شوشان ـ حجت‌الاسلام امین بهرامی :
ماه شریف ذی القعده که از راه میرسد،دل در سینه عاشقان امامت شادمان است و حال شیعیان نمیتواند بد باشد. دهه اول از این ماه بانام فرزندان با جلالت حضرت باب الحوائج موسی بن جعفر امام کاظم(صلوات الله علیه)گره خورده است و چه زیبا نامیده اند یک دهه شادمانی ودرس آموزی از دانشگاه عظیم امامت را بعنوان دهه کرامت.
ابتدای این دهه مبارکه با ولادت کریمه اهل بیت عصمت وطهارت حضرت فاطمه معصومه(صلوات الله علیها)آغاز می شود.دختری که به شفاعت او شیعیان وارد بهشت می شوند و نزد پروردگار متعال دارای جلالتی است که ازسایر شُفَعاء نیز والاتر است. دختری که مایه روشنی چشم پدر درعلم و فضیلت و پاکدامنی است و دارای تأثيرگذاری در جامعه اسلامی بوده،هست وخواهد بود.دروصف حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها)بایداین گونه سرود که:
دختر چه دختری است که زهردختری سر است
چشم وچراغ خانه موسی بن جعفر است
اواسط دهه کرامت به جناب احمدبن موسی ملقب به شاه چراغ است.امامزاده ای که مُبلّغ امامت امام زمان حضرت علی بن موسی الرضا(علیه آلاف التحیة و الثناء)بود و در علم و تقوا از رجال باعظمت خاندان امامت است و نام آن جناب با کرامت ومردم داری عجین گشته است و درمبارزه وپیکار با طاغوت دورانش شمشیرش را لحظه ای در غلاف فرو نکرد و سرانجام در این مسیربه شهادت رسید.
در یازدهم ذی القعده زمین و آسمان سرخوش از ولادت امامی هستند که حجت خدا در تمامی کائنات است،امامی که رأفت از در و دیوار حضرت بر سر زائرینش همچون باران سیل آسا می بارد و محبینش را غرق در محبّت خویش میکند.چه کنیم که دل ما از ازل تا به ابد به ضریح حضرت گره خورده است و این گره باز نشدنی است، راستی شنیده اید که امام الرئوف(علیه السلام)در سرای باقی به دیدار کسانی می آید که در دنیا به زیارت حضرت آمده اند؟این مهر و عطوفت حضرت با دل مشتاقان و زائرینش چه میکند؟
در این دنیا آرامش و سکینه الهی نصیب زائران رضوی می شود و درآخرت نیز امام رضا(علیه آلاف التحیة و الثناء)خود ضامن آرامش دوستداران و زیارت کنندگان قبر شریف و مبارکش خواهدبود.
رضا دوستان در هر دو سرا آرامند و پر بهجت وشادمان،زیرا در دنیا وآخرت با امامشان مأنوسند.در روز ولادت امام مهربانیها،اسوه توحید برمحور اندیشه،الگوی مردم داری و خوب زیستن حضرت علی بن موسی الرضا(علیه آلاف التحية و الثناء)برآن شديم به شرح کوتاه نامه آن امام همام به جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)از سادات و علمای جلیل القدر و صاحب کرامت شیعه بپردازیم.این نامه حاوی مسائل مهم توحیدی،اجتماعی واخلاقی است که شیعیان با عمل به این توصیه ها می توانند بهترین مبلّغ برای اسلام و مکتب اهل بیت(علیهم السلام)باشند و در بین دیگر جوامع مایه کسب آبرو برای شیعه شوند.آنچه در ادمه می اید متن کامل نامه مبارک امام الرئوف حضرت علی بن موسی الرضا(صلوات الله علیه)که در آن دوران هنوز درمدینه تشریف داشتند به جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)می باشد و پس از متن این نامه و ترجمه آن به شرح مختصران خواهیم پرداخت.
بسم الله الرحمن الرحیم
یا عبدالعظیم!
أبلغْ عنّی أولیائی السلامَ وقل لهم:
أن لا یجعلوا للشیطان على أنفسهم سبیلاً، ومُرْهم بالصدق فی الحدیث وأداء الأمانة، ومُرْهم بالسکوت وترک الجدال فیما لا یَعْنیهم، وإقبالِ بعضهم على بعض والمُزاوَرة، فإنّ ذلک قربة إلیّ. ولا یشغلوا أنفسهم بتمزیق بعضهم بعضاً، فإنّی آلیتُ على نفسی أنّه مَن فعل ذلک وأسخط ولیّاً من أولیائی دعوتُ الله لِیعذّبه فی الدنیا أشدّ العذاب، وکان فی الآخرة من الخاسرین. وعرِّفْهم أنّ الله قد غفر لمحسنهم، وتجاوز عن مسیئهم، إلاّ مَن أشرک به أو آذى ولیّاً من أولیائی أو أضمر له سوءً، فإنّ الله لا یغفر له حتّى یرجع عنه، فإنْ رجع وإلاّ نُزع رُوح الإیمان عن قلبه، وخرج عن ولایتی، ولم یکن له نصیب فی ولایتنا، وأعوذ بالله من ذلک.
