پزشک و پرستار تیم هستند

ما اعتقاد داریم که پزشکان و پرستاران در قالب یک تیم واحد هستند که باید نهایتا به مردم خدمت ارائه کنند، ‌چرا که آنها همیشه در کنار همدیگر حضور دارند به گونه‌ای که در دنیا هم به همین صورت است، یعنی ارائه بسته خدمات بهداشتی و درمانی فردی نیست و زمانی که بیماری وارد بیمارستان می شود، تمام نیروهای پزشکی و پیراپزشکی درگیر او هستند، تا جایی که پزشک و پرستار باید در ارتباط نزدیک و هماهنگ با هم کار کنند تا نهایتا منجر به این شود که بیمار از بیمارستان مرخص شود. همچنین زمانی که در جامعه بسته های سلامتی تعریف می‌شود، حاصل کار مشترک پزشک و پرستار است، ‌به گونه‌ای که کنار هم بودن آنها اجتناب ناپذیر است. البته اگر بر گردیم به قبل سال ۱۳۷۵ این دو قشر در کنار هم به نحو بسیار مناسب و خیلی دوستانه خدمات خود را به بیماران ارائه می کردند، ‌اما به تدریج در طی ۲۰ سال گذشته اتفاقاتی افتاد که با میان آمدن بحث مالی و طرح کارانه در نظام سلامت و سیستم بهداشتی و درمانی، فاصله و شکاف را میان پزشکان و پرستاران عمیق تر کرد، ‌تا جایی که بزرگ‌ترین ضربه را پرداخت ها و طرح کارانه در انسجام تیم بهداشتی و درمانی ایجاد کردند. این مساله فقط مختص پزشکان و پرستاران نبود، حتی اگر از جامعه پزشکی هم بپرسید بین خودشان از این منظر اختلاف دارند،‌ چرا که برای مثال اختلاف مالی بین متخصص روانپزشک و متخصص جراح چندین برابر است که به هیچ وجه منطقی نیست،‌ اما با وجود این مشکلات همچنان بر این باوریم که باید پزشکان و پرستاران در قالب یک تیم کار کنند.

بیماران تحت تاثیر روابط پزشکان و پرستاران

اگر ارتباط بین پزشکان و پرستاران مناسب باشد و به اصطلاح با هم در برنامه‌ریزی‌ها، سیاستگذاری‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های بیمارستان‌ها، ‌دانشگاه‌ها و وزارت بهداشت تعامل و مشارکت داشته باشند، روند کار ‌بسیار مناسب است. ارتباط این دو قشر به گونه ای است که اگر بخواهند در مورد مسائل بیمار گفت‌وگو کنند باید همه گروه ها باشند. بنابراین به تبع آن پرستاران هم دلیل آنکه بیشترین وقت خود را با بیماران می‌گذرانند، بهترین و صاحب نظرترین افراد در مورد مسائل و مشکلات بیماران هستند، پس نقش پررنگی در مورد ارائه خدمات به بیماران دارند. بنابراین اگر همیشه مشارکت همه گروه ها از جمله پزشکان و پرستاران موثر و برقرار باشد، نهایتا بیماران سود خواهند برد،‌ چون بیماران می توانند به بهترین شکل ممکن خدمات مناسب، ایمن، مطمئن و با کیفیت را دریافت کنند. حالا زمانی که به دلایل مختلف جدایی بین این دو قشر اتفاق بیفتد، ارتباطات نامناسب باشد و این مسیر دوستانه دچار اختلال شود این بیماران هستند که آسیب فراوانی خواهند دید.

