جزئيات ديدار روحاني و رئيس دولت اصلاحات

  احسان انصاري: چرا عارف سكوت كرده است؟ آيا حمايت اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني در انتخابات۹۶ مانند انتخابات سال۹۲ بي‌قيد و شرط خواهد بود؟آيا پس از تشكيل مجلس دهم بين اصلاح‌طلبان و آقاي روحاني براي انتخابات رياست‌جمهوري آينده مذاكره و رايزني صورت گرفته است؟ آيا اصلاح‌طلبان به جز آقاي روحاني به گزينه ديگري نيز در انتخابات آينده مي‌انديشند؟رابط اصلاح‌طلبان و دولت تدبير و اميد كيست؟براي پاسخ به اين سوالات با سيد حسن رسولي عضو شوراي عالي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان و استاندار خراسان در دولت اصلاحات گفت‌وگو كرديم. رسولي به «آرمان امروز»می‌گوید:«جريان اصلاحات در «طول» آقاي روحاني كانديدا معرفي خواهد كرد و نه در«عرض» ايشان. اگر جريان اصلاحات در عرض آقاي روحاني كانديدا معرفي كند حدود۵۰ درصد از پايگاه جريان اصلاحات به سمت ديگري كشيده مي‌شوند و اين دودستگي در نهايت به سود رقباي سياسي اصلاح‌طلبان و آقاي روحاني تمام خواهد شد. به همين دليل به هيچ عنوان در عرض ايشان كانديدا معرفي نخواهيم كرد. معرفي كانديدا در طول آقاي روحاني به اين معنا نيست كه اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني حمايت نخواهند كرد.» در ادامه ماحصل گفت‌وگوي«آرمان امروز» با سيدحسن رسولي عضو شوراي عالي سياست‌گذاري جريان اصلاحات را از نظر مي‌گذرانيد:

استراتژي اصلاح‌طلبان براي حمايت از آقاي روحاني در سال۹۶ چيست؟ چرا در حالي كه برخي از اصلاح‌طلبان از حمايت قاطع از روحاني دفاع مي‌كنند، برخي ديگر از حمايت مشروط اصلاح‌طلبان از ايشان سخن مي‌گويند؟

جريان اصلاحات در سال۹۲ براي منافع ملي و مردم كانديداي اصلي خود را از رقابت‌هاي انتخاباتي كنار كشيد و از آقاي روحاني كه يك شخصيت اصولگرا بود اما شعارهاي اصلاح‌طلبي مي‌داد حمايت كرد. يكي از شعارهاي مهم آقای روحانی در انتخابات ۹۲ درباره حصر بود.شعار دیگر ایشان اين بود كه «سانتريفيوژها بايد بچرخند اما چرخ زندگي مردم نيز بايد بچرخد». آقاي روحاني در مناظرات انتخاباتي در مواجهه با محمدباقر قاليباف عنوان كردند:«من حقوقدان هستم و سرهنگ نيستم»؛ اين شعارها در راستاي گفتمان اصلاح‌طلبي بود و مسيري كه ايشان براي خود انتخاب كرده بودند از بسياري از جهات با مسير جريان اصلاحات هم‌پوشاني داشت. از سوي ديگر حمايت جريان اصلاحات از آقاي روحاني در سال۹۲ بدون پيش شرط بوده است. به عبارت ديگر اصلاح‌طلبان با آقاي روحاني در سال۹۲ ائتلاف نكردند، بلكه از ايشان حمايت كردند. اين وضعيت تا دهمين دوره مجلس شوراي اسلامي ادامه پيدا كرد. با اين وجود در سال۹۴ مخاطب جريان اصلاحات شخص آقاي روحاني نبود و جريان اصلاحات با حاميان ايشان سر ميز مذاكره نشست و ائتلاف كرد. اصلاح‌طلبان به دنبال اين بودند كه تغييراتي كه در سال۹۲ در قوه مجريه اتفاق افتاد در سال۹۴ در قوه مقننه صورت بگيرد تا مديريت كشور شكل معقول و منطقي به خود بگيرد و از تندروی های گذشته پرهيز شود. در انتخابات مجلس شوراي اسلامي حزب اعتدال و توسعه و وزرايي مانند آقاي محمود واعظي مدعي بودند طيف غيراصلاح‌طلب حاميان آقاي روحاني را نمايندگي مي‌كنند. يك ائتلاف استراتژيك بين اصلاح‌طلبان و حاميان دولت در انتخابات مجلس شكل گرفت كه در نهايت به موفقيت نسبي در انتخابات منجر شد و اصلاح‌طلبان و حاميان دولت موفق شدند سهم قابل توجهي از كرسي‌هاي مجلس را به دست بگيرند. به همين دليل استراتژي اصلاح‌طلبان در انتخابات سال۹۶ نيز تداوم استراتژي‌هاي سال‌های۹۲ و ۹۴ و حمايت از آقاي روحاني خواهد بود.

