نظر جالب یک کارشناس درباره سد گتوند

دكتر اسماعيل كهرم کارشناس برجسته محيط‌ زيست در تاریخ 24/02/1391 در یادداشتی با عنوان «چند نکته درباره سد سازی» در روزنامه تهران امروز، خواستار برچیده شدن سد گتوند علیا شد.

به گزارش ایبنانیوز، متن کامل یادداشت دکتر اسماعیل کهرم به این شرح است:

سد گتوند درحالي هزينه‌هاي بسياري روي دوش مردم منطقه و محيط‌ زيست كشور گذاشته كه دوران سدسازي در دنيا سپري شده است. ما زماني قهرمان سد‌سازي شديم كه دنيا در حال جمع كردن پرونده سد‌سازي است. آمريكا بزرگ‌ترين سد خود را تخريب كرد، چون ساخت اين سد به نابودي يكي از مهم‌ترين تالاب‌هاي آن منجر شده بود. آمريكا در طول ۱۳ سال ۴۳۰ سد را تخريب كرد. آلمان هم تمام سد‌هاي بزرگ را جمع كرد. امروز كشورها يا سد نمي‌سازند يا اگر مجبور شوند، در نهايت تاج آن را ۱۵ متر در نظر مي‌گيرند نه مثل سد گتوند كه تاج آن ۱۸۰ متر ارتفاع دارد يا كارون كه بالاي ۱۷۰ متر ارتفاع دارد.

البته موضوع سد گتوند با همه سدسازي‌هاي كشور فرق دارد. سدگتوند علاوه بر هزينه‌هايي كه همانند ساير سدها بر كشور وارد كرد، هزينه‌هاي منحصر به خود را به دنبال داشته كه غيرقابل جبران است. اين پروژه برخلاف نظر تمام متخصصان كشور ساخته و آبگيري شد. زماني كه سد را ساختند، گنبدهاي نمكي دور از رودخانه بودند و اصلا ربطي به آن نداشتند. سد را ساختند و شروع به آبگيري كردند. آب دره‌ها و دشت‌ها را گرفت و به گنبدهاي نمكي رسيد. هزاران تن نمك در آب حل شد. كارون شور شد. زمين‌هاي كشاورزي به خطر افتاد و ده‌ها مشكل ديگر. به هر حال، محصولات و گياهان تحمل شوري و اسيديته را ندارند. مثلا اگر شوري آب و زميني كه در آن پنبه كشت مي‌شود، يك درجه بيشتر شود، پنبه از بين مي‌رود. گندم و ساير محصولات هم تا حدي مي‌تواند شوري را تحمل كنند. البته وضعيتي كه امروز گتوند به‌وجود آورده، در حد يك فاجعه است! چون الان شوري آب آنقدر بالا رفته كه اين آب را نه مي‌توان براي آبياري محصولات استفاده كرد و نه حتي مي‌توان به خورد آدم‌ها داد.

اين سد بازهم ضربه‌هاي زيادي به منابع طبيعي، محيط‌زيست، كشاورزي و ساكنان آن خواهد زد. بنابراين اين سد بايد جمع شود. آبگيري آن كار از اساس غير كارشناسي بود. سدي كه ساخت آن ۷ سال طول كشيد، حالا بايد جمع شود، همانطور كه حداقل ۱۵ سد اطراف درياچه اروميه بايد جمع شود. مجريان طرح‌ها و سدسازان بايد ساخت سدهاي بزرگ را فراموش كنند. اما متاسفانه ما هنوز به اين تفكر نرسيديم و محيط‌ زيست و منابع طبيعي كشور بايد همچنان هزينه ناكارآمدي برخي از مسئولان را بدهند.