مهاجرتي متفاوت؛ گاوميش‌ها به عراق مي‌روند!

چند وقتی است که زمزمه‌های خروج دام‌های خوزستان به ویژه گاومیش به کشور عراق به گوش می‌رسد اما مسولان استانی صحت این امر را رد می‌کنند، در حالی که دامداران استان به دلیل نبود علوفه کافی یا افزایش چند برابری قیمت خوراک دام، توانایی نگهداری دام را ندارند و بيشتر این دامداران اقدام به فروش دام خود به تجار و دلالان عراقی کرده‌اند.

از آنجایی که گاومیش در خوزستان به میزان زیادی پرورش می‌شود و می‌توان از این حیوان فراورده‌های زیادی تولید کرد تجار عراقی گاومیش‌های خوزستان را با قیمت ارزانی از مردم خریداری و به صورت قاچاق از مرز خارج می‌کنند زیرا بيشتر کشورها به چشم سرمایه به گاومیش نگاه می‌کنند.

در چنین شرایطی که موازنه تولید شیر و گوشت در خوزستان منفی است، خروج دام‌ها موجب وابستگی استان به تولیدات استان‌های دیگر می‌شود که این امر در قیمت تمام شده گوشت و شیر تاثیرگذار است و موجب چند برابر شدن آن خواهد شد.

استان ما به دلیل جلگه‌ای بودن از توانمندی‌های کشاورزی و دامپروری زیادی برخوردار است و وجود مراتع آزاد، سرسبز و منابع آبی فراوان شرايط مناسبي براي توسعه و رونق پرورش انواع دام‌ها فراهم كرده اما متاسفانه توجهی به این امر نمی‌شود.

روستاهای زیادی در خوزستان وجود دارد که زندگی مردمان آن بر اساس اقتصاد معیشتی سنتی است؛ یعنی زندگی آن‌ها بر پایه پرورش دام و کشاورزی می‌چرخد و بنابراین اگر روستاییان به دلیل بالابودن قیمت مواداولیه تولید و پرورش دام، اقدام به فروش دام خود کنند دیگر منبع درآمدی نخواهند داشت و مجبور به مهاجرت به شهرها خواهند شد و این امر باب جدیدی از مشکلات را برای استان باز خواهد کرد.

به تازگی واحدهای پرورش دام به روش‌های صنعتی در استان راه‌اندازی شده است که نمونه بارز آن واحد پرورش گاومیش داری صنعتی حمیدیه است، این واحد توسط بخش‌خصوصی و به صورت کاملا صنعتی احداث شده است، به طوری که تمام مراحل پرورش گاومیش به صورت صنعتی و با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته در این واحد انجام می‌شود.

سیدمصطفی موسوی صاحب این گاومیش داری است او درباره نحوه احداث این واحد گفت: من اعتقاد دارم هرچیزی که صنعتی شود سودآوری بالایی خواهد داشت برهمین اساس از سال 80 طرح احداث گاومیش داری صنعتی را به جهاد کشاورزی ارائه دادم اما موافقتی از سوی مسوؤلان اعلام نشد و تا سال 85 طرح راکد ماند و به‌ نتیجه‌ای نرسیدم.

وی افزود: اولین‌بار این طرح را 300 راسی ارئه دادم اما به دلیل مشکلات و موانع بانکی و عدم همکاری سازمان‌های متولی طرح خود را به 50 راسی کاهش دادم. پس از گذشت چندین سال ارائه طرح هنوز مجوزهای لازم را به‌طور کامل دریافت نکرده‌ام و حال با این شرایط چه انگیزه‌ای براي تولید می‌ماند؟ با وجود همه این مشکلات با هزینه‌های خود طرح را به مرحله بهره‌برداری رساندم.

موسوی ادامه‌داد: تمام پروژه‌های زیربنایی طرح گاومیش‌داری صنعتی، از جمله واحد شیردوشی، درمانگاه، زایشگاه، سیلو و محوطه با ظرفیت 300 راسی است و فقط استبل آن 100 راسی است؛ به طور کلی برای ایجاد این واحد یک میلیارد تومان هزینه شده و این در حالی است که فقط 80 میلیون تومان آن تسهیلات بانکی بود.

وی اظهارداشت: از شیر گاومیش می‌توان محصولات جانبی زیادی تولید کرد زیرا از کیفیت بالایی برخوردار است. شیر گاومیش علاوه بر متقاضیان داخلی، متقاضیان خارجی زیادی دارد و بنابراین این محصول در زمینه صادرات و ارزآوری نیز می‌تواند نقش‌آفرین باشد.