آيا حمايت اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني در سال۹۶ مانند سال۹۲ بدون قيد وشرط خواهد بود؟

حمايت اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني در سال۹۶ «حمايت منتقدانه» خواهد بود. استراتژي اصلي اصلاح‌طلبان تداوم رويكرد سال‌های۹۲ و ۹۴ در سال۹۶ است تا در اين مسير جريان اصلاحات با يك دگرديسي مهم و اساسي، استراتژي خود را به صورت كلي تغيير دهد و با رويكردي جديد در فضاي سياسي ايران ظهور و بروز كند. در نتيجه جريان اصلاحات تلاش مي‌كند از مسير روحاني و دولت تدبير و اميد به استراتژي جديدي براي حضوري نوين در سپهر سياسي ايران دست پيدا كند. حمايت اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني در سال۹۶ با حفظ هويت اصلاح‌طلبي صورت خواهد گرفت. بدون شك اين حمايت به معناي «وادادگي» و انفعال نيست. در سال۹۲ هيچ كدام از بزرگان اصلاحات در مساله انتخاب وزرا و مديران دولت دخالت و سهم خواهي نكردند. در سال۹۶ نيز اصلاح‌طلبان در حوزه‌هاي سياسي و اجتماعي به دنبال سهم خواهي و گرفتن پست و مقام نخواهند بود. به نظر من چانه‌زني درباره حضور در كابينه و دخالت در تصميم‌گيري‌هاي دولت درخواست‌هاي پست و كوچكي است. اگر آقاي روحاني احساس مي‌كند يك مدير اصولگرا از توانمندي بسيار بالايي نسبت به يك مدير اصلاح‌طلب برخوردار است و بهتر مي‌تواند منافع ملي و مردم را تامين كند، شرعا و عرفا بايد مدير توانمند‌تر را به‌كار بگيرد. بدون شك اصلاح‌طلبان به دنبال ورود به دولت و گرفتن صندلي‌هاي كابينه نيستند. قرار هم نبوده چنين اتفاقي رخ بدهد. بی‌شك اصلاح‌طلبان با آقاي روحاني وارد معاملات پُست و مقام نخواهند شد. تنها قيد و شرطي كه اصلاح‌طلبان براي آقاي روحاني در سال۹۶ مطرح خواهند كرد، عمل‌كردن به وعده‌هاي زمين‌مانده ايشان در سال۹۲ است. ما به خوبی به این نکته آگاهی داریم که عمل کردن به مساله حصر خارج از اختیارات رئیس جمهوری است. با این وجود آقای روحانی این شعار را مطرح کردند. نکته دیگر اینکه فضاي دانشگاه‌ها در دولت آقاي روحاني تفاوت خاصي با دوران آقاي احمدي‌نژاد نكرده و همچنان حالت امنيتي دارد. در حوزه فرهنگي نيز شرايط به‌گونه‌اي پيش رفته كه برخي از وزرا برخلاف قانون در مقابل تريبون‌داران كوتاه مي‌آيند. بنده چون در دولت اصلاحات استاندار خراسان بودم به خوبي به فضاي اين استان آگاهي دارم. آقاي جنتي به عنوان وزير ارشاد كه خود نيز زماني استاندار خراسان بوده نبايد به راحتي كوتاه بيايد. صحبت برخي افراد كه برگزاري كنسرت را در مشهد ممنوع كرده‌اند از نظر فقهي و قانوني صحيح نيست. از نظر فقهي مسئولان تنها بايد به ديدگاه‌هاي حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب استناد كنند و هيچ‌كس ديگر نمي‌تواند بدعت‌گذار مسائل جديدي در فضاي فقهي كشور باشد. هيچ منطق حكومتي نمي‌پذيرد كه يك منطقه از كشور براي خود قانون جديد وضع كند و برخلاف قانون رسمي كشور عمل كند. جريان اصلاحات حيثيت و آبروي خود را گذاشته تا آقاي روحاني سركار بيايد. كسي نمي‌تواند با حيثيت و آبروي اصلاح‌طلبان بازي كند. در نتيجه اصلاح‌طلبان انتظار دارند مسئولان و وزراي مربوطه در مقابل چنين زياده‌خواهاني ايستادگي كنند و كوتاه نيايند.

