شوشان : حضور رئیس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران در همایش "روی پوست شهر در اهواز و ارائه آمار و ارقام های نگران کننده از آسیب های اجتماعی خوزستان ، سبب ساز حاشیه و جدال دو مسئول شد.
• به گزارش شوشان ، در این همایش که استاندار ، رییس دادگستری خوزستان ، شهردار اهواز و برخی اعضای شورای شهر حضور داشتند ، آماری های کوروش محمدی رئیس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران از میزان روسپیگری ، اعتیاد ، ارتباط دختران دبیرستانی و ... در خوزستان سبب واکنش یک عضو شورای شهر اهواز شد.
• در بخشی از این همایش ، آنجا که محمدی سخن از آمارهای اعتیاد در بین زنان خوزستان و رسیدن سن اعتیاد به 10 سال در استان ارائه می داد ، حسین حیدری عضو شورای شهر اهواز ، این آمار را واهی خواند و خواستار منابع پژوهشی و مطالعاتی در این امر شد!
به بخش هایی از سخنان و آمار رئیس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران در همایش روی پوست شهر ، در ذیل اشاره می شود:
• سن اعتیاد در اهواز به 10 سال رسیده است . فحشا در اهواز روی 14 سال است! سال ها پیش 13 ساله های خوزستان امثال حسین فهمیده بودند که جان خود را تقدیم این نظام کردند اما امروز به کجا رسیدیم که از 14 ساله به عنوان سن روسپیگری نام می بریم. این یک مصیبت است.
• وقتی در بحث آسیب های اجتماعی صحبت می کردیم عده ای ما را متهم به سیاه نمایی می کردند. این در حالی ست که به دنبال ایجاد حساسیت برای مقابله با آسیب های اجتماعی در جامعه بودیم نه سیاه نمایی !
• این معضل وجود داشت تا اینکه مقام معظم رهبری به قضیه آسیب های اجتماعی ورود نمودند و بعد از ورود رهبری به این مباحث ، توانستیم راحت تر در این مورد سخن بگوییم. با وجود این ، اما هنوز اراده لازم در دستگاه های اجرایی کشور و همچین در روح جامعه برای مقابله با آسیب های اجتماعی وجود ندارد. ورود رهبری به این مبحث ، قطعا به عنوان یکی ازبزرگترین گام ها در رفع آسیب های اجتماعی است اما در عین حال تفکر و نگرش حاکم بر جامعه باید تغییر کند.
• آمارهایی که در حوزه آسیب های اجتماعی خوزستان ارائه می دهم شاید فراتر از آمارهایی است که مسئولین استانی دادند. هدف این نیست که در جامعه خوزستان التهاب ایجاد کنیم بلکه هدف ایجاد حسایت برای ورود به این مبحث است.
• در بحث آسیب های اجتماعی ، در سه محور آسیب پذیر بودیم. محور اول ، انکار آسیب ها بود. حدود 30 سال هر بلایی که سر مملکت آمد را انکار کردیم و گفتیم فقط زیر پوست شهر اتفاق می افتد. چیزی به نام زیر پوست شهر نداریم و همه آسیب ها روی پوست شهر است.
• متاسفانه سیستم پیشگیری و نگاه مدیریتی در بحث آسیب های اجتماعی ، مبنی بر مدل "قیاس رودخانه ای" است. قیاس رودخانه ای یعنی اینکه شناگری ماهر در عمیق ترین قسمت رودخانه ایستاده و در آب می پرد و جسد کسانی که غرق می شوند را بیرون می کشد. از افتخاراتش این است که روزانه جسد جمع می کند ! این جسد در آوردن بی فایده است. این اقدام در حالی ست که چند قدم عقب تر ، یک نفر مردم را به درون آب هل می دهد و سبب غرق شان می شود. به جای بیرون کشیدن جسد از رودخانه ، باید آن فردی که باعث غرق شدن مردم می شود را کنترل کرد.
• متاسفانه مسئولین باور ندارند که آسیب های اجتماعی وجود دارد. حتا در حال حاضر نیز که مقام معظم رهبری به بحث آسیب ها ورود پیدا کرده اند مسئولین ما باور که آسیب های متعددی در جامعه اتفاق افتاده است. رهبری قدم بزرگ را برداشتند اما همچنان نگرش انکار در مسئولین وجود دارد.. با چند تا همایش و بنر مشکلات حل نمی شود.
• خوزستان مهد شهداست و برای همه ما ارزشمند است. در استانی که مشهد شهدای ایران است جا دارد دقت بیشتری در بحث آسیب های اجتماعی شود. با شعار و تعارف چیزی حل نمی شود.