در گذشته از گاومیش برای شخم مزارع و گاهی به‌عنوان بارکش استفاده می‌شد اما امروزه گاومیش‌ها و فراورده ‌حاصل از آن‌ها جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد معیشتی پیدا کرده‌اند. فرآورده‌های زیادی از گاومیش تولید می‌شود از جمله پوست گاومیش از مرغوب‌ترین چرم‌هاست که برای تولید کیف، کفش و لباس استفاده می‌شود. شاخ گاومیش نیز در تولید وسایل تزیینی و انواع دسته‌ها مانند دسته چاقو به‌کار می‌رود، همچنین از فضولات این دام کودهای حیوانی و مرغوبی جهت حاصلخیزی خاک، تولید می‌شود.

حال به سراغ متولیان بخش کشاورزی و دامپروری می‌رویم؛ محمد مشکورزاده، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی خوزستان در خصوص احداث گاومیش‌داری‌های صنعتی در خوزستان گفت: موفقیت هر واحد تولیدی به‌طور مستقیم به اجراکننده آن بستگی دارد. علاوه بر تسهیلات توان مالی فرد از لحاظ تمکن مالی نیز یکی‌دیگر از عوامل موفقیت در اجرای طرح می‌باشد.

وی با اشاره به حمایت‌هایی که از سوی جهاد کشاورزی استان به واحدهای دامی می‌شود، خاطرنشان‌کرد: هم‌اکنون کلیه واحدهای دامی از لحاظ تامین علوفه مشکلی ندارند و چنانچه با مشکلی مواجه شوند جهت رفع آن اقدام خواهیم کرد.

مشکورزاده افزود: در خوزستان فقط یک واحد گاومیش‌داری صنعتی وجود دارد که به‌تازگی در شهرستان حمیدیه راه‌اندازی شده است. استان با توجه به منابعی که دارد این قابلیت را داراست که در کنار این واحد واحدهای دیگری نیز در این زمینه احداث کند.

محمدجواد بهتاش، کارشناس اقتصاد کشاورزی نيز در اين‌باره گفت: طرح‌هاي گاوميش‌داري نباید فقط از لحاظ مالی تامین شوند، زیرا دولت به اسم طرح‌های بخش کشاورزی اقدام به پرداخت تسهلات می‌کند اما پس از آن متقاضیان را به حال خود رها کرده و هیچ‌گونه نظارتی بر آن‌ها نمی‌کند و این امر موجب عدم موفقیت بیشتر طرح‌های کشاورزی و دامپروری شده است.

وی تصريح‌كرد: کلیه طرح‌ها پس از اجرا نیاز به بازار دارند و اگر بازار مناسبی نداشته باشند، با شکست مواجه شده و دیگر توانایی بازپرداخت تسهیلات بانکی را نخواهند داشت.

شیوه کنونی پرورش و نگهداری گاومیش‌ها در خوزستان کاملا سنتی است؛ به طوری که شیر گاومیش‌ها را با دست دوشیده و در کارگاه‌های محلی به فرآورده‌های مختلف تبدیل و در بازار عرضه می‌شود. در این میان باید توجه داشت که پرورش گاومیش سودآوری زیادی در زمینه تامین گوشت، شیر و فرآورده‌های حاصل از آن دارد و نیازمند صنعتی شدن است.

صنعتی‌سازی گاومیش‌داری‌ها و ساماندهی آن‌ها در روستاها از جمله موارد مهمی است که برای افزایش استانداردهای فرآورده‌های حاصل از شیر گاومیش و جلوگیری از خروج این دام از استان باید انجام شود.

باتوجه به تولید انواع فرآورده‌ها از گاومیش‌ها، وجود بسترهای لازم جهت رونق صنایع تبدیلی و امکان صادرات فرآورده‌های آن به ویژه با در نظر گرفتن مرزی بودن خوزستان، صنعتی‌سازی پرورش این دام ضروری است. در اين زمينه لازم است مسولان استانی به ریشه‌یابی و حل این مشکلات بپردازند؛ به طور مثال با دادن تسهیلات به دامپروران و رفع موانع پیش روی آن‌ها سطح تولید و اشتغال را ارتقا دهند.

ایسنا / صالحه خاك‌جسته