رضا کلاه کج: با دیدگاه محرم و خیر جمعی می توان مردم را به ماه محرم پیوند داد/ لفته منصوری: فرهنگ عاشورا فقط به صورت اسطوره ای ترویج می شود/ رضا کیانی: مهمتر از روایت ، درک فلسفه عاشوراست/ دکتر غلامعباس دیناروند: در تولید آثار مذهبی براساس دیدگاه ایدئولوژیک عمل می شود / اکبر ظریفی: روایت عاشورا بر عهده هنرمندان است

بررسی عاشورا در آیینه هنر در نشست تخصصی گروه فرهنگی یاران+ تصاویر

دومین نشست هم اندیشی گروه فرهنگی و هنری یاران به بررسی، عاشورا در آیینه ی هنر اختصاص یافت.

شوشان/ پدرام طاهری: دومین نشست هم اندیشی گروه فرهنگی و هنری یاران به بررسی، عاشورا در آیینه ی هنر اختصاص یافت.

در این ویژه برنامه ی تخصصی که به میزبانی انجمن سینمای جوانان خوزستان در موزه ی هنرهای معاصر اهواز برپا شد، تنی چند از کارشناسان تاریخ، ادبیات ، تئاتر، موسیقی و گرافیک از منظر رشته ی تخصصی خود اهمیت واقعه عاشورا در فرهنگ هنر ایرانی و چگونگی معرفی مفاهیم این رویداد در عرصه ی جهانی را مورد نقد و بررسی و سخنرانی قرار دادند.

مریم مقدم: به تعزیه زنانه کمتر پرداخته شده است

به گزارش شوشان ، کارشناس و مجری برنامه عاشورا در آیینه هنر در ابتدای جلسه با اشاره به اهمیت، ماهیت و اهداف این چنین نشست ها گفت: با توجه به کمبود توجهات فرهنگی در سطح جامعه و همچنین شناخت هر چه بهتر مباحث فرهنگی- هنری از طرف خود هنرمندان و معرفت شناسان آن حوزه به مخاطبین شایسته است تا شاهد تکثر و تداوم این جلسات باشیم.

مریم مقدم توضیح داد: گروه یاران با سرپرستی رضا کیانی پس گذشت یک سال و اندی از جلسات درون گروهی به یاری دیگر اعضا همت گمارده و برای دومین بار نشستی تحت عنوان عاشورا در آیینه هنر را تدارک دیده است که هدف مان از پرداختن به هنر عاشورایی آن است تا آن را از منظر هنر و فرهنگ ایرانی بررسی کنیم.

وی به اهمیت و غنای هنر تعزیه اشاره کرد و گفت: هنر تعزیه پس از چهار قرن با فراز و فرود ها همچنان توانسته بر پای خویش استوار بماند.

مریم مقدم گفت: از دیگر ویژگی های هنر تعزیه ، منطبق بودن با اجرا در هر منطقه با آداب، رسوم و خرده فرهنگها و زبان خویش است که باعث می شود با مخاطب ارتباط برقرار کند.

این بازیگر و کارگردان تئاتر درخصوص قدمت و ویژگی تعزیه زنانه اظهارکرد: این نمایش مربوط به سرزمین ها و عقاید قوم عیالمی است و خود را در اجراهای عاشورایی نگه داشته است که امروزه همچنان در استان های خوزستان و بوشهر به اجرا در می آید. این گونه نمایشی که در حقیقت جزیی از میراث ما به حساب می آید امروزه در اجراهایی مانند عروسی دختر قریش نگاه داشته و شخصیت ام البنین دارای اشتراکات بسیاری با دیان الهه عیالمی و همچنین ندبه یکی از شخصیت های اساطیر یونانی دارد.

وی افزود: جای بس خوشحالی ست که در استان بوشهر همچنان این گونه اجرا می شود و در خوزستان به طور مخفیانه که همه اجراکنندگان و مخاطبان زن هستند و همه با هم اجرا کننده می باشند که در اجرا آیینی بسیار شایان توجه است که همگی باید شرکت کننده باشند تا بشود نامش را آیین گذاشت در حالی که ما همیشه شاهد اجرا آقایان و نظارت خانم ها بودیم و هستیم که این در جای خود می تواند بخش بسیار مهم آسیب شناسی در اجراهای تعزیه باشد.

