رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان گسترش عارضه خشکیدگی را زنگ خطری برای نخلستانهای استان دانست و گفت: این عارضه واقعا در میان نخلستانها گسترده شده است و سالانه بخش عمدهای از سطح سبز نخیلات را به علت گسترش این عارضه از دست میدهیم.
به گزارش خبرنگار ایسنا، کیخسرو چنگلوایی در اولین نشست ملی استانهای خرماخیز کشور که امروز، 7 مهرماه در اهواز برگزار شد، اظهار کرد: در حال حاضر به علت تنوع اقلیم، وجود منابع آبی، خاکی و زیرساختها و همچنین احداث سدها، شبکههای آبیاری و زهکشی اصلی و فرعی، خوزستان یکی از مهمترین قطبهای بخش کشاورزی کشور است.
وی با اشاره به تولید 14.5 میلیون تن محصولات کشاورزی در استان افزود: 12 درصد تولیدات کشاورزی کشور به خوزستان اختصاص دارد. همچنین 17.6 درصد محصولات زراعی کشور در خوزستان تولید میشود و حدود 12 درصد تولید گندم کشور نیز به ما اختصاص دارد؛ به عبارتی خوزستان گندم مورد نیاز 11.5 میلیون نفر معادل 15 درصد جمعیت کشور را تأمین میکند.
چنگلوایی با بیان اینکه خوزستان در زمینه صادرات خرما در سطح کشور پیشتاز است، خاطرنشان کرد: در دورههای کشت پاییزه و کشت تابستانه، یک میلیون و 470 هزار هکتار اراضی با تولید 138 محصول زراعی کشت میشود که بخش عمده تولیدات کشاورزی استان زراعی، سپس تولیدات دام، طیور و تولیدات باغی و در نهایت تولیدات شیلات است.
وی با اشاره به حدود 69 هزار هکتار سطح زیر کشت در باغات بارور و نهال خوزستان عنوان کرد: مجموع تولیدات باغی استان 304 هزار تن است که کمتر از 1.8 درصد تولیدات باغات کشور را تشکیل میدهد. با توجه به اینکه سطح زیر کشت باغات استان 2.3 درصد کل سطوح باغات کشور است، باید به این نکته توجه کرد که میزان تولیدات باغات ما کمتر از سهم سطح باغات از سطح باغات کشور است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان با بیان اینکه حدود 43 هزار هکتار نخیلات در استان وجود دارد که تنها 35 هزار هکتار آن بارور هستند، گفت: سطح نخیلات استان 62 درصد سطح باغات را شامل میشود. همچنین سالانه حدود 185 تا 190 هزار تن خرما در استان تولید میشود و حدود 62 درصد تولیدات باغی استان به محصول خرما اختصاص دارد.
چنگلوایی با اشاره به نقش مهم محصول خرما در اقتصاد خوزستان بیان کرد: بیش از 36 هزار بهرهبردار در بخشهای کاشت، داشت و پرورش خرما در استان مستقیماً فعالیت میکنند. یعنی 64 درصد کلیه بهرهبرداران بخش باغات استان در زمینه خرما فعالیت دارند. همچنین سالانه 40 تا 50 درصد کل صادرات خرمای کشور از تولیدات استان انجام میشود که استان نقش مهمی در صادرات غیر نفتی و ارزآوری در استان ایفا میکند.
وی در خصوص تأثیر فعالیت در زمینه پرورش خرما بر امنیت اقتصادی و اجتماعی تصریح کرد: عمده نخلستانهای استان در شهرهای مرزی قرار دارند که این امر شغل و درآمدزایی برای کشاورزان شهرستانهای مرزی و امنیت اقتصادی و اجتماعی را به دنبال دارد.
چنگلوایی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط اقلیمی مناسب و کیفیت آب و خاک در برخی مناطق استان، امکان توسعه بیشتر نخلستانها در استان وجود دارد. در برنامه ششم و هفتم توسعه پیشبینی شده است که سطح باغات استان با 60 درصد افزایش از 69 هزار هکتار به حدود 150 هزار هکتار برسد و همچنین میزان تولیدات محصولات باغی نیز در انتهای برنامه هفتم توسعه 340 هزار تن تعیین شده است که در این راستا برنامههایی در دست داریم.
