سیدحسین موسویان دیپلمات پیشین ایرانی در مقالهای که در روزنامه هافینگتونپست آمریکا منتشر شده است به اقدامات آمریکاییها که منجر به تداوم بیاعتمادی میشود اشاره کرده است.
موسویان در این مقاله که روزنامۀ فرهیختگان آنرا منتشر کرده، به اتفاقات اخیر میان ایران و آمریکا پرداخته است. دیپلمات پیشین ایران در این مقاله با اشاره به ماهیت برجام نوشت:
«اساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بر یک بدهبستان بنا شده است. در ازای موافقت ایران با نظارت و کنترل بیشتر و محدودیت برنامه هستهایاش بهمنظور اعتمادسازی در یک دوره چند ساله، گروه 1+5 به حق ایران مبنیبر غنیسازی اورانیوم احترام خواهد گذاشت و تمام تحریمهای وضع شده علیه این کشور را لغو خواهد کرد.»
موسویان با اشاره به گفته مقامات ایرانی از جمله وزیر امور خارجه که به صورت شفاف اعلام کرده بود توافق هستهای نیاز به مراقبت دارد، نوشت: «اکنون آینده این توافق در خطر است - آن هم نه از طرف ایران- پیامدهای شکست برجام تنها محدود به اندازه و محدوده برنامه هستهای ایران نخواهد بود. از منظر ایران، برجام یک معیار سنجش برای این بود که آیا میتواند به غرب برای همکاری در دیگر مسائل اعتماد کند یا نه. اگر آمریکا بهطور کامل به تعهداتش طبق این توافق عمل کند، دیدگاه مقامات ایران به مذاکرات بیشتر تاثیری مثبت خواهد گرفت.
هر چند اگر آمریکا با نیتی مریض با توافق برخورد کند و کار را برای اینکه ایران از اجرای برجام نفع ببرد، سخت کند، باور مقامات ایران از اینکه آمریکا دورو و ریاکار است و نمیتواند مورد اعتماد باشد، دوباره تایید خواهد شد. همچنین چند سال دیپلماسی نابود میشود و این تفکر که روابط نتیجهای در بر نخواهد داشت بار دیگر میان دو کشور قوت خواهد گرفت که پیامدهایی ناگوار هم برای منطقه خواهد داشت.»
موسویان در بخش دیگری از یادداشت منتشر شده در روزنامه آمریکایی «هافینگتونپست» نوشت: «همزمان با روز اجرای برجام آژانس بینالمللی انرژی اتمی تایید کرد که ایران به تمام تعهداتش در آن توافق عمل کرده است. هر چند اکنون که توافق اجرایی شده است هنوز ایران بهرهای از منافع لغو تحریمهای بینالمللی کسب نکرده است. درواقع ترس از تحریمهای غیرهستهای باقیمانده و دورنمای تحریمهای بیشتر مانع از این میشود که شرکتها و بانکهای بینالمللی از تجارت یا سرمایهگذاری در ایران پرهیز داشته باشند. بانکهای اروپایی بزرگ در سالهای اخیر به اتهام نقض تحریمهای ایران میلیونها دلار جریمه شدهاند.»
تاثیر روانی تحریمهای آمریکایی بر دوران پسابرجام مساله دیگری بود که موسویان در یادداشت خود به آن اشاره کرد. او در ادامه نوشت: «تحریمهای آمریکا همچنین مانع از این شده است که ایران به راحتی به بازار نفت بازگردد چراکه ایران با انجام قراردادهای خود به بانکهای خارجی نیاز دارد. اغلب این بانکها با دلار کار میکنند و به دلیل ترس از تحریمهای آمریکا چندان تمایلی به این کار ندارند. به گفته جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نیز ایران تنها توانسته است به سه میلیارد دلار از داراییهای مسدودشدهاش پس از اجرای توافق هستهای دست یابد.»
اقداماتی که آمریکاییها در چند ماه بعد از اجرای برجام انجام دادهاند نشاندهنده حسن نیت آنها نیست. موسویان با برشمردن برخی از این اقدامات نوشت: «آمریکا علاوهبر این در ماه ژانویه با تغییر قانون لغو روادید موجب شد اروپاییهایی که در پنج سال گذشته به ایران سفر کردهاند، برای ورود به آمریکا ملزم به دریافت ویزا شوند که مانعی دیگر بر سر راه تجارت اروپاییها با ایران محسوب میشود، تمام این اقدامات نهتنها موجب ناامیدی در ایران، بلکه در اروپا شده است.»
اینکه دولت بارک اوباما رئیسجمهور آمریکا اعلام میکند مانع از تجارت قانونی با ایران نخواهد شد و مایل به مشخص کردن داد و ستدهایی است که موسسات مالی خارجی میتوانند با ایران انجام دهند، امیدبخش است. برجام یک دستاورد بزرگ میان ایران، آمریکا و دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل بهعلاوه آلمان بود و برای اینکه گامی رو به جلو در جهت بهبود روابط سازنده میان تهران و غرب برداشته شود، تمام طرفها باید بهطور کامل به تعهداتشان پایبند باشند.
در پایان نیز عضو سابق تیم مذاکرهکننده هستهای با اعلام هشداری مهم در مورد اینکه آینده بدون برجام به سود هیچکس نیست، نوشت: «اگر برجام نابود شود، نهتنها دیگر شانسی برای توافق میان تهران و واشنگتن بر سر دیگر مسائل نخواهد بود بلکه ایران اعتمادش را به شورای امنیت از دست خواهد داد.
متاسفانه در آمریکا نیروهای قدرتمندی وجود دارند که خواهان تقویت دشمنی میان تهران و واشنگتن هستند و میخواهند ایران و آمریکا را به مسیر جنگ بازگردانند. این گروهها تمام آنچه در توان دارند را برای نابود کردن این توافق دیپلماتیک تاریخی به کار خواهند گرفت و با نفوذ خوبی که در کنگره دارند، برای تحریمهای بیشتر ایران تلاش خواهند کرد. متاسفانه این تلاشها بیشتر به دستور اسرائیل و دولت سعودی و برای جلوگیری از اهداف سیاسی خارجی اوباما به جای ارتقای امنیت و صلح جهانی انجام میشود.»