حجت الاسلام رضا کلاه کج: با دیدگاه محرم و خیر جمعی می توان مردم را به ماه محرم پیوند داد

در ادامه ، حجت الاسلام رضا کلاه کج در سخنانی اظهار کرد: سال جاری از جمله مباحث جالبی که در سطح کشور مطرح شد، مبحث محرم و خیرجمعی بود که این موضوع مطرح شده نگاه اینجانب را به رویداد محرم و خیرجمعی تغییر داد، امروزه در جامعه ما هنگام ایام الله محرم و صفر براساس سنت و آیین دیرینه عزاداری و سوگواری های بسیار زیاد مردم مومن برای امام حسین(ع) برپا می شود ولی چه بصورت معنوی و چه بصورت مادی پیامدهای آن کمتر مشاهده می شود و در واقع اتفاق خاصی روی نمی دهد اما با دیدگاه محرم و خیر جمعی می شود مردم را در همه ی ابعاد با محرم گره زد .

این پژوهشگر دینی با به این فرمایشات حضرت امام خمینی که فرمود از محرم و صفر است که اسلام زنده است به مصادیقی که در قران مجید درباره خیرجمعی و خیر کثیر آمده است اشاره کرد و گفت: مصادیق خیرجمعی در همه ابعاد و جزئیات پیرامون زندگی روزمره ما جاری است و ما می توانیم به کمک این ارزش و نهضت محرم و خیر جمعی پیام عاشورا را در گستره ی مختلفی انتقال دهیم، امروز انجمن سینمای جوان استان از این ظرفیت برخوردار است که بتواند فرهنگ محرم و عاشورا و قدرت اثرگذاری آن در جامعه را به خوبی با پتانسیل ها و ابزار هنر انتقال دهد.

رضا کیانی: مهمتر از روایت ، درک فلسفه عاشوراست

در ادامه برنامه سرپرست گروه فرهنگی و هنری یاران عنوان کرد: ما مفتخریم در کشوری زندگی می کنیم که نام امام حسین(ع) رمز و مفهوم حرکت به سوی آزادی و آزادگی است در برهه های مختلف تاریخ این سرزمین شعار یا حسین گفتن سلسله جنبان بسیاری از جریان های تاریخی تا به دوره ی معاصر و انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بوده است.

رضا کیانی ادامه داد: وقتی از هنر عاشورا سخن می گوییم، هنر تعزیه برجسته تر است، عاشورا بستر مناسبی برای منبع الهام ما هنرمندان است جامعه ی هنری کشور در عرصه های فیلم، تئاتر، موسیقی، داستان و قصه و دیگر هنرها می توانند از واقعه عاشورا به ویژه کلام امام حسین بهره مند شوند و نباید از این مهم غافل باشند، وظیفه و رسالت شهدایی که در واقعه ی عاشورا به شهادت رسیده اند مگر نه اینکه برای امر به معروف و نهی از منکر بود بنابراین چه مکانیسمی بهتر از هنر است که بتواند الگوهای نسل آینده را ایجاد کند.

این کارگردان و منتقد تئاتر افزود: مهمتر از روایت واقعه عاشورا این است که هنرمندان در چرایی عمیق و پشت پرده ی رویداد عاشورا اندیشه کنند و این اندیشه ورزی و درک و فهم فلسفه عاشورا باعث می شود تا خطری که هویت ایرانی و کشور ما را تهدید می کند خنثی شود. رسالت عاشورا امروز بدرقه راه هنرمندان کشور ما است و ارزش های نورانی عاشورا که همان سرافرازی است را ما هنرمندان در جامعه باید ترویج کنیم بنابراین ضرورت دارد مقوله ی هنر را از تصدی گری دولت خارج کنیم.

رضا کیانی ابراز امیدواری کرد: ما هنرمندان شایستگی نام امام حسین در قامت هنر را داشته باشیم تا با تبادل و خلاقیت ها هر کدام جریان سلیم و سازنده ای را در فرهنگ و هنر ایجاد کنیم.

کورش سروش پور: هنر تعزیه مظهر ایرانی و تاریخ شیعه است

کورش سروش پور دیگر سخنران این نشست هم اندیشی بود که درباره ی هنر تعزیه و عاشورا از منظر ذوق و اندیشه ی ایرانی بیان کرد: مفاهیم و فلسفه عاشورا از منظر نگاه و اندیشه ی ایرانی به جهانیان معرفی گشت پس ما راویان یک حماسه هستیم و به گونه ای بیان شد که فراتر از تاریخ جایگاه یافت، هنگامی که سخن از حسین ابن علی (ع) و عاشورا می گویم آنگاه که از زبان هنر بیان شود معنا و مفهوم شاید متفاوت باشد.

