دكتر بحريني: وجود تيم قوي و ماهر، عامل موفقيت تيم پيوند دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز است

دكتر امين بحريني فوق تخصص جراحي پيوند اعضا و مدير مركز فرآهم آوري اعضاي دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز متولد 1356 در خانواده اي 4 نفره در ملاير متولد شد. وي سال 1384 موفق به اخذ مدرك دكتراي تخصصي جراحي عمومي از دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز شد و پس از آن بورد تخصصي‌ را در سال 88 اخذ و در سال 89 در مقطع فوق تخصص جراحي پيوند اعضا در شيراز پذيرفته شد و سه سال بعد به عنوان عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور مشغول به فعاليت و خدمت شد.

پيوند عضو از رويا تا واقعيت

چرا اين رشته را انتخاب كرديد؟

در حقيقت تا قبل از ورود به اين رشته، تسلط چنداني در رابطه با آن نداشتم، زيرا اين رشته نوين در كشور به تازگي شكل گرفته بود، در برخي استان‌ها بويژه خوزستان نياز به فرهنگ‌سازي بيشتري داشت و عليرغم شمار زياد مرگ مغزي، تعداد اهداء عضو سالي يك يا دو بار بود و همكاران زيادي بر اين عقيده بودند كه پيوند عضو در استان خوزستان محقق نخواهد شد و انتخاب اين رشته را مناسب نمي دانستند اما سرانجام با تشويق دكتر سرمست رئيس وقت دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز وارد اين رشته شدم كه در طول تحصيل علاقمند نيز شدم.

البته اين رشته فوق العاده سخت است و در زمان تحصيل در بيمارستان نمازي شيراز روزانه تعداد زيادي پيوند انجام مي شد و ما مجبور بوديم براي برداشت اعضاي فرد مرگ مغزي به شهرهاي زيادي سفر كنيم، مدت 3 سال دوران خيلي سختي را گذراندم ولي بسيار مفيد بود و متوجه شدم مركز پيوند شيراز در دنيا مطرح است چراكه تعداد پيوندها زياد و نتايج بسيار رضايت بخش بود.

در آن زمان پيوند كليه رايج و پيوند ساير اعضاي بدن براي من همانند يك رويا و واقعه اي دست نيافتني به نظر مي رسيد اما در بيمارستان نمازي شيراز اين رويا به واقعيت مي پيوست و شاهد حياتي دوباره براي بيماران صعب العلاج بوديم.

چرا استان خوزستان را براي ادامه كار انتخاب كرديد؟

در حقيقت شرايط ادامه كار در جاي ديگر نيز وجود داشت اما علاوه بر تعهدي كه من به اهواز داشتم، فكر مي كردم پتانسيل اين مسئله در استان خوزستان به دليل آمار زياد مرگ مغزي نسبت به جمعيت  كه جزء رده هاي اول و دوم كشوري است، وجود دارد، همچنين در طول تحصيل در بيمارستان نمازي شيراز شاهد بيماران زيادي بودم كه از استان خوزستان علاوه بر تحميل هزينه هاي زياد، رنج سفر را تحمل مي كردند، شايد اين عومل از دلايل بنده براي ادامه كار در استان خوزستان بود و شايد هم بتوان گفت قسمت، اين انتخاب را براي من رقم زد.

عدم آگاهي، مهم ترين دليل عدم رضايت به اهداء عضو

به نظر شما دلايل عدم اهداء عضو چيست؟

فكر مي كنم عدم رضايت به اهداء عضو به دليل عدم آگاهي از شرايط و تعريف مرگ مغزي است، در سال 93 -92 همزمان با ابتداي كار بنده، تمام تلاش خود را براي ترويج فرهنگ پيوند عضو با برگزاري نشست هاي زياد با صدا و سيما، ائمه جمعه و دادگستري اعمال نمودم، كه هم اكنون مي توان گفت در اين زمينه تحول چشمگيري رخ داده است به نحوي كه از ابتداي سال تا كنون 18 مورد اهداء عضو داشتيم و برآورد مي كنيم تا پايان سال اين عدد به 40 نيز برسد در صورتي كه تا پيش از اين 2 مورد در سال بود!!

لذتي كه با هيچ چيز ديگر در دنيا قابل تعويض نيست

احساس شما در هر عمل پيوند چگونه است؟

در هر صورت اين موضوع بسيار سخت است زماني كه آخرين تپش هاي قلبي را مي بينيد كه الان بايد از سينه در آورده شود، ولي زماني كه پيوند انجام مي شود و اعضا در جسمي جديد جاي مي گيرند و حيات دوباره به افرادي مي بخشند كه اميدي براي زندگي آنان نبوده است مخصوصاً بيماراني كه دچار نارسايي هاي كبدي هستند كه مرگ آنان قطعي مي باشد و پس از عمل پيوند با پاي خود از بيمارستان مرخص مي شوند لذتي دارد كه با هيچ چيز ديگر در دنيا قابل تعويض نيست.

عدم لزوم پيوند كليه از اهداء كننده زنده

بيشترين اعمال جراحي پيوند مربوط به كدام عضو است؟

در حال حاضر پيوند كليه بسيار انجام مي شود و يك شرايط ايده آلي كه براي مركز پيوند استان بوجود آمده است عدم لزوم پيوند كليه از اهداء كننده زنده است، البته پيوند كبد نيز صورت مي گيرد ولي آمار آن به دليل پيچيده بودن عمل،مدت زمان زياد و ريسك بالاي انجام آن توسط يك جراح از پيوند كليه بسيار كم تر است، در همين راستا تدابير لازم براي آموزش يكي از همكاران در شيراز انجام شده است.

