شوشان: دوم تیر ماه امسال، پس از یک پروسه دو ماهه، از بین گزینه های مطرح شده، هیات دولت، عالی ترین مقام اجرای خوزستان را به دکتر شریعتی سپرده شد. شریعتی در جلسه هیات دولت که به معرفی وی منتهی شد، با بیان اینکه استانداری فی نفسه برایش مهم نیست و مهم نگاه ملی به خوزستان و رفع مشکلات آن است، مهمترین برنامه ی کاری خود را بهبود شرایط اجتماعی و سیاسی، نگاه فرصت محور (و نه امنیتی) به اقوام، تقویت تعامل نخبگان سیاسی و اجتماعی و... برشمرد.
به گزارش شوشان ، از زمان معارفه شریعتی در کسوت استاندار، بیش از 100 روز می گذرد و عملکرد صد روزه وی در معرض نقد قرار گرفته و هم جریان های سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا و هم شخصیت های مختلف استان کم و بیش اقدامات و جهت گیری های او را پس از گذر یک دوره کوتاه مدت، مورد ارزیابی قرار داده اند.
چندی پیش کیانوش راد در گفتگو با شوشان در پاسخ به سوالی در رابطه با ارزیابی عملکرد استاندار با بیان اینکه اصلاح طلبان از شریعتی حمایت می کنند گفت که قضاوت مدیریت فعلی استان خیلی زود است و اما نقد صريح و دلسوزانه و منصفانه هميشه به نفع مسئولان است.
وی در ارزیابی ها به همین نکته بسنده کرد که استاندار فعلي در عرض چند ماه، از نظر ميزان وقت گذاري و ارتباط با مردم و فهم مسايل اجرايي و پي گيري هاي انجام شده از كل سه سال گذشته بيشتر بوده و اين نكته مهمي است.
البته نکاتی را نیز همچون ضرورت رفع تبعیض در انتصابات، در پیش گرفتن سیاست اعتدالی بین جناح ها و قومیت ها، اولویت قرار دادن مسائل اجتماعی و فرهنگی، ایستادگی در مقابل زیاده خواهی های برخی نمایندگان، دوری از وعده های کذایی و تصور سوپرمن مآبي، سیستم سازی به جای فرد محوری نیز مطرح کرد و ضمن ستایش پرکاری و پیگیری های متعدد شریعتی، این هشدار را نیز داد که پركاري و شب و روز كار كردن مهم نيست، مهم با برنامه بودن و با نظر كارشناسان كاركردن است. احمدي نژاد نیز پر کار بود اما گوش به حرف هيچكس نمي داد و شد آنچه كه شد.
نقد مشفقانه ضرورت این روزهای مدیریت استان
"نقد مشفقانه عملکرد استاندار خوزستان" ضرورت این روزهای مدیریت استان است؛ مسئولین استان برای پشبرد بهتر و بیشتر امور، نیازمند نقد هستند؛ نکته ای که استاندار نیز بارها در نشست های مختلف بدان اشاره کرده و از نقد و ارزیابی عملکرد خود استقبال نموده است.
در همین زمینه، دکتر سید مرتضی افقه چهره ی شناخته شده اقتصادی ملی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز که در دوران اصلاحات همزمان با مدیرکلی امور اجتماعی شریعتی در استانداری، معاونت سیاسی را برعهده داشت، جهت گیری های یار دیرین خود و این بار در کسوت استاندار را، مورد نقد و ارزیابی قرار داده است.
هوش و استعداد، تلاش و پشتکار و خستگی ناپذیری استاندار ویژگی متمایز شریعتی
دکتر سید مرتضی افقه در گفتگو با شوشان، در کنار بیان توانمندی های شریعتی، به نقاط ضعف مدیریتی وی نیز اشاره کرد. هوش بالا، تلاش و پشتکار و خستگی ناپذیری استاندار و همچنین شناخت کافی بر جریانات سیاسی و اجتماعی استان از جمله مواردی ست که دکتر افقه از آن به عنوان ویژگی های برجسته شریعتی یاد کرد که در کمتر استانداری می توان سراغ داشت.
سفرهای شهرستانی شریعتی؛ ویژگی ها و معایب
وی ضمن ستایش این ویژگی ها، مواردی را نیز برای پرهیز در شیوه های مدیریتی ذکر کرد. به اعتقاد دکتر افقه، سفرهای شهرستانی شریعتی هر چند در کوتاه مدت می تواند موثر باشد اما در بلند مدت این گونه سفرهای متعدد ممکن است حالتی معکوس و منفی به خود بگیرد.