وی عنوان کرد: در راستای توسعه و بهبود کیفیت نخیلات استان، افزایش سطح زیر کشت نخیلات، حذف و جایگزینی نخیلات فرسوده و کم بازده، اصلاح باغات و بهبود مدیریتی زراعی و کاهش ضایعات که در پروسه تولید ایجاد میشود را پیشنهاد میکنیم.
چنگلوایی اظهار کرد: احداث شبکه آبیاری و زهکشی 32 هزار هکتاری آبادان و خرمشهر از پروژههای بسیار شاخص در حال اجرا است که در سالهای گذشته بخشی از عملیات آن توسط وزارت نیرو و سازمان آب و برق آغاز شد و پس از سفر رئیس جمهور به استان نیز مؤسسه جهاد نصر متولی تکمیل عملیات احداث این شبکهها شد.
وی با اشاره به مشکلات بخش پرورش و تولید خرما در استان، تصریح کرد: 30 درصد نخیلات استان کمبازده، فرسوده و دارای سن بسیار زیاد هستند. همچنین بخش بسیار عمدهای از نخیلات شهرستانهای آبادان و خرمشهر بر اثر جنگ نابود شدند که به تبع آن بخش عمدهای از پتانسیل تولید خرمای خوزستان را از دست دادیم. همچنین نخلستانهای باقیمانده و نجات یافته از جنگ در این دو شهرستان نیز دچار مشکلاتی هستند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان در خصوص عدم انتقال فرهنگ نخلداری در سالهای اخیر خاطرنشان کرد: متأسفانه به علت مهاجرتهایی که در سالهای اخیر صورت گرفته است، دیگر انتقال فرهنگ نخلداری از سرپرست به فرزندان هر خانوار انجام نمیشود و در شهرستانهای آبادان و خرمشهر به سختی شغل نخلداری دنبال میشود.
چنگلوایی در خصوص آثار پدیده ریزگردها به عنوان مهمان ناخوانده برای نخلستانها در سالهای اخیر در استان گفت: ریزگردها بر کیفیت و کمیت محصولات نخلستانها تأثیرگذار بوده و موجب ایجاد بستری برای ظهور و بروز انواع و اقسام بیماریها و بهویژه آفات شده و از این نظر خساراتی را به بخش خرمای استان وارد کرده است.
وی بیان کرد: خرید تضمینی خرما توسط دولت به آن صورت در استان انجام نمیشود. یعنی در خوزستان ما منتظر خرید تضمینی خرما نمیمانیم و خرید توافقی در خوزستان انجام میشود که قیمت خرید توافقی حداقل 30 تا 50 درصد بیشتر از قیمت خرید تضمینی اعلام شده از سوی دولت است.
چنگلوایی با اشاره به کمبود آب برای آبیاری نخیلات اظهار کرد: در فصل تابستان که پیک نیاز آبی نخیلات را باید شاهد باشیم با کمبود آب و گاهاً بدی کیفیت آب مواجه هستیم. نخیلات شهرستان شادگان مصداق کمبود آب و در خصوص بدی کیفیت آب نیز به وضوح میتوان شهرستانهای آبادان و خرمشهر را مثال زد که گاهاً میزان شوری آب در این دو شهرستان به 10 هزار میکروگرم بر موس نیز میرسد.
وی افزود: این میزان از شوری آب حتی در کوتاه مدت برای محصول خرما مسالهساز است. علیرغم اینکه از محصول خرما به عنوان گیاهی مقاوم یاد میشود اما آستانه تحمل میزان شوری آب این محصول 2.7 میکروگرم بر موس است و آبیاری نخیلات با میزان شوری بیشتر بر عملکرد و تولید نخلستانها اثر منفی میگذارد.
چنگلوایی یکی دیگر از مشکلات نخلستانهای استان را شوری آب کارون ناشی از آبگیری سد گتوند دانست، تصریح کرد: متأسفانه شوری آب کارون نه تنها محصولات زراعی بلکه محصول خرمای استان را نیز تحت تأثیر خود قرار داده و اکنون 56 درصد از سطح زیر کشت نخیلات ما متأثر از سد گتوند است و مشکلات بسیاری را برای نخلستانهای ما ایجاد کرده است.