آيا جريان اصلاحات براي انتخابات رياست‌جمهوري به جز آقاي روحاني كانديدا معرفي خواهد كرد؟

جريان اصلاحات در «طول» آقاي روحاني كانديدا معرفي خواهد كرد و نه در «عرض» ايشان. اگر جريان اصلاحات در عرض آقاي روحاني كانديدا معرفي كند حدود۵۰ درصد از پايگاه جريان اصلاحات به سمت ديگري كشيده مي‌شوند و اين دودستگي در نهايت به سود رقباي سياسي اصلاح‌طلبان و آقاي روحاني تمام خواهد شد. به همين دليل به هيچ عنوان در عرض ايشان كانديدا معرفي نخواهيم كرد. بدون شك اصلاح‌طلبان در «نقد» دولت آقاي روحاني بدون «لكنت زبان» و با صراحت عمل خواهند كرد. نكته ديگر اينكه فضاي انتخاباتي در ايران فضاي كاملا پيچيده‌اي است و به همين دليل بايد تمامي جوانب انتخابات آينده را در نظر گرفت. معرفي كانديدا در طول آقاي روحاني به اين معنا نيست كه اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني حمايت نخواهند كرد. در شرايط كنوني ما نبايد اين علامت را به جريان منتقد دولت آقاي روحاني بدهيم كه اصلاح‌طلبان دست حمايتي خود را از سر آقاي روحاني برداشته‌اند. اگر كسي اين علامت را به جريان مقابل بدهد برخلاف رويكرد اصلاح‌طلبان رفتار كرده است. اين علامت بسيار مخرب و هزينه‌سازاست.

آيا منتقدان دولت معرفي كانديدا در طول آقاي روحاني را به معناي فاصله اصلاح‌طلبان با آقاي روحاني تلقي نخواهند كرد؟ بهتر نيست جريان اصلاحات هيچ گزينه‌اي به جز آقاي روحاني معرفي نكند؟

از قديم گفته اند «كار از محكم‌كاري عيب نمي‌كند.» نكته ديگر اينكه در ادوار گذشته انتخابات رياست‌جمهوري نيز چنين وضعيتي وجود داشته است. به عنوان مثال در انتخابات دور دوم رياست‌جمهوري رئيس دولت اصلاحات، آقاي شمخاني كه وزير دفاع دولت بودند خود را به عنوان كانديداي رياست‌جمهوري مطرح كردند. اين در حالي بود كه پس از انتخابات نيز ايشان دوباره توسط رئيس دولت اصلاحات به عنوان وزير دفاع معرفي شدند و در كابينه حضور پيدا كردند. در نتيجه معرفي كانديدا در طول آقاي روحاني به معناي دست كشيدن از حمايت آقاي روحاني نيست بلكه به معناي استفاده از ظرفيت انتخابات براي مطرح‌كردن مطالبات مدني و اصلاح‌طلبانه و حفظ هويت جريان اصلاحات است.