فاصله زیاد شریعتی از گزینه های مطرح شده
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در گفتگو با شوشان، گفت: شریعتی در مقایسه با افرادی که همزمان نام شان برای استانداری خوزستان مطرح شده بود از جنبه های مختلف و با فاصله زیاد، مناسب تر است.
شناخت کافی از جریانات سیاسی کشور
دکتر افقه با اشاره به ویژگی های خاص استاندار خوزستان گفت: در کنار نقاط ضعف، شریعتی از هوش و استعداد بالایی برخوردار است. سخت کوشی و خستگی ناپذیری، دیگر ویژگی منحصر بفرد شریعتی است که در این مدت خود و خانواده اش را فدای رسیدگی به مسائل استان نموده است. همچنین مطالعات سیاسی بالا و شناخت کافی از جریانات سیاسی کشور و استان از دیگر امتیازاتی است که او را در مقایسه با کسانی که برای استانداری مطرح بودند (نه در مقایسه با مناسب ترین فرد) متمایز می کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در ادامه با اشاره به برخی موارد برای اصلاح شیوه مدیریتی گفت: با ارزیابی جهت گیری استاندار در این مدت، چند نکته مطرح می کنم که اگر ایشان به این موارد توجه نماید، می تواند عملکرد بهتری داشته باشد و موفق تر شود.
نمی توان همه مشکلات را یک تنه حل کرد
وی با اشاره به ویژگی سختکوشی استاندار، گفت: ویژگی سختکوشی و خستگی ناپذیری شریعتی باعث می شود که گاهی اوقات چنین تصور نماید که می تواند همه مشکلات را یک تنه و به تنهایی حل کند. در این راه باید استاندار از مدیران ستادی، اجرایی و مشاورین متخصص بهره ببرد. پیش از این نیز بر ضرورت تغییر کادر مدیریتی استان تاکید کرده بودم. البته به این امر نیز واقف هستم که پروسه تغییر مدیران در سیستم اداری ممکن است سال ها طول بکشد. بنده نیز در زمان مسئولیتم در استانداری خوزستان، با این مشکلات در تغییر برخی مدیران مواجه بودم. ولی به هر حال آنچه مسلم است این است که علی رغم همه توانمندی ها و استعداد، مسائل خوزستان فراتر از آن است که یک نفر بتواند یک تنه همه مشکلات را برطرف کند.
شریعتی نباید تصور نماید که بی نیاز از مدیران قوی است
سید مرتضی افقه افزود: شاید برخورداری شریعتی از امتیاز سختکوشی، باعث شود که چنین تصور نماید که الزاما نیازی به افراد قوی در رده های مختلف مدیریتی از جمله فرمانداری ها، مدیران اقتصادی و... ندارد. حال آنکه همانگونه که گفتم با توجه به وسعت استان و مسائل متعدد، نمی شود مشکلات را یک تنه حل کرد.
وجود مدیران غیرمتخصص در حوزه علوم اجتماعی
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بی توجهی و یا کم توجهی مدیران به حوزه مسائل مربوط به علوم اجتماعی، گفت: مشکل دیگری که در بسیاری از مدیران نه تنها در خوزستان بلکه در کل کشور دیده می شود، وجود مدیران غیرمتخصص در حوزه علوم اجتماعی است. این مدیران بعضا علوم اجتماعی را به عنوان علم قبول ندارد و یا به آن خیلی اعتنا نمی کنند. بنابراین در حوزه های علوم اجتماعی مثل جامعه شناسی، روانشناسی، هنر، اقتصاد و حتی ادبیات خود را بی نیاز از مشاوره و متخصصین ذیربط می دانند. به همین دلیل در همه حوزه ها نه تنها اظهار نظر می کنند بلکه تصمیم گیری هم می نمایند و این تصمیمات چون الزاما ریشه در مطالعات علمی ندارد ممکن است منجر به اتلاف منابع و وقت شود.
تصمیم گیری های بدون تخصص
وی افزود: متاسفانه هنور خیلی از مدیران غیرمتخصص در حوزه های علوم اجتماعی تصور می کنند که از طریق مطالعات روزنامه ای و یا مطالعات عمومی می توانند متخصص در مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... شوند. این دسته از مدیران فکر می کنند همین حد از دانش کافی است که بتوانند تصمیم گیری کنند. وجود چنین تصمیمات غیر علمی در حوزه علوم اجتماعی باعث می شود که بعدها مشکلاتی ایجاد شود.