بسم الله الرّحمن الرّحیم
ای عبدالعظیم از سوی من به یارانم سلام برسان و به ایشان بگو:
که شیطان را به خود راه ندهند
و به آنان فرمان ده به راستی در گفتار و ادای امانت
و آنها را فرمان ده در آنچه به کارشان نمی آید خاموشی ورزند
و ستیزه جویی کنار نهند و به یکدیگر روی آورند که موجب نزدیک شدن به من است
و به در افتادن با یکدیگر خود را مشغول نسازند که من با خود عهد کرده ام هر که چنین کند و یاری از یاران مرا به خشم آورد ، از خدا بخواهم در دنیا سخت ترین عذاب را بدو رساند و در آخرت در شمار زیانکاران باشد
و ایشان را آگاه ساز که خداوند ، نیکوکار آنها را خواهد بخشید و از بد کارشان در خواهد گذشت؛ مگر کسی که به خدا شرک ورزیده یا دوستی از دوستان مرا بیازارد یا بدخواهی او را به دل گیرد ؛ که اگر چنین کند خداوند او را نبخشاید تا زمانی که از این اندیشه بد باز نگردد، اگر بازگشت (چه بهتر) و گرنه روح ایمان از دلش رخت بربندد و از ولایت من بیرون رود .
و او را از ولایت ما بهره ای نخواهد بود و از این سرنوشت بد به خدا پناه می برم .
شرح مختصر:
امام رضا(علیه السلام)به مباحث مهم توحیدی،اخلاقی واجتماعی اشاره میکند و
جالب است این توصیه ها از۱۴ قرن گذشته تا کنون کاربردی بوده اند ومعلوم می
شود که از عصر اهل بیت عصمت وطهارت (علیهم السلام)این مسائل وجود داشته
است.امام هشتم در این نامه پس از ابلاغ سلام پر محبت خویش به شیعیان به
جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)که از علمای بزرگ و از نسل امام حسن
مجتبی(علیه السلام)است و نوشتن نامه از سوی امام رضا(صلوات الله علیه) به
جناب عبدالعظیم خود موضوع مهمی بوده،می فرمایند:
(۱):(به شیعیان بگو شیطان را به خود راه ندهند)
.پر واضح است که بسیاری از مشکلات در زندگی از اختلافات خانوادگی،تاکج خلقی
ها و کج روی ها ناشی از خوی شیطانی افراد است و اگر شیعیان از شیطان رانده
شده تبعیّت نکنند اینگونه اتفاقات در زندگی انان نخواهد افتاد.
(۲):(وبه آنان فرمان ده به راستی در گفتار و ادای امانت).اگرسیره افراد دربین اعضای خانواده و درفضای جامعه به بیان صحبتهای خلاف واقع بود قطعا اعتماد اشخاص از یکدیگر سلب خواهدشد.در هر تلخی و شیرینی و در هر سختی و آسانی باید راست گویی در بین مردم و درمیان مسؤولين نصب العین آنان قرار بگیرد.زیرا اگر فرمان روایان به مردم دروغ گفتند،برکات الهی در آن جامعه نازل نشده و مردم نیز مسوولین خود اعتماد نخواهند داشت.لذا باید کلام علوی نصب العین همه ماباشد که امیرالمومنین و امتم المتقین حضرت علی بن ابی طالب(صلوات الله علیه) فرمودند:(النجاة فى الصدق. نجات و رستن در راستگویی است۲).
(۳):(وآنها را فرمان ده درآنچه به کارشان نمی آید خاموشی ورزند).در نشست های دوستانه و خانوادگی بسیار اتفاق می افتد که افراد ساعتها در کنار یکدیگر می نشینند اما متاسفانه سخنانی بر زبان جاری میکنند که نه تنها فایده و ثمره ای برای آنان ندارد،بلکه باعث پاسخگو بودن آنان در روز قیامت خواهدشد.نشست های امروزی بعضا از چند معصیت خالی نیست.یا غیبت مؤمنى درآن صورت میگیرد،یا به بهانه مزاح به تمسخرشخصی می پردازند و یاباسخنانشان نسبت به افراد سوءظن پیدا میکنند و به تجسس زندگی دیگدان می پردازند واین درحالی است که تمام ای حرفها لایعنی و غیرقابل استفاده می باشند.برای سعادت دو سرا باید درب گودال آتش که همان دهان است را بست واگر درجایی که سخنی برای گفتن نداریم خاموش باشیم.
