فریدون مجلسي
مجلس نمایندگان آمریکا در روز پنجشنبه طرح ممنوعیت فروش هواپیمای مسافربری به ایران را تصویب کرد و این در حالی بود که در روز دوشنبه اعلام شد«رئيسجمهور آمريکا، لايحه منع فروش هواپيماي مسافربري به ايران را وتو خواهد کرد». اوباما که دو ماه دیگر کرسی ریاست جمهوری را ترک خواهد کرد در آخرین فرصت درصدد است برای به یادگارگذاشتن یک اقدام صلح جویانه دیگر ، مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا را وتو میکند.
البته باید در نظر داشت زمان حضور آقای اوباما در کاخ سفید به عنوان رئیس جمهور رو به پایان است و باید منتظر ماند که آیا نظر مجلس نمایندگان درباره ممنوعیت فروش هواپیما به ایران تغییر میکند یا نظر ترامپ پس از آغاز ریاست جمهوریاش درباره این طرح چه خواهد بود که در این راستا، اگر بر روحیات کاسبکارانه ترامپ و شعار ایجاد کار در آمریکا توجه شود، این امکان وجود خواهد داشت که او در زیر فشار فروشندگان هواپیماها که هزاران کارگر آمریکایی در آن مشغول به کار هستند، مانند اوباما مجبور به وتوی این طرح شود و ترامپ اکنون در برابر تضادی دوگانهای قرار دارد. از یک سو قولهایی سختگیرانهای است که درباره ایران داده بود و از سوی دیگر جلوگیری از سود کلان یک شرکت بزرگ آمریکایی در فروش هواپیماهای غیر نظامی عادی و جلوگیری از اشتغال کسانی که از این پروژه بهرهمند خواهند شد فشاری بر او خواهد داشت.
آقای ترامپ، فرد قابل پیش بینی نیست و از هم اکنون مشخص نیست که چه تصمیماتی اتخاذ خواهد کرد. گمان میرود ترامپ با توجه به روحیه افراطگری که دارد تا مدتی مانع اجرای این معامله شود و منتظر بماند که دلایل این جلوگیری را متوجه شود. بی تردید لابی رژیم صهیونیستی در جلوگیری مجلس نمایندگان از فروش هواپیما به ایران بی نقش نیست و پس از آن، پول عربستان است که میتوان آن را خنثی کند. مساله اساسی در روابط ایران و آمریکا خصومت ورزی دو جانبه است که در نظام ایران و بخش حاکمیتی آمریکا که ترامپ یک نماینده آن است رنگ ایدئولوژیک پیدا کرد و نمیتوان پیشبینی کرد اینگونه خصومتورزی به کجا خواهد رسید.
مجلس نمایندگان آمریکا درصدد بوده تا ترامپ را در عمل انجام شده قرار دهد و هم آخرین فشار را به دولت اوباما وارد کند. در اقدامات قبلی علیه ایران، چندین مورد وجود داشت که دموکراتها و جمهوریخواهان با یکدیگر علیه ایران رأی میدادند اما این بار دموکراتها به موافقت با این معامله رای دادند و به نوعی دست رئیس جمهور را برای وتو کردن باز گذاشتند. از این مساله که عبور شود، با وزرایی مانند جان بولتن که طرفدار جنگ با ایران است و نظر خود را رسما اعلام کرده و یا شهردار اسبق نیویورک که روحیات فاشیستی و ضد ایرانی دارد که شایعه شده ترامپ درصدد وارد کردن آنها به کابینه است، معلوم نیست کار به کجا برسد.
یعنی هم دولتی باشد که طرفدار اقدامات حاد بشود و هم مجلسی که وضعیت خودش را مشخص کرده است. ترامپ آنقدر تابع انضباط و ایدئولوژیهای حزبی نیست و فراحزبی آمده و آرای جناح راست آمریکا را از کارگر تا کارفرما جلب کرده است و به واقعیتهای نظامهای دموکراتیک پایبند نیست. رأی ترامپ در کل کشور کمتر از رقیب دموکرات بود و آرای الکترال باعث پیروزی او شد که در رأی الکترال نیز فقط ۲۰ رأی با رقیب خود فاصله داشت. ترامپ احتیاج به روحیات واقعبینانه واعتدالیتری دارد که در او نمیبینم .
* تحلیلگر مسائل بین الملل