این مدرس دانشکده خبر افزود: به گفته ی دکتر شریعتی انسان از دو منظر دین و هنر به جهان می نگرد و یک ایرانی از این دو منظر به هستی می نگرد، وقتی به رویداد عاشورا می رسیم می بایست اندیشید که پنجره عاشورا فقط رو به تاریخ هزار و چهارصد ساله نیست بلکه پنجره ای رو به انسانیت ، نوع بشر، دغدغه ها، ارزش ها، اعتبار و اصالت انسانی گشوده است.

این منتقد تئاتر و سینما هنر تعذیه را نماد و هوشمندی، ذکاوت و نمود ایرانی دانست و تصریح کرد: آیین و هنر تعزیه نمود و بیان کننده ، مظهر ایرانی، تاریخ شیعه و هر آنچه ایرانی در تاریخ برای خودش اندوخته است، تعزیه اگر به این دامنه و گستردگی است پس سخن گفتن درباره آن نیز مشکل است ، از قرن ها کشف و شهود انسان ایرانی آمده است ، تعزیه و هنرهای عاشورایی نوعی نگاه هنرمندان به تاریخ، مفاهیم مذهبی است ، تعزیه گامی فراتر از تاریخ برداشته است و صرفا منحصر ، ایستا و راکد تاریخ نیست، در هنر تعزیه همه چیز تمثل است و همه چیز در یک میدان مدور اتفاق می افتد. وی در ادامه گفت: هنر تعزیه آوردگاه و مصاف گاه ستیز خیر و شر است و از لحظه ی آغاز اجرا تا پایان این تکامل را مشاهده می کنیم، تمام عناصر کار با ذوق و اندیشه ایرانی آمیخته شده است ، ایرانی ها تنها قومی هستند که به یک دستاورد و محصول هنری بنام تعزیه رسیده اند و هیچ کدام از اقوام مسلمان صاحب هنر نمایش نبوده اند و تنها ایرانی ها صاحب هنر نمایش بوده اند.

نشست هم اندیشی عاشورا در آیینه ی هنر در دو پارت نمایش اپرای عروسکی ایرانی عاشورا ساخته بهروز غیرب پور و پرسش و پاسخ ادامه یافت.

محمدچوپان: عاشورا ابعاد انسانی فراوانی دارد

در بخش پرسش و پاسخ محمدچوپان فعال اجتماعی و هنرمند خوزستانی، کورش سروش پور مدرس دانشگاه ، وحید کیانی شاعر و مصطفی نیک پی آهنگساز در حوزه ی تخصصی هنرشان به پرسش های مخاطبان جلسه پاسخ گفتند.

محمد چوپان با اشاره به برگزاری نمایشگاه های آثار گرافیکی عاشورایی خود یادآور شد: هدف از برگزاری این نمایشگاه ها که از نگاه یک گرافیست به واقعه عاشورا نگریسته شده است ، غباررویی از چهره ی گمنامان قهرمان در حادثه عاشورا بود شهدایی که دیده نشده اند.

وی عنوان کرد: امام حسین (ع) کامل ترین انسان روی زمین است چرا که او برای آرمانش به اراده ی خود مرگ را انتخاب کرد، از منظر دیگر عاشورای کربلا ابعاد انسانی فراوان دارد و از پیر تا کودک شیرخواره در آن واقعه از انسانیت تا گذر از فرا انسانیت را طی کرده اند ، گستره ی دیدگاه ما و درک ما از ابعاد شخصیتی امام حسین (ع) به گونه ای باشد که او را باید در کنار همه ی آنچه در هستی و کائنات است از انسان تا همه ی عناصر طبیعت ببینیم.

مصطفی نیک پی: در آیین مردم مرزنشین نوای عاشورا با نغمه عشق آمیخته است

مصطفی نیک پی درباره عاشورا در هنر موسیقی گفت: نوای عشق و عاشورا به ویژه در استان های مرزنشین در آیین های خاص بصورت نغمه ی عشق عاشورا نواخته می شد و مشاهده می کنید که صحنه ی عاشورا برای ما تکرار می شود، وی افزود: موسیقی ملت ما تلالویی از فراز و فرودهای تاریخ این سرزمین است که با مذهب آمیخته شده است. نیک پی همچنین از ساخت یک اثر موسیقی با عنوان اربعین خبر داد.