• محور دوم در بحث آسیب های اجتماعی ، نگاه تک بعدی مسئولین به آسیب هاست در حوزه آسیب های اجتماعی چیزی به عنوان اولویت نداریم. آمار بیشتر نشان دهنده اولویت بیشتر نیست. حاشیه نشینی باعث ایجاد رواج اعتیاد ، طلاق و ... می شود. نمی شود صرفا به بحث طلاق ورود پیدا کرد اما نگاهی به معضل حاشیه نشینی نداشت.
• یکی از مباحث اصلی در حوزه آسیب های اجتماعی این است که با نگاه تک بعدی پیش می رویم و اولویت بندی می کنیم. به عنوان نمونه می گوییم اولویت اول استان اعتیاد و طلاق است. این نوع نگاه ما را دچار غفلت می کند.
• آسیب های اجتماعی مثل شبکه در هم تنیده به هم وصل است و روی هم اثر می گذارد. اگر شما دنبال حل معضل طلاق هستید و حاشیه نشینی را رها کردید خود حاشیه نشینی طلاق ، اعتیاد و فحشا ایجاد می کند. در بحث آسیب های اجتماعی زمانی می توانیم موثر عمل کنیم که نگاه مان را از انکار خالی و در مرحله بعد ، یک نگاه همه جانبه و حرکت جمعی داشته باشیم.
• هنوز در بحث ساده ای مثل تکدی گری ، 19 دستگاه درگیر هستند که گداها را جمع کنند. تکدی گیری از کجا می آید؟ حاشیه نشینی ایجاد تکدی گری می کند. 19 دستگاه همیشه مشکل برگزاری جلسه دارند. زمانی که جلسه برگزار می شوند یکی می آید و یکی نمی آید! عمده ترین مشکل این است که متولی خاص برای هیچ آسیبی تعریف نشده است و این تفکر و نگرش جمعی را در حوزه آسیب های اجتماعی ایجاد نکرده ایم.
• همیشه در بحث آسیب های اجتماعی، نیروی انتظامی را به عنوان یک عامل و سپر جلوی مردم گذاشته ایم. می خواهیم ماهواره جمع کنیم نیروی انتظامی را وارد می کنیم. این در حالی است که در مجلس تاکنون قانونی در این رابطه وضع نشده است. این در حالی ست که متولیان فرهنگی هنوز برنامه خاصی ارائه نکرده اند. ماهواره یک واقعیت است و باید برای آن برنامه ریزی کرد. متاسفانه فقط عادت کرده ایم که بگوییم فقط می گوییم ماهواره ممنوع ! این رفع تکلیف است.
• باید بپذیریم که تکلیف فرهنگی داریم. 92 درصد جامعه ماهواره نگاه می کنند. آیا همه این 92 درصد قانون گریز هستند؟! این گونه نیست. عملا تکلیف را از خودمان ساقط کردیم و به سمت آن نمی رویم.
• شروع عمده آسیب های اجتماعی از آموزش و پرورش است. نظام تعلیم و تربیت ایران ، فرسوده است و امکان اینکه توانایی و مهارت را به دانش آموزان منتقل کند ، ندارند. این نظام تعلیم و تربیت ربطی هم به وزرای این دوره یا آن دوره ندارد بلکه نظام آموزشی فرسودی ای ست که گپی شده از نسخ آموزش و پرورش غرب است که سالیان سال است کشورهای غربی نیز این سیستم آموزشی را به کناری گذاشته اند.
• هر چیزی که به صور چشمگیر در این جامعه وجود دارد یک آسیب اجتماعی ست. آسیب های اخلاقی یک آسیب اجتماعی است . متاسفانه دروغ به عنوان یک آسیب جای خود را در جامعه باز کرده و نگرش جامعه به دروغ مثبت شده است. این تفکر در جامع باب شده است .
• ایران در ده سال آینده به جایی خواهد رسید که تمام انرژی خودش را صرف مقابله با مواد صنعتی مخدر خواهد کرد. حتما عده ای خواهند گفت که این سیاه نمایی است. پیشگیری را باید از همین حالا شروع کرد نه زمانی که به بن بست رسید.
