رسول عودهزاده: بردباری مردم این محله ستودنی است. دلشکستگیها و ناراحتیهای زیاد اندکی از عزمشان نمیکاهد. کمبودهای بسیار، سدی در برابر موج زندگی در «حرشه» (گاومیش آباد) نمیشود. زندگی در اینجا البته به گاومیشداری خلاصه نمیشود.
گاومیش سرشتش را با آب عجین کردهاند. گویی که از آب زاده شده است. اما آب پرآبترین رودخانه کشور یعنی کارون روزبهروز هم کمآبتر میشود و هم شورتر. زندگی در کنار این شوری دقیقا در ساحل شرقی رودخانه سختتر شده است. شوری و کمآبی همه نیروهای شر این داستان هستند که علیه حیوان نجیب و دوستداشتنی و گاومیشداران صبور همپیمان شدهاند. کوچههای لجنآلود، آسمان دودزده، هوای بدبو، مدفوع گاوها، آشغال، دود، عبور گاومیشها، بوی سنگین و شرجیهای لعنتی، همه و همه بهای گاومیشداری در تکهای از اهواز بزرگ است. گاوميشآباد همان جايي است كه مدرنیته و سنت بدجوری شاخبهشاخ شدهاند. اینجا وقتی خودروهای پلاک اروندی به احترام گاومیشها ترمز میکنند تا مسیر روزانه خود در خیابانهایی که هیچ وقت رنگ آسفالت به خود ندیدهاند را طی کنند، هم شهر است و هم روستا، هم شهر نیست و هم روستا نیست. گاومیشآباد و همسایهاش کوی مشعلی را میگویم.
قلب اهواز پشت نخلهای دانشگاههای علومپزشکی جندیشاپور و چمران و آپارتمانهای مسکونی گلستان و بوستان باوجود همه محرومیتها همچنان میتپد. درست مثل همه عکسهای امین نظری و شاگردش مرحوم علی هویسی از عشقبازی جاموسها با آب کارونی که اکنون رو به قبله است. اصلا این حرفها را ولکنید، يكبار به صدای خواننده سنتی این منطقه «عباس اسحاگی» گوش بدهید. شاید هم با قصه «تو مکیهی منی بانو» حالتان جا بیاید.
اگر جدیتر باشیم..
آمار کمی ذهنها را به واقعیت نزدیکتر میکنند «آمار جمعیت گاومیش در سال ١٣٨٨ در ایران ۴۵۹هزار رأس شمارش شده است. گاومیش در روز ٧ تا ١٠ کیلو شیر تولید میکند. شیر گاومیش پنجدرصد چربی مفید دارد و بدون اضافه کردن مواد نگهدارنده تا ٦ماه پس از تاریخ تولید بدون نیاز به یخچال قابلمصرف است. قیمت شیر گاومیش از شیر گاو بالاتر است.
درحال حاضر تنها یک واحد گاومیشداری در استان آن هم در شهرستان حمیدیه به روش کاملا صنعتی اداره و نگهداری میشود که جمعیت گله آن ۱۰۰رأس است. جمعیت دامی استان خوزستان عددی در حدود ۷ و نیممیلیون واحد دامی است که از این میزان حدود ۴میلیون دام سبک (گوسفند و بز) و ۵۰۰هزار رأس نیز دام سنگین است. از این میزان ۵۰۰هزار دام سنگین حدود ۸۰هزار رأس گاومیش هستند. گاومیشداران خوزستان با تولید ٥٠٤هزار تن شیر در ماه ٢٥درصد شیر استان را تأمین میکنند. همچنین سالانه بیش از ١٣٠هزار تن شیرخام گاومیش در خوزستان تولید میشود. ٩٠درصد از جمعیت گاومیشها در استان به وسیله گاومیشداران به صورت خرده و با تعداد گلههای ١٠رأسی یا مقداری بیشتر نگهداری میشود. جمعیت گاومیشهای شهرستان کارون ١٢هزار رأس است.»
در تعریف شهرستان کارون ضروری است بدانید «منطقه پنج شهرداری اهواز، بهمن سال ٩١ در سفر یک روزه رئیس دولت دهم به خوزستان از شهر اهواز تفکیک و به شهرستان کارون تبدیل شد. کوت عبدالله و روستاهای استیشن، خزامی، درویشآباد، شریعتی یک، کوت نواصر، کوی منتظری، گاومیشآباد، گندمکار و هادیآباد، شهرستان کوت عبدالله را تشکیل میدهند. شهرستان کارون با مساحتی بالغبر پنجهزار کیلومترمربع و جمعیتی بیش از ٢٠٠هزار نفر براساس مصوبه، قرار شد با مرکزیت کوت عبدالله و دو شهر کنعان و ربیع و بخشهای مرکزی و سویسه تأسیس شود.»
گاومیشداران و گاومیشداری...
گاومیشداران بخش مهمی از شهرستان اقماری کارون هستند که کمبودهای شهرستان مستقیما آنها را تحتتأثیر قرار میدهد. قطعا تعیین مرز بین اهواز و کارون پس از گذشت بیش از دوسال از تبدیل کارون به شهرستان مستقل و جداشدن از اهواز، ابلاغ مصوبه تأسیس دو شهر «کنعان» و «ربیع» از سوی وزارت کشور، حذف نگاه غیرکارشناسی توأم با بیتدبیری نسبت به تولیدکنندگان لبنیات، ارایه خدمات شهری به گاومیشآباد، جلوگیری از قاچاق گاومیش به عراق توسط دلالان عراقی، انتقال گاومیشداران به مجتمع صنعتی در محدوده شهر و بدون هزینه و با دسترسی به آب روان میتواند نقش مهمی در بهبود وضع گاومیشداران گاومیشآباد داشته باشد.
سکانس آخر..
گاومیشهای ابوحبیب که از آبتنی در کارون خشکیده برگشتهاند، از روی جاده عبور میکنند تا به حرشه بروند. یکی از گاومیشها روی آسفالت فضله میریزد، دقیقا روی مرز اهواز و کارون؛ انگار هیچکس این مرز را قبول ندارد، حتی گاومیشها.