یک عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران معتقد است: تماشاگر باید ردپای اندیشه امروز را در اثر هنری ببیند و با آن ارتباط برقرار کنند.
رضا کیانی شامگاه دوشنبه در نشست نقد و بررسی نمایش' دنیای مطبوعاتی آقای اسراری' به کارگردانی علی اصغر شادروان و نوشته بهرام بیضایی در سینما هلال اهواز اظهار کرد: هنرمند باید ادبیات زمانه را بشناسد و مقتضیات امروز را در اثر هنریاش در نظر بگیرد.
وی افزود: در هر اثری به طور قطع مقتضیات سیاسی و اجتماعی زمان خود دخیل است و وقتی متن و اثری را از زمانی به زمان دیگر میبریم باید توجه کرد که آیا متن آن اثر با رویدادها، نقدها و تعاملات امروزی جامعه ما سازگار است.
این عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران توضیح داد: علاوه بر اینکه یک اثر هنری را باید از حیث وسایل و امکانات فیزیکی آن با زمان کنونی پیوند دهیم باید از حیث اندیشه و ادبیاتی که بر گفتمان سیاسی و اجتماعی روز بر جامعه حاکم است نیز با اثر ما سازگار باشد.
وی ادامه داد: آثار نمایشی کسانی چون شکسپیر، چخوف، مولیر و... هنوز وقتی اجرا میشوند اندیشه و محتوای آنها به زمان اکنون پیوند داده میشود.
کیانی بیان کرد: کارگردان باید بداند چقدر اندیشه اثرش با مقتضیات زمان حال ارتباط پیدا میکند و نویسنده چقدر در پیوند دادن این اندیشهها با زمانه امروز موفق بوده است.
وی ادامه داد: نمایش 'دنیای مطبوعاتی آقای اسراری' به کارگردانی علی اصغر شادروان نوع و استفاده وسایل، امروزی بود اما جزییات و نوع برخورد آن در متن مربوط به این زمان نیست.
این منتقد هنری ادامه داد: یک اثر وقتی در فضای امروز قرار میگیرد باید به طور کامل حال و هوای امروز را به خود بگیرد و نمیشود یک حرکت در آن مثلا مربوط به سال 1345 و یک حرکت دیگر آن مربوط امروز باشد. وی با اشاره به اهمیت نقد در فضای هنری گفت: نقد یک اثر هنری نشان از تحرک و پویایی فضای فرهنگی و هنری جامعه دارد و میتوان گفت جوهر اصلی یک اثر هنری در فضای نقد بهتر دیده میشود.
کیانی ادامه داد: کارگردان نویسنده دوم متن است و متن را از صافی ذهن خویش عبور می دهد و اجرا میکند. وی با اشاره به نوشته بهرام بیضایی گفت: بیضایی را به عنوان شخصی صاحب اندیشه، فکر و پژوهش می شناسیم.
***بیضایی نویسندای برای همه فصول
در ادامه این نشست نقد و بررسی کارگردان نمایش 'دنیای مطبوعاتی آقای اسراری' با بیان اینکه تئاتر یکی از پایههای اصلی هنر است توضیح داد: میگویند عکاسی پدر سینما است اما به عقیده من پدر و مادر سینما تئاتر است.
علیاصغر شادروان افزود: بهرام بیضایی نویسندهای شناخته شده و قلم او مناسب همه فصول است و نمیتوان گفت چون در دهه 40 این داستان را نوشته اکنون قابلیت اجرا ندارد؛ نویسندههای بزرگ وقتی داستانی مینویسند به تاریخ مصرف آن توجه میکنند.
وی با اشاره به اینکه هسته مرکزی این نمایش محور و موضوع عدالت است گفت: امروز در دورهای قرار داریم که بر سر عدالت بحث بسیار است؛ این نمایش را به خاطر این انتخاب کردم زیرا نیاز امروز جامعه است.
وی افزود: برای انتخاب یک متن برای نمایش باید ابتدا ببینیم که نیاز و کمبود امروز جامعه چیست؛ نیاز امروز ما عدالت است و همه ناهنجاریهای امروز بنیانشان ریشه در بیعدالتی دارد و امروز از عدالت تکهای بیشتر باقی نمانده است.
این کارگردان هنری گفت: نمایش ' دنیای مطبوعاتی آقای اسراری ' دستاویزی است که از طریق آن بیضایی پا را فراتر گذاشته است و به عمق جامعه میرود.
وی ادامه داد: من اگر می خواستم که اثر را در ظرف جامعه کوچک خودمان بیاورم و با مسایل و مشکلات خودمان نظیر بیکاری آن را به نمایش در بیاورم به طور قطع تاریخ مصرف پیدا میکرد.
شادروان با اشاره به هدف این اثر نمایش بیان کرد: هدف این بود تا مخاطب با نگاهی وسیعتر نگاه کند و مساله عدالت از این ظرفیت برخوردار بود.
وی اضافه کرد: البته این اثر ظرفیت شعاری شدن را داشت اما من نمیخواستم اثر شعاری شود بلکه میخواستیم بستر اثر وسیع باشد و عدالت این بستر را برای اثر فراهم میکرد چرا که نبود عدالت است که نشان میدهد چگونه یک انسان به تسلیم واداشته میشود و درهم شکستن انسانی را به تصویر میکشد.
این کارگردان بیان کرد: این اثر را یک اثر تاریخی نمیدانم اما مسالهای که وجود دارد این است که هنرمند ما چقدر میتواند با توجه به فضایی سیاسی و اجتماعی امروز کار کند و چقدر دست هنرمند برای رسیدن به این مسایل باز است؟
نمایش 'دنیای مطبوعاتی آقای اسراری' از 13 تا 28 آبان 95 در تالار آفتاب اهواز به کارگردانی علیاصغر شادروان به صحنه رفت.
بهرام بیضایی فیلمساز، کارگردانِ تئاتر، نمایشنامهنویس، تدوینگر، تهیهکننده و پژوهشگر ایرانی است. برخی از نمایشنامههای بیضایی به انگلیسی و فرانسوی و آلمانی و عربی و زبانهای دیگر درآمده و در آسیا و اروپا و آمریکای شمالی چاپ و اجرا شده است.
بیضایی کتاب 'دنیای مطبوعاتی آقای اسراری' را در سال 1344 به رشته تحریر درآورد این کتاب به مسائل اجتماعی و به ویژه روابطی که در مجلات و روزنامه ها وجود دارد، پرداخته و آنها را مورد بررسی قرار می دهد.
علی اصغر شادروان نیز متولد 1334 شوشتر و دانش آموخته دانشگاه بیولوژی از دانشگاه شهید چمران اهواز است. وی با گذراندن دوررههای فیلمسازی از مرکز اسلامی آموزشی فیلمسازی، فعالیت سینمایی را با کارگردانی فیلم های کوتاه آغاز کرد و تاکنون نمایشهای زیادی را روی صحنه برده است.