80 درصد مشکلات فعلی خوزستان اقتصادی و اجتماعی است
دکتر سید مرتضی افقه با اشاره به اینکه بیش از 80 درصد مشکلات فعلی خوزستان اقتصادی و اجتماعی است گفت: در خوزستان نیز مانند کل کشور، عمده مشکلات ناشی از مسائل اقتصادی و اجتماعی است بنابراین تصمیماتی که مدیر ارشد استان می گیرد، در حوزه اجتماعی، اقتصادی و یا در حوزه های فرهنگی است. وجود چنین مشکلاتی، نیاز به همراهی و مشورت با متخصصین و مشاورین متخصص دارد و تاکنون ندیده ام که استاندار در این موارد به متخصصین مراجعه نماید و اگر هم مراجعه نموده و مشاورینی در این زمینه ها دارد اطلاعی ندارم.
استاندار از طریق معاونین و مدیران ستادی تصمیمات خود را اجرایی کند
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، وظیفه اصلی استاندار را به کارگیری مکانیزمی برای دریافت مسائل ریز و درشت استان با صرف کمترین وقت و هزینه دانست و گفت: تمرکز استاندار عمدتا باید روی حل مشکلات استان از طریق متخصصین مختلف دانشگاهی و غیردانشگاهی باشد. بنابراین شاید نیاز نباشد که استاندار خود را درگیر سفرهای شهرستانی متعدد، ورود به همه مراسم و مجالس و سمینارها نماید. استاندار باید بیشتر وقت خود را صرف فکر کردن و برنامه ریزی و اخذ تصمیمات نماید و آنگاه تصمیمات را از طریق معاونین و مدیران ستادی اجرا کند.
معایب و محاسن سفرهای شهرستانی شریعتی
افقه در ادامه ضمن برشمردن معایب و محاسن سفرهای شهرستانی شریعتی، گفت: سفرهای شهرستانی و رفتن به مناطق مختلف، برای چند ماه اول به منظور آشنا شدن با مشکلات استان و همچنین اثر مثبت بر روی مردم و نشان دادن اینکه مردم مورد احترام و توجه مسئولین هستند، مفید و مثمر ثمر است ولی تداوم این سفرها موجب می شود که استاندار درگیر کارهای روزمره شود و از هدف اصلی که همان برنامه ریزی و فکر کردن برای حل دراز مدت مشکلات است غافل شود. برای حل مسائل استان ضروری است که استاندار تمرکز بیشتری نماید و مشورت های بیشتری داشته باشد و با مشورت افراد متخصص به دنبال راه حل دراز مدت مسائل در استان باشد.
ضرورت برنامه ریزی برای حل ریشه ای و دراز مدت مشکلات استان
وی افزود: شاید رویه سفرهای شهرستانی و رفتن به مناطق مختلف با توجه به روحیه سختکوشی و پیگیری های متعدد شریعتی، باعث شود که مشکلات را روزمره بتوانیم حل کنیم اما به هر حال استاندار باید برای حل مشکلات در دراز مدت برنامه ریزی نماید.
مردم به شیوه مدیریت احمدی نژادی اعتمادی ندارند
دکتر افقه افزود: قول و وعده های شریعتی در سفرهای شهرستانی اگر عملیاتی نشود کاملا اثری معکوس و منفی خواهد داشت، گفت: شیوه ای که دولت قبل در سفرهای استانی به کار گرفت نتیجه ای در بر نداشت و بنابراین مردم به این سفرها و روش مدیریتی اعتمادی ندارند و حتی ممکن است در کوتاه مدت هم نتیجه ای در پی نداشته باشد. این سفرها انتظارات و توقعات مردم را بالا می برد و اگر وعده ها عملیاتی نشود اثرات منفی زیادی خواهد داشت. استاندار بهتر است بیشتر در اتاق فکر تمرکز نماید و از مشاورین و افراد متخصص استفاده نماید.
مدیرانی با تفکر میکانیکی
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در بخش دیگری از سخنان خود از مدیرانی سخن گفت که از آنان تحت عنوان مدیران با تفکر مکانیکی یاد نمود. به گفته دکتر افقه، بسیاری از مدیران تصور می کنند که مشکلات اقتصادی ریشه در نبود یا کمبود بودجه یا سرمایه دارد. این نوع مدیران که به آن ها مدیران میکانیکی می گویم تصورشان بر این است که اگر بودجه و اعتباری در اختیارشان بود با اتکا با آن بودجه قول ها وعده هایی بدهند.