وی در خصوص گسترش عارضه خشکیدگی برگ نخیلات عنوان کرد: متأسفانه با وجود تمام تحقیقات و مطالعات انجام شده هنوز عامل بروز این عارضه مشخص نشده است. این عارضه واقعاً در سطح بسیار گستردهای نخیلات را درگیر کرده و ظاهراً این عارضه در نخلستانهای استانهای دیگر نیز نفوذ یافته است؛ عارضه خشکیدگی برگ نخیلات هم نخلهای بارور و هم نخلهای غیر بارور را درگیر میکند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان گسترش این عارضه را زنگ خطری برای نخلستانهای استان دانست و ادامه داد: ما تمام شیوههای احتمالی مقابله با این عارضه را امتحان کردیم اما نتیجهای نداشته و سالانه بخش عمدهای از سطح سبز نخیلات را به علت گسترش عارضه از دست میدهیم. خواهشمندیم در این راستا مراکز تحقیقاتی اقدام کنند.
چنگلوایی در خصوص سنتی بودن کارگاههای بستهبندی خرما، گفت: با وجود اینکه 40 تا 50 درصد صادرات خرمای کشور به خوزستان اختصاص دارد اما کارگاههای بستهبندی استان هنوز سنتی هستند که در انتخاب بازار هدف و فروش محصول خرما قطعاً آثاری منفی دارد.
وی با تأکید بر لزوم فرهنگسازی و اطلاعرسانی در خصوص مصرف خرما و جایگزین کردن استفاده از این محصول به جای برخی شیرینیجات بیان کرد: در این راستا تاکنون طرحهایی در آبادان و خرمشهر انجام شده و موضوع دیگر علاجبخشی سد گتوند است که تاکنون پنج سناریو برای آن پیشنهاد شده اما هیچکدام در نهایت انتخاب نشدهاند و سد گتوند مشکلات بسیاری را برای بخش عمدهای از محصولات ما ایجاد کرده است.
چنگلوایی همچنین برای هرگونه حمایت از سرمایهگذاران در زمینه توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری و همچنین ارائه تسهیلات بانکی به کارگاههای بستهبندی خرما اعلام آمادگی کرد.
همچنین در این نشست شهلا عموری، رئیس اتاق بازرگانی اهواز، مهمترین هدف این نشست را کمک به بهبود وضعیت نخیلات کشور دانست و اظهار کرد: اصلاح روشهای کشت، ارائه راهکارها جهت بهبود کیفیت تولیدات نخیلات، آشنا کردن مردم با محصول خرما به منظور افزایش سرانه مصرف خرمای خانوارها، بهبود وضعیت تولید خرما و کمک به صادرات این محصول از دیگر اهداف برگزاری اولین نشست ملی استانهای خرماخیز است.
وی با بیان اینکه خرما محصول مقدسی است، تصریح کرد: در قرآن کریم 142 بار نام خرما ذکر شده است. محصول خرما از تولیدات مهم خوزستان است و اکنون 42 هزار و 195 هکتار نخلستان در استان وجود دارد که تقریباً 15.5 درصد سطح زیر کشت نخیلات کشور را تشکیل میدهد.
عموری خاطرنشان کرد: تولید سالیانه خرما در خوزستان بیش از 185 هزار تن است که 14.4 درصد کل تولیدات خرمای کشور را تشکیل میدهد. همچنین بیش از 66 درصد تولیدات خرمای استان معادل 175 هزار تن را ارقام استعمران و زاهدی تشکیل میدهد. 25 درصد از تولیدات خرمای خوزستان به صورت تازهخوری مصرف میشود و 14 درصد از آن نیز به مصارف صنعتی میرسد.
وی عنوان کرد: 64 واحد صنایع تبدیلی خرما با اشتغالزایی برای 25 هزار نفر در استان فعالیت میکنند. 64 درصد سطح زیرکشت باغات استان را نخلستانها تشکیل میدهند و در برنامه پنجم توسعه پیشبینی شده است که میتوان تا 9 هزار هکتار به نخیلات استان افزوده شود.