مالچ پاشی و نهال کاری برای مقابله بار ریزگردها کارایی ندارد/ سد گتوند یک مصیبت بزرگی است / سد گتوند در آینده نابود کننده است / وقتی آبی نیست چگونه می خواهند نهال کاری کنند؟ / چاره ریزگردها فقط ریگ پاشی و پوشش گیاهی است

مالچ پاشی در خوزستان سرطان زاست

کشاورزان حق زندگی دارند ولی در شرایط فعلی و فشارهایی که به خاطر آب بر آنها وارد می کنند مجبور به مهاجرت می شوند.

شوشان: راهکارهای نوین مبارزه با ریزگرد ها با حضور پروفسور پرویز کردوانی چهره ماندگار جغرافیای ایران به همت خانه مطبوعات خوزستان در سالن همایش گیت بوستان اهواز برگزار شد. کردوانی، لیسانس و دکترای کشاورزی خود را در رشته کشاورزی و در ایران و آلمان گرفته است و مطالعات زیادی در ارتباط با کویر و بیابان دارد.

به گزارش شوشان ، رئیس کمیته بیابان زدایی انجمن محیط زیست ایران در این نشست گفت: همه چیز روز به روز بدتر می شود، در دهه 50 سازمان محیط زیست ایجاد تا مسائل و معضلات زیست محیطی کمتر شود ولی تالاب ها خشک شد، حیات وحش از بین رفت و شهرها اسیر آلودگی شدند. کردوانی ادامه داد: وزارت کشاورزی تاسیس شد ولی 50 درصد مواد غذایی از خارج وارد می شود! همچنین سازمان جنگلبانی تاسیس شد ولی کار به جایی رسید که مجلس قانون ممنوعیت استفاده از جنگل ها را تصویب کرد.

کردوانی اکثر آمار ارائه شده در این حوزه ها را غلط دانست و افزود: از جنگل باید استفاده کرد و اجازه شکار هم باید وجود داشته باشد اما باید پرسید چه کسی وضعیت را به امروز رسانده که استفاده از همه چیز دارد ممنوع می شود ؟ وی ادامه داد: شهرها دیگر قابل زندگی نیستند، فرهنگ رو به نابودی می رود . از نظر من مسئول همه نابسامانی های امروز کارشناسانی هستند که با آمار غلط این وضع را به وجود آوردند و شما نویسنده ها باید با حقیقت یابی مسائل را روشن کنید.

عضو بنیاد مطالعات شبکه ای آب خاورمیانه ، خوزستان را استانی بی نظیر در گذشته معرفی کرد که هر محصولی در آن به بار می نشست و افزود: ذرت در خوزستان در سال سه بار به عمل می آمد. خوزستان نیشکر داشت که می توانست چرخ کارخانجات و شهرک های صنعتی را بچرخاند ولی همه چیز نابود شده است. کردوانی ادامه داد: خوزستان در حال حاضر سه بدبختی دارد؛ ریزگردها، هوای شرجی که ترکیب آن با ریزگردها مشکل زاست و سد گتوند. همین سد گتوند در آینده نابود کننده است و هیچ کاری هم با آن نمی توانند بکنند. اگر آن را تخلیه کنند کل زمین شور می شود و اگر تخلیه نکنند به مرور همه زمین ها به شورزار تبدیل می شود، البته تنها کشاورزان می فهمند که سد گتوند چه مصیبت عظیمی است.

کردوانی با دفاع از سد سازی های صورت گرفته گفت: برخی به غلط می گویند که آمریکا همه سدهایش را خراب کرده است در حالی که اینطور نیست. یا می گویند ساخت سد باعث تضعیف سفره های زیرزمینی شده است که این هم غلط است. سدها باعث تقویت سفره های زیرزمینی می شوند. عضو بنیاد مطالعات شبکه ای آب خاورمیانه ایرادهای وارده به سد سازی را ناشی از سوء مدیریت دانست و افزود: سدها در ذخیره آب و جلوگیری از سیلاب های مخرب موثر هستند اما باید شرایط و زمان سد زدن و نحوه مدیریت آن را هم بدانیم. به عنوان نمونه اطراف سد باید آبخیزداری شود و شستشوی هیدرولیکی درون سدها را انجام داد. اگر این اقدام ها را انجام ندهیم خود همین سدها در آینده آدم کش هستند.

