جشن عکاسان سینمای ایران برای سومین سال متوالی در خرداد ماه امسال برگزار میشود و طبق روال، بهترین آثار عکاسی در سینمای ایران و همچنین سینماگرانی که توجه ویژه به عکس فیلم دارند، جوایزی دریافت خواهند کرد. دبیری این جشن به عهده حافظ احمدی است و مهدی پاکدل نیز به عنوان مشاور در این دوره از برگزاری جشن حضور دارد. از طرفی این جشن در اقدامی جدید مسابقه انتخاب بهترین عکس از دید مردم را برگزار میکند و علاقهمندان میتوانند از طریق نصب نسخه جدید اپلیکیشن «پات» و انجام یک نظرسنجی، عکس و عکاس منتخب شان را از میان ۱۲ عکس برگزیده انتخاب کنند. در این راستا با دبیر انجمن عکاسان سینمای ایران درباره این جشن و جایگاه رو به رشد عکاسی فیلم گفتگو کردهایم که در ادامه میخوانید.
***
* هدف از برگزاری جشن عکاسان سینمای ایران چیست و چه اثراتی را در سینما دنبال میکند؟
وقتی یک تشکل صنفی به وجود میآید، برای ایجاد نشاط و همدلی در بین اعضا و دوستان نیاز به برنامهها و گردهمایی هاست که از سوی انجمن برنامه ریزی میشود. برگزاری جشنها و مسابقههای رقابتی در ایجاد همدلی و مشارکت صنفی موثر است چون هم خود اعضا برگزار کننده آن هستند و هم با هم در طی این مراسمات ارتباط بهتری شکل میگیرد. جشنواره فجر یا جشن خانه سینما و نمایشگاههای انفرادی در دورهم آمدن اعضا و عکاسان فعال موثر است اما آن جشنها توسط خود اعضا برگزار نشده است که مطلوب و زیر نظر عکاسان حرفهای باشد. در این دوره هم دبیری جشنواره، قرعه به نام من افتاده است و جشن مستقلی را برگزار خواهیم کرد که در آن عکاسان سینمای ایران شرکت کرده اند. تعداد آثاری که امسال در جشنواره شرکت کرده اند، نسبت به تمام دورههای جشنواره فجر هم بی سابقه بوده است. در این دوره 60 عنوان فیلم در جشنواره شرکت دارند و در آن همه عکاسان سینمای ایران و نه فقط اعضای انجمن شرکت کرده اند. این جشن قرار است در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شود و از برخی دوستان تقدیر خواهیم کرد.
* انتخاب آثار در جشن به چه شیوهای صورت میگیرد؟
از بین آثاری که شرکت کرده اند، 5 نفر کاندید خواهند شد و یک نفر تندیس جشن را به دست خواهد آورد. در این جشن همچنین چند عنوان دیگر هم اضافه شده است و در این دوره جایزه مستقلی برای عکاسان و تصویربرداران پشت صحنه طراحی شده است و به برخی افراد هم بر اساس نظرسنجیها کاپ اخلاق اهدا خواهد شد. ضمنا در این جشن مردم، با معرفی یک اپلیکیشن از مردم برای نظردهی و مشارکت در انتخاب آثار دعوت کرده ایم. در این نرمافزار که «پات» نام دارد، آثار 12 نفر از عکاسانی که انتخاب شدهاند در دسترس عموم قرار گرفته است. مردم میتوانند این نرمافزار را دانلود کنند و از طریق آن به بازیگر یا عکس مطلوب شان رای بدهند. این آرا جمع میشود و در نهایت هم به فردی که بیشترین آرا را از دید مردم به دست میآورد، جایزهای تعلق میگیرد و هم به کسانی که در این نظردهی مشارکت میکنند. در این دوره چون اولین بار است که از نرمافزار «پات» استفاده میشود با مشکلاتی هم روبه ور بودیم اما از آنجایی که این رویکرد، نو بوده است با استقبال خوبی از سوی مردم هم مواجه شده ایم.
* درباره کاپ اخلاق توضیحاتی بفرمایید که معمولا در این نوع جشنها مرسوم نیستند ولی در پشت صحنهها و در روابط همکاری بحث اخلاق و خوش رفتاری افراد همیشه مورد توجه بوده است. اهدای این کاپ نمادین چه تاثیری در عملکرد افراد میتواند بگذارد؟
چند نفر از عکاسان حرفهای سینما از سوی اعضای انجمن عکاسان سینمای ایران انتخاب شدهاند و نام آنها را در کانال اجتماعی اعضا قرار دادیم تا رای بدهند. این رای گیری بر اساس شرکت افراد در جلسات انجمن و مشارکت با شورای مرکزی، جنبه اخلاقی و رفتاری آنها در سر پروژهها انجام گرفت و بالاترین رای، کاپ اخلاق را از آن خود خواهد کرد. فکر میکنم این جایزه اتفاق خوبی است برای تقدیر از افرادی که با اخلاق و رفتار خوب شان، مشارکت بالایی در کار از خود نشان میدهند.
