در فاز دوم طرح تحول سلامت به حوزه بهداشت پرداخته شد. در این مرحله هدفگذاری، ارتقا خدمات بهداشتی در روستاها و مناطق حاشیه کلانشهرها و تغییر راهبردی حوزه بهداشت در جهت غربالگری بیماریهای مزمن است. ما در عرصه کنترل بیماریهای عفونی بسیار موفق بودیم
اجرای طرح تحول در مراحل مختلف رضایتمندی مردم را از این حوزه افزایش داده است. حوزه سلامت از حوزههایی است که میتوان عملکرد دولت یازدهم را موفق ارزیابی کرد. برای بررسی جزئیات فاز سوم طرح تحول سلامت گفتوگویی اختصاصی با اسماعیل ایدنی رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی جندی شاپور اهواز انجام دادهایم.
متن این گفتوگو را در زیر میخوانید.
لطفا در ابتدای کلام درباره حوزه سلامت نگاه دولت به این بخش توضیح بفرمایید؟
همان طور که میدانید با روی کار آمدن دولت یازدهم نگاه ویژهای به مقوله سلامت گشوده شده است و سلامت جزء اولویتهای اساسی و جزء سه اولویت اصلی کشور قرار گرفته است. در حوزه سلامت بعد از ابلاغ سیاستهای کلان سلامت توسط مقام معظم رهبری و همچنین برنامههای دولت محترم، برنامه تحول سلامت با برنامههای خدمتی مختلف طراحی شد.
جزئیات طرح تحول سلامت را اشاره می کنید؟
طرح تحول سلامت دارای سه مرحله است که مرحله اول طرح تحول در حوزه درمان بود، در این مرحله بستههای متعددی طراحی و اجرا شد. فاز اول شامل کاهش هزینههای پرداختی توسط مردم، تهیه تجهیزات پزشکی در درون بیمارستانهای دولتی و دانشگاهی و عدم ارجاع بیمار به خارج بیمارستان بود. در این مرحله حتی اگر انجام خدمتی در یک بیمارستان مقدور نبود، بیمارستان موظف بود بیمار را به بیمارستان دیگری منتقل کند.
به لحاظ دریافت هزینه، با اجرای فاز اول مردم چند درصد هزینه را پرداخت میکنند؟
متاسفانه در سالهای اخیر هزینه پرداختی از جیب مردم به 60 درصد رسیده بود که تهیه آن برای مردم سخت بود. با اجرای این فاز، این هزینه در شهرهای بزرگ به 10درصد و در روستاها و شهرهای زیر 20 هزار نفر به 5درصد کاهش یافت.
همچنین برنامه کاهش هزینههای بیماران صعب العلاج در این طرح گنجانده شده است. علاوه بر این مشوقهای بسیار خوبی برای ماندگار شدن پزشکان در مناطق محروم با اجرای این فاز طرح تحول فراهم شده است. از دیگر برنامههای این طرح میتوان به برنامه کاهش جراحیهای سزارین و رایگان کردن هزینههای زایمان طبیعی در همه بیمارستانها اشاره کرد.
ظاهرا برنامههایی هم در بخش هتلینگ بیمارستانها دارید؟
بله در این مرحله از طرح تحول، همچنین پیگیر افزایش هتلینگ بیمارستانها بودیم که تقریباٌ در همه بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه طرح هتلینگ انجام شد.
با اجرای هتلینگ بیمارستانها، اتاق استراحت و سایر قسمتها برای رفاه حال بیماران و پرسنل در بیمارستان ایجاد شد، با اجرای این برنامه برای اینکه برای بیماران مشکلی پیش نیاید ما در هر بیمارستان به صورت بخش بخش طرح هتلینگ را انجام دادیم تا همه بیمارستان تعطیل نشود.
در فاز دوم طرح تحول چه هدف گزاریهایی را در دانشگاه علوم پزشکی پیگیری میکنید؟
در فاز دوم طرح تحول سلامت به حوزه بهداشت پرداخته شد. در این مرحله هدفگذاری، ارتقا خدمات بهداشتی در روستاها و مناطق حاشیه کلانشهرها و تغییر راهبردی حوزه بهداشت در جهت غربالگری بیماریهای مزمن است. ما در عرصه کنترل بیماریهای عفونی بسیار موفق بودیم ولی با توجه به تغییر سبک زندگی بیماری-های دیگری همچون چاقی، افزایش مصرف غذاهای چرب و فست فودها باعث افزایش انواع سرطانها و بیماریهای قلبی و عروقی شده است.