کردوانی در خصوص مبحث ریزگردها گفت: ریزگردهایی که اکثر استان ها را پوشش می دهد منشا خارجی دارد و درمان آن از دست ما خارج است، چرا که کشورهای دیگر مشکل دارند و علاقه ای به همکاری با کشور ما را ندارند. منشا دیگر ریزگردها داخلی است که به دلایل خشک شدن تالاب ها و رفت و آمد در آن، زمین کشاورزی که کشت نمی شود، چاهایی که خشک شدند، درخت هایی که به علت خشک شدن چاها از بین رفتند، از بین رفتن پوشش گیاهی، گرم شدن و تبخیر زیاد و کم بارانی، و در نهایت چاه های نفتی و مشعل های گازی که مخصوص خوزستان است و ... به وجود آمدند.

رئیس کمیته بیابان زدایی انجمن محیط زیست ایران یکی دیگر از عوامل ایجاد ریزگردها را طرح 550 هزار هکتاری و جا به جایی خاک در این اراضی دانست که تامین آب آن مورد سوال است . کردوانی ادامه داد: برای مقابله با ریزگردها جنگل کاری و مالچ پاشی را در نظر گرفتند که هر کدام را بررسی کنید ایرادهای فراوانی دارد. مثلا وقتی می گویند آب نداریم چطور می خواهند نهال کاری کنند آن هم در شرایطی که نهال کاری که در گذشته انجام دادند خشک شده است. همچنین نهال کاری 14 سال دیگر جواب می دهد و در حال حاضر چاره کار نخواهد بود.

کردوانی در ادامه نشست معایب مالچ پاشی را برشمرد و گفت: 11 ایراد به این طرح وارد است که برخی از آنها را اعلام می کنم؛ هزینه بر است ( هدر دادن نفت، ساخت کارخانه قیر، ساخت کارخانه مالچ، ماشین های مخصوص مالچ پاشیدن)، منطقه سیاه و زشت می شود، ضریب حرارتی را بالا می برد، همه حیوانات گیاهی و خاکی را می کشد، بوی تعفن و نفت سوخته سرطانزاست، آب باران نمی تواند نفوذ کند و هدر می رود، کسی نباید روی آن برود و در نهایت اثرش بعد از چهار سال از بین می رود. وی جایگزین مالچ پاشی را تثبیت به وسیله ریگ دانست و بیان کرد: تثبیت به وسیله ریگ در مقابله با مالچ پاشی هزینه کمتری دارد، تازه فرض می گیریم که سه برابر با مالچ هزینه داشته باشد اما عوارضی ندارد و برای یک عمر است.

رئیس کمیته بیابان زدایی انجمن محیط زیست ایران اضافه کرد: بین یزد و بافق و همچنین اردکان به انارک دشت ها به وسیله ریگ تثبیت شده اند و مشاهده می کنیم با آنکه وسعت قابل ملاحظه ای هم دارد خاک بلند نمی شود. کردوانی ادامه داد: هزینه تثبیت به وسیله ریگ پایین است، رودهایی که به دشت خوزستان وارد می شوند پر ریگ هستند البته شن و ماسه های آن را قبلا برده اند و تنها ریگ آن مانده است که نقش مزاحم را دارد. تنها یک بیل میکانیکی و چند کامیون لازم است تا ریگ را به منطقه منتقل کنند و به وسیله غلتک ها تثبیت کنند که در هر نقطه تنها یک ریگ بماند. تازه می توانند با فاصله 4 یا 5 متر درخت هم بکارند تا به عنوان یک منطقه گردشگری در شب مورد استفاده قرار گیرد.