• در رابطه با آسیب های اجتماعی با دو سونامی بخصوص در کلانشهرهایی مثل تهران ، اهواز و مشهد روبرو خواهیم شد. یکی سونامی رفتارهای جنسی است و به شکل خیانت های خانوادگی و ارتباطات نامشروع ، و دیگری سونامی مربوط به اعتیاد صنعتی است که می تواند انفجار اجتماعی در جامعه ایجاد کند. چه زمانی می خواهیم این آسیب ها را باور کنیم و دست از انکار برداریم و بگوییم ما در حق این جامعه مسئول هستیم و باید کاری انجام شود؟
• آن هایی که می گویند شهدا شرمنده ایم ، بزرگترین خیانت را در حق شهدا می کنند. اگر دادگاهی برگزار شود و شهدا قاضی آن دادگاه باشند هیچ کدام از ما مسئولین از شرمندگی جرات نمی کنیم در این دادگاه برویم. پیامی که شهدا به ما دادند چه بود و ما چه در قبال این پیام چه کردیم ؟ به عنوان مسئول در یک جا نشسته ایم و روز ب روز بر دامنه فقر و اعتیاد و معضلات اجتماعی افزوده می شود. فقط نظاره گر بار منفی آسیب ها هستیم و هر سال آمار می دهیم !
• سن اعتیاد در اهواز به 10 سال رسیده است . فحشا در اهواز روی 14 سال است! سال ها پیش 13 ساله های خوزستان امثال حسین فهمیده بودند که جان خود را تقدیم این نظام کردند اما امروز به کجا رسیدیم که از 14 ساله به عنوان سن روسپیگری نام می بریم. این یک مصیبت است.
• مقام معظم رهبری پنج حوزه را در باب آسیب های اجتماعی مطرح نمودند. امروز در خانه ی همه ما به دلیل رواج شبکه های اجتماعی موبایلی یک آسیب وجود دارد. چرا که نگاه ، نگاه تهدید است و برنامه ای برای آن نداریم . به شبکه های مجازی در همه دنیا به عنوان یک فرصت نگاه می شود و مسئولین آموزش می دهند و در کنار کاربران شان حضور دارند اما در ایران هنوز شورای عالی فضای مجازی تصمیم نگرفته که تلگرام را فیلتر کند یا نکند! کی می خواهیم بفهمیم که از دنیا داریم عقب می افتیم. مگر فیسبوک فیلتر نشد؟ آیا کسی فیسبوک نرفت؟ یک کاربر پیدا در ایران نمی کنید که پشت فیلتر فیسبوک مانده باشد.
• واقعیت شبکه های مجازی را باید بپذیریم . دنیا یک دهکده جهانی است . عصر ، عصر اطلاعات است. به خودمان تکلیف ایجاد کنیم که در کنار شبکه های اجتماعی ، سواد راسانه ای جامعه را بالا ببریم. ما هنوز درگیر این هستیم که تلگرام باشد یا نباشد!
• یکی از حوزه های آسیب های اجتماعی ، اعتیاد است. در کمال تاسف نگرش جامعه نسبت به اعتیاد مثبت است. از بس پدیده اعتیاد عادی شده و رشد کرده ، جامعه با آن کنار آمده است.
• آمارها نشان می دهد که 70 تا 80 درصد دختران دبیرستانی در معرض ارتباط نامشروع هستند! جامعه از ارزش های خود فاصله گرفته است. یکی از مسائل جدی در سال های آینده بحث طلاق است . البته همین حالا هم وجود جامعه را آزار می دهد. طلاق های عاطفی در اهواز به شدت بالاست. طبق دیدگاه صاحب نظران اگر در منطقه ای طلاق عاطفی بالا باشد معادل 50 درصد آن طلاق عاطفی را برای طلاق رسمی درنظر بگیرید و این برای استان وحشتناک است.
• بر اساس آخرین مطالعه ای که در خوزستان انجام شده سن شروع اعتیاد روی 10 سال است و بیشترین آمار اعتیاد در استان در بازه 15 تا 35 سال است و زنان 9 و سه دهم درصد جمعیت معتادان خوزستان را به خود اختصاص داده اند. به عبارت دیگر زنان 10 درصد معتادان خوزستان را تشکیل می دهند. این آمار فاجعه است چرا که 10 درصد عدد واقعی نیست. زنان در پژوهش ها و مطالعات به جهت محدودیت ها شرکت نمی کنند بنابراین احتمال اینکه این آمار بیشتر باشد وجود دارد و این مصیبت است.
• در بین ارائه این آمار از سوی رییس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران ، حسین حیدری عضو شورای شهر اهواز ، نسبت به ارائه این آمار انتقاد کرد و گفت که این آمار آمار واهی است ! وی خطاب به محمدی گفت که منابع آماری شما کجاست؟!
• رییس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران در پاسخ به حسین حیدری گفت که اگر به آمار اشکال دارید به جای آنکه انکار کنید بروید تحقیق کنید. چرا می خواهید گارد بگیرید و بگویید این آمار واهی است؟!