اختلاف در پرداخت کارانه‌ها

موقعی که در نظام پرداخت گروهی از پزشکان به ویژه در طرح کارانه اختلاف ها تا حدود ۵۰ برابر است، یعنی یکی طبقه پنجاهم و دیگری در طبقه همکف باشد، خود به خود آن طبقه بالایی،‌ طبقه پایینی را نمی بیند، یعنی اگر فردی در بیمارستان کارانه ۷۰ میلیونی بگیرد و فرد دیگری کارانه اش ۷۰۰ هزار تومان باشد،‌ رفتار، گفتار، عملکرد و دید آن فردی که کارانه اش زیاد تر است، عوض می‌شود. تا زمانی که تبعیض در نظام پرداخت ها داشته باشیم، خود به خود بر رفتار پزشکان و پرستاران هم تاثیرگذار است. در نتیجه منشأ تمام اختلافات مالی است،‌ چون نگاه‌ها بالا به پایین می شود و افرادی که بیشتر می گیرند، فکر می‌کنند عقل کل هستند و برتری به دیگران دارند. به همین دلیل در رفتار نیز تغییر ایجاد می شود. ما امیدوار هستیم با اتفاقاتی که اخیرا در مورد فیش های حقوقی رخ داد و سقفی که مجلس برای پرداخت ها گذاشته، فاصله بین پزشکان و پرستاران کم شود تا نهایتا مردم بتوانند با انسجام جامعه پزشکی مناسب ترین خدمات بهداشتی و درمانی را دریافت کنند.

مهاجرت پرستاران

وقتی تعداد زیادی از پرستاران در تخصص خودشان به کار گرفته نمی ‌شوند، به فکر مهاجرت می افتند یا به مشاغلی دیگری بسنده می کنند. این در حالی است که کشور با کمبود پرستار مواجه نیست، بلکه زیر ساخت های آن مشکل دارد که نمی تواند همه فارغ‌ التحصیلان رشته پرستاری را به کار بگیرد. به همین دلیل با شرایط بد کاری پرستاران بیکار بسیاری به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. همچنین اختلاف در پرداخت ها، ‌ایجاد فاصله ها و جذابیت های خارج از ایران نیز باعث می شود برخی پرستاران رنج غربت را تحمل کنند و به دور از خانواده به استرالیا، کانادا، کشورهای آسیایی و حوزه خلیج فارس بروند، چرا که جذابیت های حرفه پرستاری در کشورهای مقصد بیشتر از کشور ماست، در حالی که در ایران تبعیض و بی عدالتی در پرداخت ها بیشتر است. ما باید از کشورهای موفق دنیا مثل آمریکا، انگلیس، فرانسه و... الگو بگیریم و اختلاف در پرداخت پزشکان و پرستاران را دو یا سه برابر کنیم. بنابراین زمانی که این اختلاف کم باشد، طبیعتا فکر و احساس گروه های پرستاری و پزشکی هم به هم نزدیک شده و به تبع آن نیز انسجام ایجاد می شود.

برقراری عدالت در شاخص پرداخت‌ها

اگر شاخص در پرداخت ها مثل حضور بیشتر، مدرک بالاتر، سختی کار و ریسک خطر وجود داشته باشد، بی عدالتی ها از بین می رود، چون این شاخص ها در دنیا مشخص هستند و پرداخت ها بر اساس آنها صورت می‌گیرد. بنابراین اگر این فضا نباشد و پرستاران احساس کنند که عدالتی وجود ندارد، تیم پزشکی و پرستاری به اختلاف می خورد. برای مثال در زمان هشت سال دفاع مقدس شرایط بسیار سخت بود و پزشکان و پرستاران در بیمارستان‌های صحرایی در کنار هم با مشقت کار می‌کردند و نهایتا با هم نان خشک می خوردند، اما موقعی که تبعیض ها زیاد شد، همدلی‌ها نیز کمرنگ شد.

سختی‌های شغل پرستاری

شغل پرستاری بسیار سخت است، چرا که علاوه بر بی خوابی های زیاد، شیفت های متناوب، پرخاشگری بیماران،‌ برخوردهای متفاوت اطرافیان بیمار، ‌حقوق اندک و... پرستاران دائم با بیمارانی مواجه هستند که ممکن است بیماری پرخطری مثل هپاتیت، سل یا ایدز داشته باشند. همه این موارد باعث می شود جوانان ما کمتر به این حرفه ورود پیدا کنند و روز به روز از تعداد متقاضیان رشته پرستاری در دانشگاه ها کم شود. بنابراین امیدواریم با افزایش جذابیت حرفه ای بتوانیم پرستارانی را که خوبند و در دنیا جزو کارآمدترین ها هستند، نگه داریم تا نیاز کشورمان برآورده باشد و مهاجرت آنان نیز کاهش یابد که این مساله نیازمند برنامه ریزی است.

* دبیر کل خانه پرستار