کردوانی اولویت تقسیم آب در ایران را تامین آب شهرها، صنعت، کشاورزی و در نهایت تالاب ها و امثالهم دانست و افزود: آب خوردن و کشاورزی نمی دهند ولی از نهال کاری دم می زنند. تازه می خواهند مالکیت من نوعی را هم از زمین بگیرند و درختی بدون محصول بکارند که 15 سال دیگر جواب می دهد. دیگر آنکه کندن چاله ها با این وسعتی که در نظر گرفتند و رفت آمدی که می شود خودش منبع ریزگردهاست. اگر راست می گویند حق آبه را به خود مالک دهند تا زمین را آباد کند و محصول بکارد تا هم درخت کاری صورت گرفته باشد هم از تخلیه روستاها و مهاجرت ها جلوگیری شود.

وی ادامه داد: کشاورزان حق زندگی دارند ولی در شرایط فعلی و فشارهایی که به خاطر آب بر آنها وارد می کنند مجبور به مهاجرت می شوند. مسئولین ظاهرا نمی دانند که بدترین نوع وابستگی، غذایی است. هر چند در حال حاضر در کشورهای خارجی دارند کشاورزی می کنند، در حالی که اگر همان ماشین آلات و بذر اصلاح شده و شیوه های نوین آبیاری را در اختیار کشاورزان داخلی قرار دهند می توانند با یک چهارم آب فعلی تولید محصول داشته باشند.

عضو بنیاد مطالعات شبکه ای آب خاورمیانه در زمینه تثبیت ماسه های روان گفت: خوزستان در زمینه نوع ماسه های روان و راهای مقابله با آن یک استثناست هر چند بحث ریزگردها باعث شده است که ماسه های روان فراموش شوند. در همین زمینه حمیدیه، سوسنگرد و گمبوعه را به اشتباه مالچ پاشی می کنند زیرا فکر می کنند که ریزگردها از تپه های ماسه ای بلند می شود در حالی که ماسه ریزگرد ندارد. کردوانی راهکار تثبیت ماسه های روان را تثبیت به وسیله پوشش گیاه علفی دانست و افزود: اوایل پاییز می توان گیاه علفی را روی تپه های ماسه ای پاشید و منتظر اولین باران ماند تا سبز شود، هر چند اگر بارانی هم نبارید می توان به وسیله یک تانکر آب آن را سبز کرد تا برای همیشه بماند و تپه های ماسه ای تثبیت شود.

به گزارش شوشان ، وی ادامه داد: راه دیگر سایر نقاط برای تثبیت ماسه های روان؛ ترکیب 50 درصد آب، 35 درصد رس خالص و 15 درصد ماسه است. این ترکیب را می توان به وسیله همین تانکرهایی که سیمان می آورند به روی تپه های ماسه ای پاشید. این روش هزینه کمی دارد و حیات هم را نابود نمی کند.

رئیس کمیته بیابان زدایی انجمن محیط زیست ایران در بخشی دیگر از صحبت های خود گفت: خانم ابتکار به سازمان ملل نامه نوشتند که ریزگردها جهانی است و سازمان ملل قبول کرده است. ظاهرا قرار است 50 کشور سال آینده به ایران بیایند تا راهکارهای نوین مقابله را که سازمان ملل بر آن تاکید دارد از نزدیک ببینند. آیا قرار است شیوه های نوین ایران مالچ پاشی و درخت کاری باشد تا به ما بخندند؟ لذا راهکارهای تثبیت به وسیله ریگ و گیاه علفی را هم آزمایش کنند. اصلا نگویند کردوانی این پیشنهاد را داده است، بگویند سازمان جنگلبانی این پیشنهاد را داده است یا ایران این طرح را ارائه کرده است. فقط مسئولین کاری کنند که همه راهکارها مد نظر قرار بگیرد.