• نگرش جامعه شهری خوزستان نسبت به مسئله اعتیاد همچنان مثبت است و به سمت استفاده از مخدرهای صنعتی همچون شیشه گرایش پیدا کرده است. زمان دسترسی به مواد مخدر در برخی مناطق خوزستان ، بین 5 تا 7 دقیقه است .
• خطر اعتیاد در خوزستان بسیار جدی است. 41 درصد مواد مخدر مورد نیاز اهواز از حاشیه های شهر تامین می شود. کانون های آسیب به ترتیب میزان ریسک پذیری شان ، مدارس متوسطه دوم ، محیط های صنعتی و کارگری ، خانواده ها ، زنان ، مدارس متوسطه اول ، دانشگاه ها و در مرحله بعد مناطق حاشیه و مناطق سنتی و ... هستند که به جهت کلنی های مصرف کننده مواد مخدر ، نیاز به توجه جدی دارند.
• نیم میلیون حاشیه نشین در خوزستان داریم که عمدتا در اهواز ساکن هستند. اهواز دومین کلانشهر حاشیه نشین کشور پس از مشهد است. حاشیه نشینی دلایل زیادی دارد اما بخشی از آن به خاطر سهل انگاری های ما مسئولین است. به نیازهای روستاییان بی توه هستیم و همین عاملی برای مهاجرت به حاشیه شهرها شده است. خیلی از مهاجرینی که امروز در شهرها حاشیه نشین می شوند اگر از حداقل امکانات برخوردار باشند از مهاجرت منصرف می شوند.
• نوع نگاه مدیریت شهری در سالیان سال در اهواز ، موجب شکل گیری طبقه جغرافیایی شده است. وقتی طبقه جغرافیایی ایجاد شود بر طبقه اجتماعی نیز تاثیر خواهد گذاشت. بهترین خدمات ِ شهری در مرکز شهر داده می شود و سایر مناطق نادیده گرفته شده اند. باید این نگرش را تغییر داد و به سمتی رفت که بین آن فردی که در مرکز شهر نشسته با کسی که در مناطق دیگر زندگی می کند ، تفاوتی قائل نشد و هر دو از امکانات برخوردار شوند.
• محصول حاشیه نشینی در اهواز فقر و بیکاری و... است. در اهواز در 10 سال آینده هیچ تفاوتی بین ساکنان منطقه مرکزی و ساکنان مناطق حاشیه ای پیدا نخواهید کرد. امروز افراد آسیب پذیر و افراد آسیب زا در مرکز شهر ساکن شده اند و بخشی از بافت جمعیتی شهر اهواز شده اند .
• شهردار اهواز باید کارگروه فرهنگی با حضور مسئولین و کارشناسان تشکیل دهد و شاخص های فرهنگی مناطق را شناسایی کنند تا از دل آن ها ارزش های کاربردی و محوری فرهنگ شاخص اهواز استخراج شود. در این صورت شاید بشود تلاش های مثبتی انجام داد.
• اهواز دیگر ظرفیت پذیرش هیچ مهاجری را ندارد. باید هزینه های حاشیه نشینی در اهواز بالا برود و اجازه ورود مهاجرین به حاشیه ها داده نشود. اهواز جز مواردی است که پشت نقاب مرکز استان محرومیت می کشد. میزان سرمایه اجتماعی و همبستگی اجتماعی در اهواز به شدت پایین آمده است. حس تعلق پذیری نسبت به اهواز پایین آمده است.
• آسیب دیگری که در اهواز بررسی شده ، روسپیگری است. روسپیگری با فحشا قدری تفاوت دارد. روسپی به دنبال ارتزاق معیشتی از این طریق است. 66 درصد به خاطر فقر است. 13 درصد روسپی ها به عنوان کارگر جنسی هستند ! 11 درصد به خاطر اعتیاد و 6 درصد هم به خیانت در حوزه زناشویی بر می گردد.
• از سه شهرستان خوزستان آمار گرفته شده و فرار از منزل در اهواز و خرمشهر آمار بالایی دارد. باید آسیب ها را شناخت و با برنامه ریزی ، به مقابله با آن رفت. با انکار کردن آمارها ، چیزی درست نمی شود.
رضا کلاه کج
اما باید پذیرفت
انکار کردن و نگاه تعصب آمیز قایده ای ندارد اگر کسانی می گویند این آمارهای صحت ندارند پس آمار واقعی بدهند
معلوم است که خیلی از مسولین با واقعیت های اجتماعی آشنایی ندارند و با جامعه ارتباط مستقیم و میدانی ندارند