ضرورت برپايي مراكز اطلاع رساني داروها و سموم در خوزستان

رییس اداره تحقیق و توسعه آموزش مردمی و اطلاع رسانی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز،

بر ضرورت برپايي مراكز اطلاع رساني داروها و سموم در خوزستان تاکید کرد.

گزارشگر: حسین عبدالعزیزی

امروزه با پيشرفت¬هاي سريع در زمينه توليد داروها و سموم جديد، نياز به آگاهي و دسترسي به اطلاعات مربوط به اين عناوين به منظور ارتقاء توانمندي¬هاي گروه پزشكي در همه ابعاد ضروري به نظر مي رسد علاوه بر اين، نياز به مراكزي كه بتوانند با راهنمايي بيماران، مسمومان و خانواده هايشان از مراجعه بي مورد به مراكز درماني جلوگيري كنند احساس مي¬شود. اين مراكز مي¬توانند عوارض معمول را شناسايي و با راهنمايي بيمار از قطع مصرف دارو جلوگيري كنند و همچنين با شناسايي عوارض و تداخلات خطرناك بيمار را در جهت بررسي بيشتر قبل از ادامه مصرف دارو راهنمايي كنند، همچنین از دهه 60 ميلادي، مراكز اطلاع رساني دارويي در اغلب دانشگاه هاي علوم پزشكي جهان شروع به فعاليت کرد. اين مراكز در دانشگاه ها ، بيمارستان ها، دانشكده هاي داروسازي و ديگر سازمان هاي وابسته تاسيس شدند فعاليت اينگونه مراكز در هر كشوري براي ارتقاء امنيت دارويي مصرف كنندگان و دسترسي به آمار ، ارقام و اطلاعات منطقه اي و كشوري نيز ضروري مي باشد.

تاريخچه مراكز اطلاع رساني دارويي ايران و خوزستان:

دکتر فریده یونسی گفت: اولين مركز اطلاع رساني دارو و سموم ايران در بهمن 1375 در ساختمان شماره يك معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت آغاز به فعاليت کرد و در حال حاضر در 30 شهرستان، مراكز اطلاعات دارويي و كنترل مسموميت¬ها با شماره تلفن 1490 مشغول فعاليت است.

وی با بیان اینکه اولين مركز اطلاع رساني دارو و سموم خوزستان در بهمن 1381 در بيمارستان امام خميني (ره) فعالیت خود را آغاز کرد، افزود: در تابستان 1385 اين مركز از محل استقرار خود در بيمارستان امام خميني (ره) به معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشكي اهواز انتقال يافت و در همان سال به صورت رسمي افتتاح شد.

رییس اداره تحقیق و توسعه آموزش مردمی و اطلاع رسانی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، تصریح کرد: اين مركز در حال حاضر با چهار شماره تلفن 1490 يا 191يا 32234727 - 061، 32234728 - 061 از ساعت 30/7 الي 30/19 با همكاري چهار دكتر داروساز، پاسخگوي سوالات عمومي و تخصصي در ارتباط با اطلاعات دارويي و موارد مسموميت به عموم مردم و كادر محترم درماني است. 

فعاليت هاي مركز اطلاع رساني داروها و سموم در خوزستان

یونسی با اشاره به فعاليت هاي مركز اطلاع رساني داروها و سموم در خوزستان خدمات تلفني، پاسخ به سوالات دارويي عموم مردم و گروه پزشكي (سوالات تخصصي )، ارائه اطلاعات لازم مربوط به كنترل موارد مسموميت به گروه پزشكي، بيماران مسموم و همراهان آنها،كمك به كاهش مراجعه بي مورد به مراكز درماني و اورژانس ها با ارائه نمودن اطلاعات ضروري به صورت تلفني را از مهمترین فعالیت این مرکز عنوان کرد.

خدمات آموزشي و علمي

وی به خدمات آموزشي و علمي اشاره کرد و گفت: ارائه برنامه در رسانه هاي عمومي با موضوعات مختلف اطلاعات دارويي، كنترل و پيشگيري مسموميت ها و نحوه مصرف صحيح داروها، كمك به برگزاري دوره هاي آموزشي سمينار و بازآموزي ، چاپ و انتشار پوستر و پمفلت هاي آموزشي برای گروه پزشكي از مهمترین خدمات آموزشی و علمی این مرکز است.