(۴):(وسیزه جویی را کنار گذاشته و به یکدیگر روی آورند که موجب نزدیک شدن به من است).درگیری ومشاجره ها باعث از بین رفتن صفا و برادری در جامعه اسلامی می گردد.سیره واحادیث رسول خدا(صلی الله علیه وآله)و ائمه هدی(علیهم السلام)بیان گر ضرورت اخوّت در اجتماع مسلمین است و امام رضا(سلام الله علیه)راه نزدیک شدن محبینش به ایشان را دوستی شیعیان بایکدیگر در جامعه می دانند و این نشان دهنده اوج رأفت وشفقت آن حضرت نسبت به پیروانش می باشد.
(۵):(وبه در افتادن بایکدیگر مشغول نسازندکه من با خود عهد کرده ام هرکس
چنین کند ویاری از یاران مرا به خشم آورداز خدا بخواهم در دنیا سخت ترین
عذاب را بدو رساندو درآخرت درشمارزیانکاران باشد).شاید بتواند اوج امام
الرئوف بودن حضرت علی بن موسی الرضا(علیه آلاف التحیة و الثناء)نسبت به
پیروان مکتب توحید و عقلانیت امامت را در این بخش از نامه آن حضرت به جناب
عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)مشاهده کرد.جالب است این قسمت از نصایح امام
هشتم مختص اخلاق و رفتار شیعیان نسبت به یکدیگر است.گاهی اوقات صحبتها و
رفتار شیعیان نسبت به یکدیگر آن قدر زشت و زننده است که متاسفانه به یکدیگر
ظلم میکنند و مظلوم را آزار میدهند.افراد مظلوم در سیره امام رضا(علیه
السلام)در زمره یاران ایشان در هرعصری می باشند و افراد ظالم به نام شیعه
به آبروی مکتب آل الله(علیهم السلام)صدمه میرسانند و باعث می شود در دنیا
عذابهای سختی دیده و درآخرت درشمارزیانکاران باشند.کم نیستند شیعیانی که
صدارت و ریاستی دارند و به زیر دست خود ظلم می کنند
و حق آنان را بطور تمام و کمال نمی دهند و با حق خوری آتش جهنم را برای خود
انتخاب میکنند و باعث عدم رضایت امام هشتم از خود می شوند.
(۶):(وایشان راآگاه ساز که خداوندنیکوکارآنهارا خواهد بخشید و از بدکارشان درخواهدگذست؛مگر کسی که به خدا شرک ورزیده یا دوستی از دوستان مرا بیازارد یا بدخواهی او را به دل گیرد؛که اگرچنین کند تازمانی که از این اندیشه بدبازنگردد خداوند اورا نبخشایداگر بازگشت چه بهتر وگرنه روح ایمان از دلش رخت بربندد و از ولایت من بیرون رود و او را از ولایت ما بهره ای نخواهد بود.
و از سرنوشت بد به خداپناه می برم).درقسمت پایانی نامه امام الرئوف حضرت علی بن موسی الرضا(صلوات الله علیه)به سیدالکریم جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)در رابطه با خیرخواهی و نیکوکاری شیعیان نسبت به یکدیگر است که به فرمایش ایشان خدا نیکوکاران شیعه را خواهد بخشید و بدهای شیعه را به شرط بازگشت و اصلاح می بخشد.اما توصیه مجدد امام مهربانیها به خیرخواهی و محبت شیعیان نسبت به یکدیگر است. دراین نامه از ظلم بنی امیه و بنی عباس به موالیان و شیعیان خبری نیست ،بلکه ازستم شیعه به شیعه نگران است.گاهی ظلم شیعیان نسبت به یکدیگر بیش از ستم دشمنان مکتب اهل بیت(علیهم السلام)به آنان است.دراین نامه آن حضرت شیعیانی که از دیگری اندیشه بدی در ذهن دارند را توبیخ کرده و آنان را خارج از ولایت خود میداند و روح ایمان از دل آنان بیرون خواهدرفت و آن حضرت از این سرنوشت شوم ونامبارک به خداوند متعال پناه میبرد.
اگر ما خود را محب و شیعه امام رضا(علیه السلام)میدانیم موظف هستیم علاوه بر برگزاری جشنهای باشکوه به فرمایشات وسیره آن حضرت عمل کنیم و باکردارخود مُبلّغ مکتب رضوی و اجدادطاهرینش باشیم.
امین بهرامی(شریعت شوشتری)
(۱):بحارالانوار ج ۷۱ ،ص۲۳۱
اختصاص، شیخ مفید، ص ۲۴۱
(۲):غررالحکم ۷۹۹