برخي از نزديكان دولت عنوان مي‌كنند آقاي روحاني جدا از جريان اصلاحات داراي پايگاه راي است. به نظر شما اين سخنان با واقعيت همخواني دارد؟ آيا آقاي روحاني بدون در نظر گرفتن پايگاه راي اصلاح‌طلبان مي‌تواند در انتخابات آينده به موفقيت دست پيدا كند؟

آقاي روحاني در سال۹۶ از نظر اجتماعي شناخته شده‌تر از سال۹۲ خواهد بود؛ اما از نظر سياسي پايگاه راي آقاي روحاني جريان اصولگرا نيست. اصولگرايان در سال۹۲ كوچك‌ترين علامت حمايتي به آقاي روحاني نشان ندادند و تا آخرين لحظه با وي رقابت كردند. اصولگرايان به اندازه‌اي كه در سال۸۸ از کاندیدای اصلاح طلبان حمايت كردند در سال۹۲ از آقاي روحاني حمايت نكردند. اين در حالي بود كه آن کاندیدا خاستگاه اصلاح‌طلبي و چپ داشت و در مقابل، آقاي روحاني از دل جريان اصولگرايي بيرون آمده بود. در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ نيز جريان اصولگرا حاضر نيست از آقاي روحاني حمايت كند و حتما در مقابل ايشان كانديدا معرفي مي‌كند. اينكه برخي از دوستان عنوان مي‌كنند كه آقاي روحاني نيز ممكن است در ليست حمايتي اصولگرايان قرار داشته باشد با واقعيت همخواني ندارد. به نظر من احتمال اينكه جريان اصولگرا به دنبال يك دوره‌اي‌كردن دوران رياست‌جمهوري آقاي روحاني باشند بسيار بيشتر از حمايت اصولگرايان از ايشان خواهد بود. با اين وجود اگر اصولگرايان حاضر باشند براي منافع ملي از خواسته‌هاي جريان خود عبور كنند و در انتخابات سال۹۶ از آقاي روحاني حمايت كنند يك اتفاق بسيار مهم در تاريخ انقلاب اسلامي رخ خواهد داد. در چنين شرايطي آقاي روحاني با راي بسيار بالايي به رياست‌جمهوري‌خواهند رسيد و به پشتوانه راي بالاي خود به يك چهره جهاني مانند رئيس دولت اصلاحات تبديل خواهند شد.

آيا پس از تشكيل مجلس دهم اصلاح طبان براي انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ با آقاي روحاني مذاكره داشته‌اند؟

پس از اينكه حاميان آقاي روحاني كه در انتخابات مجلس با اصلاح‌طلبان ائتلاف كرده بودند به عهد خود وفا نكردند، گفت‌وگويي بين رئيس دولت اصلاحات و آقاي روحاني انجام شده است. در اين گفت‌وگو رئيس دولت اصلاحات گلايه خود و اصلاح‌طلبان را از اين مساله به آقاي روحاني منتقل كرده است. نكته مهم درباره بدعهدي حاميان آقاي روحاني كج رفتاري برخي از وزراي دولت برخلاف جهت‌گيري اين ائتلاف بوده است. به هر حال ما بايد بپذيريم كه بدعهدي برخي افراد در اين ائتلاف سبب از دست رفتن برخي از اركان مهم مجلس دهم براي اصلاح‌طلبان شده است. گويا در اين جلسه آقاي روحاني اين گلايه را پذيرفته‌اند و عنوان كرده‌اند به اين وزرا تذكر خواهند داد. براساس پيگيري‌هاي ما گويا ايشان به اين وزرا تذكر نيز داده‌اند و از آنها خواسته‌اند همكاري بيشتري با اصلاح‌طلبان داشته باشند. ما از عدم انسجام در دولت گلايه داريم. هنگامي كه رئيس‌جمهور به عنوان رئيس قوه مجريه كشور در مقابل فراكسيون اميد به عنوان فراكسيون حامي دولت يك موضع مي‌گيرد، برخي از وزرا و افراد كابينه نبايد موضع ديگري بگيرند و باعث دودستگي در مواضع دولت شوند. به نظر من اين يك نقطه ضعف بزرگ براي دولت آقاي روحاني است. ما در بيان انتقادات نسبت به دولت آقاي روحاني به هيچ عنوان دچار «خودسانسوري» و«لكنت زبان» نخواهيم شد.