وحید کیانی: ظرفیت ادبیات خوزستان برای پرداختن به عاشورا بسیار است

وحید کیانی در یک تحلیل از منظر ادبیات شعر عاشورا را بررسی کرد و ظرفیت های ادبی و شاعران خوزستان را برای پرداخت و بازسرایی واقعه عاشورا را خوب توصیف کرد.

دکتر غلامعباس دیناروند: در تولید آثار مذهبی براساس دیدگاه ایدئولوژیک عمل می شود

دکتر غلامعباس دیناروند درباره آسیب شناسی ادبیات عاشورا متذکر شد : وقتی ادبیات سفارشی شود در نتیجه دولتی می شود، متاسفانه در تولید آثار مذهبی براساس دیدگاه ایدئولوژیک عمل می شود و این آسیب های جدی به ادبیات عاشورایی وارد کرده است امروز یکی از نقاط ضعف ادبیات عاشورا این است که داستان عاشورایی کم تولید شده است و در واقع من در کودکی داستان حضرت ابوالفضل را به شکل سنتی از زبان پدرم شنیده ام .

این فعال فرهنگی و معاون بنیاد خوزستان شناسی یادآور شد : در حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس نیز آسیب های مشاهده می شود که شخصیت های دفاع مقدس ما کلیشه ای شده اند.

اکبر ظریفی: روایت عاشورا بر عهده هنرمندان است

یک استاد تاریخ نیز در این نشست هم اندیشی بر نقش هنرمندان در ماندگاری واقعه عاشورا تاکید کرد و گفت: راز ماندگاری عاشورا در حوزه جغرافیای تاریخی ایران بدین گونه است که زحمت و روایت آن بر عهده ی هنرمندان بود و بار آن را هنر بر دوش کشیده است، هنر تعزیه و اتفاق عاشورا دستمایه تازه ای بود که البته ریشه در عناصر رفتاری، اعتقادی و آیینی گذشته ما نیز دارد ، این حوزه ی هنر است که در لایه های اجتماعی و جمعی جامعه رسوخ می کند و تعزیه به ساده ترین شکل با مخاطب عام ارتباط برقرار کرد و اگر امروز کسی خارج از حوزه تاریخی و جغرافیایی ما عاشورا را می شناسد از طریق هنر تعزیه می شناسد.

دکتر اکبر ظریفی افزود: عاشورا امروز برای ما یک فرهنگ است و این ارتباط با حاکمیت ندارد و ما باید به وسیله ی هنر مفاهیم فرهنگ عاشورا را به خارج از مرزها انتقال دهیم.

لفته منصوری: فرهنگ عاشورا فقط به صورت اسطوره ای ترویج می شود

لفته منصوری نویسنده و پژوهشگر از منظر جامعه شناسی آیین های عاشورایی را به بحث گذاشت و عنوان کرد: بخشی از مناسک و آیین ها دین محور هستند و در کتاب خدا و کلام پیامبر تکلیف آن مشخص است ولی بخش دیگری از آیین ها که پدیده اجتماع است اصلن بخشنامه پذیر نیستند، آیین موضوع اجتماعی است وقتی یک موضوع اجتماعی است نگاه ما نیز باید در چارچوب فرهنگ عاشورایی باشد.

وی گوشزد کرد: الان فرهنگ عاشورایی در یک وضعیت تراژیک ، اسطوره ایی و عرفانی بیان می شود ما در این صحنه آدم های بزرگی داریم ولی در حالت دیگر روایت عاشورا در واقع داریم خودمان را تسکین و تسلای خاطر می دهیم، وضعیت کنونی خودمان را بیان می کنیم.

این جامعه شناس تصریح کرد: وقتی بحث از بعد اجتماعی عاشورا است بنابراین لایه های قدیست باید از آن زدوده شود.

سید حیدر مجتهد موسوی: مذهب یک عنصر فراملی و فرا قومی است

سید حیدر مجتهد موسوی به عنوان یک فعال اجتماعی در این نشست ابراز داشت: مذهب یک عنصر فراملی و فرا قومی است و امام حسین (ع) شخصیتی فرامذهبی است بنابراین می بایست دیدگاه ما نسبت به عاشورا و امام حسین(ع) دیدگاه وسیع تر باشد.

گفتنی است ، نخستین نشست هم اندیشی گروه فرهنگی و هنری یاران با در رابطه با روز ملی سینما در تحریریه پایگاه خبری شوشان برگزار شد.

مطالب مرتبط

سینما منحصر به کشور یا ملیت خاصی نیست

برچسب ها: گروه فرهنگی و هنری یاران ، عاشورا در آیینه هنر ، شوشان

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه