمامی این تحولات اجتماعی بیانگر رشد پدیده فردگرایی و دورشدن از جمع و اجتماع و خانواده میتواند قلمداد شود اما شاید با راهکارهایی بتوان با این چالش مقابله کرد.
به طور مثال سینماها باید تلاش کنند تا تجربه تماشای فیلم در سینما را به یک تجربه منحصربهفرد و فراموشنشدنی تبدیل کنند. استفاده از فناوریهای جدید، اکران فیلمهای خاص و برگزاری رویدادهای ویژه، میتواند به این هدف کمک کند. یا تنوعبخشی به محتوای اکران شده میتواند مؤثر باشد؛ یعنی سینماها باید بهجای تمرکز بر فیلمهای تجاری، به اکران فیلمهای هنری، رویدادهای زنده و مستند و فیلمهای با موضوعات مختلف بپردازند تا بتوانند طیف گستردهتری از مخاطبان را جذب کنند.
همچنین کاهش هزینههای بلیت سینما و ارائه تخفیفهای ویژه به گروههای خاصی از مخاطبان، میتواند به افزایش تعداد مخاطبان کمک کند و ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده در سینما، از جمله کیفیت صدا و تصویر، راحتی صندلیها و تنوع در خوراکیها و نوشیدنیها (ارزان و دسترس یا مصرف تبلیغی از جانب صنایع)، میتواند به افزایش رضایت مخاطبان کمک کند.
استفاده از تبلیغات هدفمند و شخصیسازی شده (بخش خصوصی)، میتواند به معرفی فیلمهای جدید و جذب مخاطبان علاقهمند کمک کند یا همکاری با سایر صنایع، مانند صنعت گردشگری، میتواند به جذب گردشگران و افزایش تعداد مخاطبان سینما کمک کند.
البته به طور زیر بنایی طراحی و ساخت سازههای جدید و جذاب سینما مانند پردیسهای خاص و چندمنظوره که مکانهای فرهنگی ویژه باشند میتواند در جذب مخاطب کمک شایانی نماید.
باتوجهبه اهمیت سینما در صنعت فرهنگ و سرگرمی، تلاش برای حفظ و احیای آن ضروری است و با اتخاذ راهکارهای مناسب و باتوجهبه تغییرات اجتماعی و تکنولوژیکی، میتوان نسل جدید را به این فرهنگ – صنعت بسیار تأثیرگذار در تمام شئون زندگی فردی و اجتماعی آنها جذب کرد. زیرا رشد و توسعه مکانهای فرهنگی و عمومی در جوامع پیشرفته از مؤلفههای اصلی سنجش شرایط فرهنگی و اجتماعی تلقی میشود و نمیتوان بهسادگی از کنار چنین موضوع مهم عبور کرد.