* اتفاق قابل توجهی که در همه جشنها صورت گرفته و جشن عکاسان سینمای ایران هم از آن غافل نبوده است، استفاده از نرمافزارها و تعامل با مردم است. به نظرتان مشارکت و تعامل با مردم در انتخاب آثار چه تاثیری در روند کار و رشد این حرفه خواهد داشت؟
می توان این طور گفت که کار عکاسها در سینما مستقیما با مردم در ارتباط است و بهتر هم خواهد بود که مردم در انتخاب عکسهای برتر نظر بدهند. عکسها در بخشی که مورد استفاده قرار بگیرند چه در سردر سینماها یا در پوسترها باشد یا در مطبوعات و رسانه ها، برای ارتباط با مردم در معرض دید قرار میگیرند و در نتیجه بهتر است شرایطی فراهم شود تا خود مردم در نظرسنجیها شرکت کنند و اثر مورد قبولشان انتخاب کنند. البته به دلیل محدود بودن نرمافزار نتوانستیم بیش از 12 عکس در آن بگذاریم و بیشتر از چهره بازیگران استفاده کردیم. این شیوه در تشخیص نوع سلیقه و توجه مردم به آثار مختلف کمک کننده بود و به نظرم میتواند راهگشای عکاسان موجب رشد این حرفه و مردمی شدن آن باشد. این نظرات در به دست آمدن آماری نسبی راهبردی است.
* مهدی پاکدل هم در این جشن به عنوان مشاور حضور دارد. درباره این انتخاب توضیح بدهید؟
انجمن ما با بازیگران و افراد حرفهای مختلف در ارتباط و تعامل است اما این انتخاب به دلیل انتقال نظرات و اهداف انجمن از سوی یک چهره شناخته شده و فن بیان قابل توجه صورت گرفت. این انتخاب صرفا تبلیغاتی نبود اما به این مسئله هم بی توجه نبودیم. مهدی پاکدل هم به دلیل تجربیاتی که دارد و پشت صحنه فیلم با عکاسان مواجه است، مشاورههای خوبی میتواند ارائه بدهد.
* عکس یک فیلم سینمایی چگونه میتواند با مخاطبان ارتباط برقرار کند و در جلب نظر آنها موثر باشد؟
زمانی که یک خانواده میخواهند به دیدن فیلمی بروند، اولین برخورد آنها با مجموعهای از فیلم هایی که در اکران هستند، عکس آنهاست. بهترین و آسانترین راه برای انتخاب یک فیلم، عکسهای آن فیلم است چون ممکن است تیزر یا بخش های گزیده فیلم به راحتی در دسترس نباشد. دیدن عکسها به ذهنیت افراد کمک میکند و در نتیجه عکس هم هر چقدر بهتر و گویاتر باشد در ارتباط با مخاطب خود موفقتر خواهد بود. این اولین ویژگی عکس در برخورد با مخاطبین عام خود است.
* به نظر میرسد که با توجه به کاربرد عکس و پوسترها در شبکههای اجتماعی حرفه عکاسی نسبت به قبل جدیتر و کاربردیتر شده است. در این شبکهها بیشترین تاثیر توسط عکسها صورت میگیرد و معرف بهتری برای هر محتوایی هستند. آیا این تغییرات در این حرفه تاثیر داشته است؟
قبلا در سینما دیواری بغل گیشه بود که عکسهای فیلم در آن قرار میگرفت تا مردم آنها را ببینند و درباره فیلمها ذهنیتی پیدا کنند. بعد از رشد تکنولوژی و شبکههای اجتماعی به نظر میآمد که این حرفه دچار لطمه بشود اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه نسبت به قبل بیشتر در معرض توجه قرار گرفت. پیشتر برای دیدن عکس فیلمها افراد باید به سینما میرفتند و در آن تابلوی مخصوص، عکسها را مشاهده میکردند اما الان نیازی به این کار نیست و مردم میتوانند در خانه یا هر جایی که هستند، از طریق موبایل هایشان، عکس فیلمها را ببینند و فیلم دلخواه شان را انتخاب کنند. این تغییرات موجب رشد و کاربردیتر شدن این حرفه هم شد. ضمن این که مردم هم به مقوله عکس بیشتر توجه نشان میدهند چه عکسهای هنری و چه عکسهای خبری یا صنعتی. استقبال از عکسها خوب شده است و در نتیجه اعضای انجمن عکاسان و همچنین عکاسان حرفهای سینما دلگرمتر از قبل به فعالیت خود مشغول شدهاند و به ارائه کار بهتر و به روزسانی توجه دارند.
* به نظرتان وظیفه اصلی عکاس فیلمها چیست؟ آیا باید به تکنیکها و امور تخصصی پایبند باشد یا باید به خواست و بازخورد عمومی توجه کند؟
عکاسی که سر فیلم مشغول عکاسی است با چندین طیف مواجه است. یک طیف، عامه مردمی هستند که با دیدن عکسها به سمت فیلم جذب میشوند و درنتیجه عکاس هم موظف است حرمت نگه دارد و در انتقال حسی از صحنههای واقعی، آنها را به دیدن فیلم راغب کند. از طرفی بحث تبلیغات فیلمها مورد نظر است که عکاسان باید با این طیف نیز باید همکاری کنند. در نتیجه باید در حین کار به جنبه تبلیغات اثر توجه کند. از طرفی عکاسان باید از طریق حرفه شان هنر خود را هم نشان بدهند و فقط نباید به جنبه تبلیغات و گیشهای بودن فیلم توجه کند. یک عکاس باید همه این موارد را در نظر بگیرد.