وجود تيم قوي و ماهر، عامل موفقيت تيم پيوند

چگونه خانواده ها راضي به اهداء عضو عزيزانشان كه دچار مرگ مغزي شده اند، مي شوند؟

نحوه رضايت گيري از خانواده فردي كه مرگ مغزي شده علمي است كه در دنيا آموزش داده مي شود به همين منظور از تيم پيوند اعضا دانشگاه شهيد بهشتي تهران براي ارائه آموزش دعوت شد، همچنين تيم پيوند دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز دوره هاي كوتاه مدت و بلند مدت مخصوص رضايت گيري را گذرانده و به صورت علمي و نه صرفاً تجربي در اين خصوص اقدام مي كنند كه نتايج حاصله نشان از عملكرد خوب آنان دارد، هم اكنون نيز تيمي از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مطابق برنامه زمانبندي براي ارائه آموزش به استان ها اعزام مي شوند كه استان خوزستان در اين برنامه قرار دارد.

مهم ترين نكته براي يك پيوند وجود بيهوشي خوب است كه خوشبختانه هوشبر اتاق عمل نيز در شيراز دوره بيهوشي پيوند را گذرانده است،البته ساير پرسنل اتاق عمل نيز در شيراز دوره ديدند.

مرگ مغزي در واقع مرگ قطعي است و نگهداري اعضاي مرگ مغزي شده كار بسيار دشواري است و با استفاده از داروها و دستگاهها تنها مي توان به مدت 72 ساعت قلب را براي خونرساني به اعضا زنده نگه داشت، اين مدت شرايط پيچيده و دشواري است چراكه مغز به عنوان فرمانده بدن از بين رفته است و در بدن سمومي توليد مي شود كه باعث آسيب به اعضا و بافت ها مي شود، بنابراين براي نگهداري فرد مرگ مغزي شده تا به اعضا آن آسيبي وارد نشود نياز به تيم قوي بود كه به همين منظور تعدادي از پرستاران در اين زمينه آموزش ديدند.

به طور كلي از زمان رضايت گيري تا اهداء اعضا، يك اكيپ حدود 50 نفره درگير هستند و اين تيم بايد هميشه فعال و دردسترس باشند چراكه در اين خصوص زمان اهميت بسياري دارد و بايد ظرف زماني مشخصي هماهنگي هاي بسياري انجام شود كه اين موضوع زندگي همه افراد گروه را تحت تاثير قرار مي دهد.

تا كنون چند عمل پيوند انجام داده ايد؟

در شيراز در پروسه پيوند مربوط به  900 پيوند كبد، 240 پيوند كليه، 30 پيوند لوزالمعد، 8 روده حضور داشتم و در اهواز 54 پيوند كليه، 6 پيوند كبد به طور مستقل انجام دادم و در  8 پيوند كبد در اصفهان نيز همكاري داشتم.

با چه مشكلاتي در مركز پيوند روبرو هستيد؟

كمبود فضاي فيزيكي، تعداد تخت ها جهت بستري و پرسنل آموزش ديده از جمله مشكلات پيش رو است ولي از لحاظ تجهيزات براي پيوند كبد و كليه تقريباً مشكلي وجود ندارد.

هزينه هاي عمل پيوند به چه صورت است؟

پيوند كبد، كليه و قلب كاملاً رايگان و هزينه هاي دارو نيز تحت پوشش بيمه است و هم اكنون نيز به دليل وجود شرايط مختلف در نگهداري بيمار پيوندي و مدت زمان اشغال تخت، براي كمك به هزينه بيمارستان ها مقرر شده است هزينه هاي پرسنلي توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و هزينه هاي بيمارستاني توسط بيمه تأمين گردد.

به عنوان آخرين سوال، تلخ ترين و شيرين ترين خاطره شما؟

پس از رضايت خانواده اي مبني بر اهداء عضو براي بررسي شرايط اهداء كننده بر بالين دختري جوان كه مرگ مغزي شده بود حاضر شدم كه متوجه حضور شخصي شدم كه همكاري بسياري با پرستاران بخش داشت و علاوه بر  دلداري ساير همكاران، براي اين دختر جوان قرآن مي خواند، ابتدا تصورم بر اين بود كه اين فرد از پرستاران جديد بخش مي باشد اما پس از جويا شدن متوجه نسبت مادر و فرزندي آنان شدم، متعجب شدم و اراده، اعتماد به نفس و روح بزرگ اين مادر برايم قابل تحسين بود، نميدانم اين خاطره را بايد به عنوان شيرين ترين يا تلخ ترين قلمداد كرد ولي نظير اين رخداد را تا كنون نديده بودم.

-خانمي 35 ساله كه در اثر نارسايي حاد كبدي با علت نامشخص با سطح هوشياري 4 به كما رفته بود، به شيراز منتقل شده بود آن موقع كبدي براي پيوند وجود نداشت، پس از بررسي خانواده وي، قسمتي از كبد برادر اين خانم پيوند داده شد و بعد از 2 روز به هوش آمد و پس از 12 روز نيز ترخيص شد كه اين خاطره براي من همانند معجزه بود كه به فردي كه درحال مرگ بود، حيات دوباره بخشيده شد.