ابزار و منابع اطلاعاتي مركز ملي اطلاع رساني داروها و سموم :

این دکتر داروساز در ادامه با بیان اینکه ابزار و منابع اطلاعاتي مركز ملي اطلاع رساني داروها و سموم شامل پاسخگويي به سوالات عمومي و تخصصي در خصوص اطلاعات دارويي و موارد مسموميت در اين مركز با استفاده از كتب و نرم افزارهاي روزآمد دنيا صورت مي گيرد. از اين ميان مي توان به نرم افزار Micromedex Poisindex, UpToDate بهره گيري از كتب مرجع اطلاعات دارويي، طب داخلي، تشخيصي، كنترل و درمان مسموميت، داروهاي گياهي و مكمل¬ها، آرايشي و بهداشتي و فارماكوپه هاي معتبر است. خاطرنشان کرد: با توجه به رشد روز افزون كارخانه هاي داروسازي و اسامي تجاري ، اين مركز مجهز به بانك بروشور داروها موجود در كشور است.

روش كار مركز 

یونسی افزود: در پايان هر ماه، هر فصل و همچنين در پايان هر سال، داده هاي خام طبقه بندي و آماده پذيرش مي شود همكاران مركز به همين منظور اقدام به جمع آوري اطلاعات آماري و بررسي فرمهاي ثبت شده در هر ماه به تفكيك مشخصات بيمار و نوع سوال، تاريخ،ساعت تماس و ذكر منبع مورد استفاده در تهيه پاسخ مي نمايند و در نهايت اين اطلاعات به صورت مدون برای اطلاع مسوولان امر ارسال مي شود. اغلب اين اطلاعات بصورت پوستر و مقاله در مجامع علمي مرتبط ارائه می شود.

سوالات شايع كه توسط مراكز اطلاع رساني داروها و سموم ( 1490 ) پاسخ داده می شود.

رییس اداره تحقیق و توسعه آموزش مردمی و اطلاع رسانی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، مواردي كه در تماس هاي عمومي و تخصصي پاسخگويي مي شود را شامل ارزيابي دارو، مورد تجويز دارو و ارائه اطلاعات كلي در ارتباط با آن ( drug evaluation )، موارد مصرف دارو ( indications )، روش هاي تجويز و يا استفاده از دارو و روش بهينه مصرف در جهت كاهش عوارض و اثر بخشي بيشتر ( administration)، موارد منع مصرف دارو (contraindications ) ، موارد احتياط و علائم و نشانه هايي كه بايد مرتبا بررسي شوند( precaution ) ، شناسايي عوارض شايع، راههاي كاهش آنها ، همچنين شناسايي عوارض خطرناك و اقدام صحيح در برخورد با آنها ( adverse drug reactions )، تداخلات در 3 سطح تداخل با داروهاي ديگر ، غذاها و آزمايشات تشخيص طبي و راهنمايي مناسب هنگام برخورد با موارد مهم، ( drug- drug, Drug food, Drug – lab Interactions ) ، ايمني مصرف دارو در دوران بارداري و شيردهي ( pregnancy & Lactation )، سازگاري داروهاي تزريقي با هم و با محلولهاي تزريقي، ( Injectable compatibility ) ، شرايط نگهداري و پايداري داروها، ( storage & stability )، راهنمايي اوليه و بررسي شدت مسموميت و اقدامات مقتضي ( نظارت در خانه، ارجاع به بيمارستان هاي غير تخصصي و يا ارجاع به مراكز تخصصي مسمومان ) است.

موارد شايعي كه فقط در تماسهاي تخصصي ارائه مي شوند.

یونسی با بیان اینکه موارد شايعي كه فقط در تماس هاي تخصصي ارائه مي شوند، شامل جايگاه دارو در درمان ( place in therapy )، معرفي گزينه هاي درماني ايمن تر و يا روش درماني بهتر در دوران بارداري و شيردهي ، ( pregnancy & lactation )، در دسترس بودن داروها ( Availability )، موارد مورد تاييد مصرف دارو و ساير موارد مصرف ( labeled & Unlabeled use )، خصوصيات فارماكوكينتيكي دارو شامل جذب، توزيع ، متابوليسم و حذف 

( pharmacokinetics )، مقايسه اثر بخشي داروها در بيماري هاي مختلف ( comparative efficacy ) است ، افزود: شناسايي دارو و يا سم از شكل ظاهري و كدهاي نوشته شده بر روي آن،( drug & poison dentification )، ارائه دوز سمي، حداكثر دوز قابل تحمل، عوارض سمي، راهكارهاي درماني در موارد مسموميت، ( poisoning management) و سوالات عمومي و تخصصي ديگر كه شامل موارد شايع ذكر شده نمي باشد. را از دیگر موارد شايعي كه فقط در تماسهاي تخصصي ارائه مي شوند. عنوان کرد. گزارشگر: حسین عبدالعزیزی