كانال ارتباطي اصلاح‌طلبان با آقاي روحاني كيست؟ پيغام‌هاي اصلاح‌طلبان و دولت از چه طريقي ردوبدل مي‌شود؟

بيشتر اوقات در ديدارهاي رو در روي رئيس دولت اصلاحات با آقاي روحاني مسائل مهم مطرح مي‌شود. با اين وجود در برخي اوقات اصلاح‌طلبان مسائل خود را از طريق آيت‌ا... هاشمي يا آيت‌ا... سيد حسن خميني با آقاي روحاني در ميان مي‌گذارند. از سوي ديگر افرادي مانند آقاي موسوي لاري در برخي اوقات با آقاي روحاني ديدار و گفت‌وگو مي‌كنند. در برخي اوقات نيز اصلاح‌طلبان با آقاي جهانگيري جلسه برگزار مي‌كنند و در اين جلسات درباره موضوعات مختلف گفت‌وگو و رايزني صورت مي‌گيرد.

فعاليت انتخاباتي اصلاح‌طلبان براي انتخابات رياست‌جمهوري از چه زماني آغاز مي‌شود؟

تصميم بزرگان جريان اصلاحات اين بوده كه شوراي عالي سياست‌گذاري با همان روال گذشته تا انتخابات رياست‌جمهوري آينده و انتخابات شوراي شهر و روستا ادامه حيات پيدا كند. با اين وجود به نظر مي‌رسد فعاليت‌هاي اين شورا در اواسط مهرماه براي دو انتخابات آينده كليد خواهد خورد. نكته قابل توجه در اين زمينه اين است كه در انتخابات رياست‌جمهوري آينده برخلاف انتخابات مجلس، مخاطب اصلاح‌طلبان شخص آقاي روحاني خواهد بود و نه نزديكان و حاميان ايشان.

چرا آقای عارف پس از انتخابات رياست مجلس رفتار فعالانه از خود در مجلس بروز نمي‌دهد و در يك موضع مبهم و غيرشفاف قرار گرفته است؟

آقاي عارف برخلاف برخي از شخصيت‌هاي سياسي كه بسيار عملگرا هستند، نگاه خوش‌بينانه اخلاقي به مقوله سياست دارند. آقاي عارف هيچگاه نگاه سوداگرانه به عرصه سياست نداشته و نخواهند داشت. بدون شك رفتار برخي وزرا و نزديكان دولت در انتخابات مجلس شوراي اسلامي از حافظه اصلاح‌طلبان و آقاي عارف پاك نخواهد شد و موضع گلايه و نارضايتي آقاي عارف نسبت به اين افراد همچنان وجود خواهد داشت. با اين وجود اصلاح‌طلبان و آقاي عارف به يك ديكته براي چند غلط نمره صفر نمي‌دهند و از خود سعه‌صدر نشان مي‌دهند. درشرايط كنوني آقاي عارف نقش راهبري فراكسيون اميد را به عنوان مهم‌ترين تشكل حامي دولت در مجلس برعهده دارند. در نتيجه عدم اظهارات جنجالي و جنجال‌سازي آقاي عارف را نبايد به حساب سكوت ايشان گذاشت. شخصيت و جايگاه آقاي عارف اجازه نمي‌دهد كه ايشان بدون دليل بروز و ظهور رسانه‌اي داشته باشند.