رنگونی ها؛زیباترین مسجد جنوب ایران

مسجد رانگونی ها در حدود سال 1300 در جنوب‌غربی پالایشگاه آبادان و در کنار اروند‌رود و نقطه صفر مرزی همجوار با کشور عراق ساخته شده است. در آن زمان پالایشگاه آبادان به عنوان اولین واحد تصفیه نفت ایران و مرکز عمده صدور فرآورده های نفتی در نیمکره شرقی آغاز بکار کرده بود.

 با مطرح شدن آبادان به عنوان یکی از شهرهای صنعتی، هزاران تبعه انگلیسی، هندی و پاکستانی به این شهر مهاجرت کردند. از نخستین گروه هایی که به آبادان آمدند کارکنان پالایشگاه رنگون پایتخت کشور میانمار و عمدتاً رنگونی الاصل و مسلمان بودند.

 به همین لحاظ درصدد تاسیس عبادتگاه در زمین های شرکت نفت بآمدند و بالاخره با موافقت این شرکت، ساخت مسجد بدست کارگران پاکستانی پالایشگاه آبادان آغاز و نام مسجد رانگونی‌ها گذاشته شد.

مسجد رانگونی‌ها، به سبک معماری شبه قاره هند با گچبری‌هایی زیبا و برجسته ازاره‌های سیمانی و بی‌نظیر شبستان، حیاط اصلی و مأذنه و در پیشانی بنا نقشینه‌ای منقش به آیه بسم‌الله الرحمن الرحیم است.

 ‌تزیینات مسجد رانگونی‌ها شباهت زیادی به گچبری برهشته دارد با این تفاوت که با سیمان انجام گرفته و در واقع سیمان‌بری است. گفته می‌شود بعضی از مصالح ساختمانی، خاصه رنگ‌های به‌کار رفته اولیه در نقش و نگاره‌ها از هندوستان تأمین شده است.

این بنا دارای شبستان، حیاط اصلی، و موذنه است. این مسجد به مسلمانان اهل سنت حنفی مذهب تعلق داد؛ متولی مسجد شیخ عبدالرشید مندل بود و امامین جماعت آن، شیخ قادری هندی، حاج آقا رنگونی و سپس محمد اسلم راجا بودند.

 در آرایه‌های این مسجد از طرح‌های گچ بری برجسته به صورت روکش سیمانی استفاده شده است. این مسجد مشرف به اروندرود و روبروی پالایشگاه است و بنای آن سبک معماری گورکانیان هند را نشان می دهد.

یکی از ویژگی‌های بارز مسجد محراب گلگونه‌ای است که به شیوه خاصی ایجاد شده است. محراب در میان انبوهی از اشکال هندسی و نقوش اسلیمی تزیین شده، رنگ‌های گوناگون و طرح‌های نقش بسته بر دیوارهای محراب نمادی از بهشت برین است.

در این موزه نسخه‌هایی از قرآن‌های خطی و همچنین اسناد تاریخی مربوط به اواسط دوره قاجار تا پهلوی اول شامل مکاتبات مالی و تجاری تجار ایرانی مقیم هندوستان و انگلستان با ایران و همچنین انواع سفته، برات، صورت ریز معاملات و نامه‌های تجاری نگهداری و نمایش داده می‌شود.