یک روزنامه انگلیسی نوشت: در شرایطی که توازن ائتلافها در غرب آسیا در حال تغییر است، ایران با افزودن مصر به گفتگوها درباره بحران سوریه مواضع خود را تقویت کرده است.
گاردین: قاهره به تهران و مسکو نزدیک شد
روزنامه گاردین چاپ انگلیس در گزارشی نوشت: «محمد جواد ظریف،» وزیر امور خارجه ایران، شخصا خواستار حضور مصر در مذاکرات مهم آخر هفته گذشته در ارتباط با سوریه شد، اقدامی که سبب بروز نگرانیهایی در این باره شد که قاهره در حال فاصله گرفتن از موضع سنتی خود در حمایت از غرب در منطقه است.
مذاکراتی که «جان کری،» وزیر امور خارجه آمریکا، شنبه گذشته در لوزان سوئیس برگزار کرد نتوانست سبب رسیدن به راهبردی مشترک با روسیه به منظور پایان دادن به نزاع در سوریه شود که شش سال است ادامه دارد.
روزنامه گاردین در جریان ایمیل هایی قرار گرفته است که نشان می دهد ظریف از کری خواست تیم قاهره نیز در مذاکرات لوزان حضور داشته باشند. زمانی که وزیر امور خارجه آمریکا پیشنهاد مذاکرات با حضور شش کشور را مطرح کرد تا «ببیند آیا یک منطق جدید می تواند» در ارتباط با سوریه کمک کننده باشد، ظریف پاسخ داد: «چرا مصر نتواند در این روند حضور باشد؟»
در ادامه گزارش آمده است: ایران تنها زمانی با حضور در نشست لوزان موافقت کرد که حضور وزرای امور خارجه مصر و عراق نیز در آن گفتگوها قطعی شد. هر دو کشور از موضع ایران در پشتیبانی از اسد حمایت می کنند، اما موضع مصر در این میان مهم است زیرا این کشور پرجمعیت ترین کشور عربی سنی در غرب آسیا محسوب می شود.
سعودیها در شوک
اعمال نفوذ برای حضور مقامات مصری در مذاکرات لوزان چند روز قبل از آن آغاز شد که مصر با رأی دادن در حمایت از روسیه در رد پیش نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در ارتباط با سوریه سبب شوکه شدن عربستان سعودی -حمایت کننده مالیاش- شد. در سازمان ملل متحد، نماینده عربستان سعودی تصمیم مصر را «دردناک» توصیف کرد. یک روز پس از آن، ریاض ارائه کمک های نفتی خود را به مصر به حالت تعلیق در آورد؛ کمکهایی که حجم ماهانه آن هفتصد هزار تن فرآوردههای نفتی تخمین زده میشود.
نگارنده گزارش در ادامه میافزاید: این نخستین مناقشه آشکار بین مصر و عربستان سعودی از زمانی محسوب میشود که «عبدالفتاح السیسی،» رئیس جمهور مصر، در سال دو هزار و سیزده محمد مرسی از اخوان المسلمین را برکنار کرد. از آن زمان، عربستان سعودی میلیاردها دلار در اختیار مصر قرار داد که به سر پا نگه داشته شدن اقتصاد شکننده این کشور کمک کرده است.
از نظر تهران، مصر یکی از قطب های فرهنگی جهان عرب محسوب می شود. بیش از یک چهارم جمعیت عرب در این کشور زندگی می کنند. قاهره میتواند یک عامل توازن در مقابل خصومت عربستان سعودی در دیپلماسی پر خطر بر سر وضعیت سوریه در آینده باشد.
نزدیکی دیدگاه های تهران و قاهره
با این حال، مصر و ایران بر سر حمایت از نظام اسد در سوریه و استقبال از همکاری های نظامی با روسیه به یکدیگر نزدیکتر شده اند.
برخی کارشناسان سیاسی معتقدند اقدامات مصر کاملا ماهیت تاکتیکی دارند. «اچ ای هلیِر،» کارشناس شورای آتلانتیک و موسسه خدمات واحد سلطنتی لندن، در این خصوص گفت: «مصر چشم انداز خاص خود را درباره سوریه دارد که با رویکرد ایران هم گرایی دارد.»
مصر خواهان وجود یک سوریه باثبات است و همچنین درباره گروههای تروریستی و تندروها ابراز نگرانی می کند که نگرانی بجایی است. از سوی دیگر، مصر اغلب به روسها نزدیک می شود و به نظر میرسد قاهره میخواهد به غرب نشان دهد گزینههایی برای خود دارد.