در فاز دوم طرح تحول سلامت، برنامهریزی برای غربالگری بیماریهای قلبی و عروقی، چاقی، دیابت، پیشگیری از سرطان و مشکلات روانپزشکی انجام شده است. در این فاز، با تغییر راهبردهای بهداشتی سابق به سراغ این بیماری که ریشه در سبک زندگی شهری دارد پرداخته شده است.
این روزها فاز سوم طرح تحول کلید خورده است، در این فاز به کدام حوزه سلامت پرداختهاید؟
در فاز سوم طرح تحول سلامت، به یک اختلال سیستمی که در حوزه سلامت وجود داشت پرداختیم. در این فاز مبنای دریافت و پرداختهای بدون ضابطه هزینههای بیماری را مورد بررسی قرار دادیم. خدمات پزشکی و تشخیصی در کشور تعرفهگزاری و شفافیت مناسبی نداشتند و به همین دلیل احتمال دریافت غیرقانونی وجه وجود داشت.
کتابهای تعرفههای پزشکی موجود که مرجع تعرفهگذاری خدمات پزشکی هستند مربوط به 1364 است که بسیاری از خدمات در آن لحاظ نشده است. بیش از 1700 خدمت در کتاب تعرفهگذاری سابق وجود نداشت که این سبب اختلاف بین پزشک و بیمار میشد. همچنین بسیاری از خدمات پزشکی بودند که تحت پوشش بیمه نبودند ولی در کتاب جدید ارزشگذاری جدید همه خدمات در حوزه سلامت پیشبینی شده و برای هر خدمتی ارزش نسبی، سهم حرفهای پزشک و سهم بیمارستان لحاظ شده است.
اجرای این فاز طرح تحول و رونمایی از کتاب ارزش گزاری جدید، چه مزایایی دارد؟
توجه کنید با اجرای این طرح بسیاری از هزینههایی که مردم مجبور بودند از جیب خود پرداخت کنند و متحمل شوند تحت پوشش بیمه قرار میگیرد. در سالهای گذشته تعرفهها واقعی نبودند و امکان تخطی پزشکان وجود داشت.
مسائل مالی بیش از 95درصد کسانی که خدمات بهداشتی ارائه میدهند با این تعرفهها تامین میشود. حدود 70-80 درصد مردم در خوزستان از بیمه تکمیلی استفاده میکنند که این بیمهها بخش زیادی از هزینهها را پرداخت میکنند و بیماران خوزستانی به لحاظ هزینههای درمانی تحت فشار قرار نمیگیرند.
با اجرایی شدن فاز سوم این هزینههای دریافتی از بیماران بستری کمتر هم میشود؟
بله کمتر میشود، با اجرای کتاب ارزش گزاری نسبی خدمات و مراقبتهای سلامت، سهم بیمار در شهرها از 10درصد به 6درصد و در مراکز روستایی از 5درصد به3درصد کاهش مییابد. این مهم در ایجاد رضایتمندی در مردم بسیار موثر است.
در بخشهای کلینیکی و آزمایشگاهی هم شاهد این کاهش هستیم؟
بله. در بخش خصوصی 25درصد هزینه دریافتی در بخش آزمایشگاهی کاهش مییابد. چون با این کتاب بیمهها تعهدات مالی خود را افزایش دادهاند
آقای ایدنی در باره جزئیات کتاب جدید ارزش گزاری خدمات بهداشتی بیشتر توضیح بفرمایید؟
ایدنی: همه خدمات سلامت در جامعه پزشکی طبق این کتاب کدبندی شده است و هر خدمتی کد مشخص دارد.
این کتاب انعطاف پذیر است و از مهرماه مراکز بهداشتی و درمانی به مدت 3 ماه فرصت دارند نظرات خود را در مورد کدبندیها و تعرفهها اعلام کنند. در این کتاب بین کدها 5 فاصله درصدی کدی گذاشته شده است که اگر خدمت جدیدی بنا باشد اضافه کنیم امکان آن وجود داشته باشد.