پول و بودجه شرط لازم است اما شرط کافی نیست
وی با اشاره به اینکه کمبود و یا نبود بودجه تنها یکی از مشکلات است، گفت: از نظر بنده به عنوان اقتصاد خوانده، تنها یکی از مشکلات کشور کمبود بودجه است اما کادر اداری - اجرایی و ساز وکارهای به کارگیری منابع پولی و مالی و بوروکراسی کند و ناکارآی حاکم بر کشور از جمله موانع اصلی است که استان و کشور با آن مواجه است. به عبارت دیگر وجود پول و بودجه شرط لازم است اما شرط کافی نیست.
طرح 550 هزار هکتاری و خاطره ای از سفر دکتر روحانی
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با ذکر نمونه ای از بودجه و مشکلات ساختاری مدیریتی، گفت: سه سال پیش دکتر روحانی رئیس جمهور به خوزستان آمد و قول داد که ظرف سه سال طرح 550 هزار هکتاری را اجرایی و عملیاتی نماید. در همان مقطع، به یکی از مشاورینش گفتم که شما اشتباه کردید که انجام این وعده را به رئیس جمهور تضمین دادید چون فکر می کنید با در اختیار داشتن مبلغی می توانید کاری انجام دهید در حالی که ساختارهای اداری و اجرایی و بخصوص بوروکراسی استان در حدی نیست که پروژه ای به این عظمت در ظرف سه سال انجام شود. ایشان خیلی دفاع می کرد و من هم آرزو کردم که حرف و وعده ی ایشان عملیاتی شود اما با شناختی که از ساز و کار اقتصادی اجتماعی کشور داشتم مثل روز برایم روشن بود که این وعده در این مدت کوتاه عملیاتی نخواهد شد و امروز پس از سه سال علی رغم همه پیشرفت ها و بودجه خوب، هنوز درصد قابل توجهی از این طرح اجرایی نشده است. متأسفانه این نگرش مکانیکی به پروژه های اقتصادی اجتماعی سال هاست که حتی در سطح کلان کشور هم جاری است و علیرغم ناکامی های متعدد، هنوز بر تصمیمات کشور حاکم است.
کادر و نیرویی اجرایی استان توان لازم را ندارد
وی افزود: استاندار خوزستان روی دادن قول و وعده ها به اتکا بودجه ای که در اختیار دارد نباید خیلی حساب کند بلکه کادر و نیرویی که این بودجه را تبدیل به خدمات می کنند باید پرورش یابند که در حال حاضر این کادر مدیریتی توان اجرایی لازم را ندارند.
ضرورت ارتباط دانشگاهیان با مدیریت ارشد استان
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به آمدن دکتر شریعتی به دانشگاه شهید چمران و شرکت در آیین بازگشایی دانشگاه ها، گفت: استاندار در زمان حضور استاندار در دانشگاه، اعلام کرد که دانشگاهیان می توانند در مدیریت استان به ایشان کمک کنند. این درخواست خوبی ست ولی اگر شریعتی می خواهد از حد تعارف خارج شود باید مکانیسمی برای اجرای این مشارکت تهیه نماید.
وی افزود: زمانی که معاونت سیاسی استانداری را برعهده داشتم در اغلب کارگروه ها به تناسب تخصص آن کارگروه، یکی دو نفر از اساتید دانشگاه را دعوت می کردم. البته این معنایش این نیست که اگر اساتید وارد شوند حتما می توانند خیلی سریع بر مشکلات فائق آمد. حداقل باید شش هفت ماه در جلسات شرکت کنند تا با صورت مسئله ها آشنا شوند و بعد از آن می توان از آنها انتظار مشارکت عملی داشت.
بسیاری مدیران خوزستان مدیران توسعه ای و پیش برنده نیستند
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به ضرورت تغییر در کادر مدیریتی خوزستان گفت: بسیاری مدیران خوزستان مدیران توسعه ای و پیش برنده نیستند و استاندار اگر بخواهد با همین کادر مدیریتی کنار بیاید در بهترین شرایط فقط می تواند وضع موجود را حفظ کند. بسیاری از مشکلات استان ناشی از کمبود بودجه نیست بلکه ناشی از وجود ساختارهای مدیریتی عقب مانده است. در واقع بسیاری از مدیران کشور و استان متخصص در اتلاف منابع، سرمایه ها و بودجه های کشور هستند.
شریعتی از بسیاری از استانداران پیش از خودش موفق تر خواهد بود
افقه در پایان گفت: برای شریعتی استاندار خوزستان آرزوی موفق دارم و مطمئنم علی رغم این نکات، از بسیاری از استانداران پیش از خودش موفق تر خواهد بود.