نسبت به اجرایی شدن و تحقق و رعایت اصول این کتاب چقدر امیدوار هستید؟
امیدوارم به نحو احسن اجرایی شود. این کتاب ارزش گذاری نسبی خدمات درمانی و بهداشتی قبل از ابلاغ به تایید همه انجمنهای علمی و تخصصی حوزه سلامت رسیده است. بنابراین این کتاب مورد تایید همه پزشکان بخشهای خصوصی و دولتی است. چون تعرفهها واقعی شده حدود 95 درصد پزشکان دولتی و خصوصی از این طرح استقبال کردند.
برای اجرایی شدن تعرفههای جدید، نظارت هم میکنید؟
در بحث نظارت، علت مبنایی و اصلی دریافت هزینههای غیرمتعارف یا همان به اصطلاح زیرمیزی توسط برخی پزشکان، نامناسب بودن تعرفههای درمانی است. که با این تعرفههای جدید بستر دریافت غیرمتعارف هزینهها از مردم ریشه کن میشود. با ابلاغ این کتاب چون تعرفهها واقعیتر شده است به هیچ وجه دریافت وجه غیر متعارف قابل قبول نیست. به همین دلیل به پیوست همین کتاب، پیوست نظارتی توسط سازمان نظام پزشکی تهیه شد که به تایید هیئت دولت هم رسیده است.
در این پیوست به تخلفات پزشکی که مربوط به دریافت هزینه غیر متعارف از مردم است رسیدگی میشود و مجازاتی چون توبیخ و ابطال پروانه مطب نیز در نظر گرفته شده است.
روند پیگیری شکایات مردم در زمینه دریافت تعرفه عیر متعارف چگونه است؟
برای رسیدگی به شکایات مردم در زمینه تخلفات مراجع چندگانه تشکیل و پیگیری میشود و سامانه کشوری برای این موضوع اختصاص داده شده است که بیمار میتواند شکایات خود را به این سامانه گزارش دهد.
تخلفات مالی اگر احراز شود 2 مسیر را برای بررسی طی میکند. یک مسیر از کمیسیون ماده 11 تعزیزات که در دانشگاه است و دیگری هیئت بدوی نظام پزشکی و نظام پزشکی متعهد شده که حداکثر ظرف 17 روز پس از ورود شکایت به نظام پزشکی رای هیئت بدوی صادر شود و از زمان ثبت شکایت در سامانه، دسترسی برای رئیس نظام پزشکی شهرستان، رئیس شورای هماهنگی نظام پزشکی، معاونت درمان دانشگاه، ریاست دانشگاه، معاون درمان وزارت بهداشت، وزیر بهداشت و ستاد مرکزی کنترل تعرفهها وجود دارد تا این شکایت را پیگیری کنند. اگر ما پیگیری نکردیم وزارت بهداشت پیگیر شکایات مردم است، بنابراین هیچ راهی جز رسیدگی به شکایات وجود ندارد.
اجرای شدن فاز سوم طرح تحول علاوه بر بیماران پرسنل درمانی را هم پوشش میدهد؟
ماهیت کلی طرح تحول ایجابی است و امیدواریم همه پزشکان همکاری مناسبی با این طرح داشته باشند. در این طرح ارتباط مالی پزشک و بیمار قطع شده است و تعرفهها به ویژه در شهرستانها بهینه شده است. مثلاٌ در بیمارستانهای خصوصی کدهای ضریبی 38 هزار تومان و در بیمارستانهای دولتی به 8800تومان افزایش یافته است. که این باعث افزایش رضایت مندی کادر درمانی میشود.
در این طرح نظام ارجاع شهری و روستایی به طور کامل اجرا میشود که در خوزستان هم اکنون در شهرستان رامهرمز در حال اجرا است و در سایر شهرستانها در حال پیگیری هستیم.
وضعیت رفاهی پرسنل درمانی واقعاٌ مطلوب میشود؟
با اجرای کامل فاز سوم طرح تحول، وضع رفاهی جامعه پزشکی و کارکنان و پرسنل حوزه سلامت بهبود پیدا میکند. چرا که بخشی از درآمدهای بیمارستان در حدود 20 درصد به عنوان کارآنه به پرسنل پرداخت میشود. با بهبود مسایل رفاهی پرسنل امیدواریم رضایتمندی مردم نیز افزایش پیدا کند.