این آیین در مناطق مختلف اهواز مانند کوی علوی ، زویه، لشکر آباد و سایر مناطق عرب نشین و در شهرهای کارون، شوش، هویزه، امیدیه ، شادگان، حمیدیه، سوسنگرد ، آبادان و ... برپا شد.

گرگیعان' یا 'قرقیعان' مراسمی است که هر ساله شب 15 ماه مبارک رمضان و مصادف با ولادت امام حسن مجتبی (ع) به شکلی خاص و شاد به ویژه در استان خوزستان و در میان عرب‌های این استان برگزار می‌شود.

برخی معتقدند وجه تسمیه 'گرگیعان' یا 'قرقیعان' از «قرع الباب» به معنای در زدن گرفته شده است. به این دلیل ‌که کودکان در خانه‌ها را برای گرفتن شیرینی و عیدی می‌کوبند. برخی دیگر در این باره می‌گویند که 'گرگیعان' از کلمه «قرّة العین» به معنای شادی و سرور مشتق شده است. بر اساس این روایت مراسم گرگیعان مصادف با تولد حسن مجتبی (ع) است و خاستگاه آن خوشحالی پیامبر اکرم (ص) برای تولد اولین نوه‌اش است. مردم هم برای عرض تبریک به علی بن ابی‌طالب (ع) و فاطمه زهرا (س) «قرة عین، قرة عین» گویان به در منزل‌شان می‌رفتند و کم‌کم به صورت مناسبتی هر ساله در میان مسلمانان رواج یافت اما گویا به تدریج در برخی از مناطق از جمله خوزستان ومناطقی از برخی استانهای جنوب کشور باقی ‌ماند.

نام اصلی این آیین «قرقیعان» است ولی با توجه به این که عرب‌های خوزستان در تلفظ حرف «قاف» را در بیشتر کلمات «گاف» ادا می‌کنند به آن «گرگیعان» می‌گویند. در هرمزگان به آن 'آرگیز گردانی' می‌گویند. آیین 'گرگیعان' با نام‌های مختلف در کشورهای عربی وجود دارد. مردم بغداد آن را «ماجینه» و اهالی جنوب بغداد به آن «کرکیعان» می‌گویند. همچنین در بحرین «قرقاعون»، قطر «قرنقعوه»، کویت و شرق عربستان «قریقعان»، عمان «قرنقشوه» و در امارات متحده عربی به نام «حق اللیله» نامیده می‌شود. این مراسم در بندر دیلم و بوشهر نیز با نام 'گره‌گشو' برگزار می‌شود.

شکل کلی برگزاری این مراسم به این شکل است که کودکان در هر منطقه پس از افطار با همراه داشتن کیسه‌هایی برای جمع‌آوری شیرینی، آجیل، کیک و انواع خوراکی با پوشیدن لباس‌های محلی ( در خوزستان پسران دشداشه می‌پوشند و دختران چادر عربی به سر می‌کنند) و با شور و شعف به کوچه پس‌کوچه‌های شهر یا روستای محل سکونت خود می‌روند.

آنها سراغ تک‌تک خانه‌ها می روند ، در می‌زنند و با خواندن اشعاری اهالی آن خانه را مورد خطاب قرار می‌دهند و به جمع‌آوری عیدی، شیرینی و انواع خوراکی می‌پردازند. اهالی محل و بزرگترها هم با روی باز از کودکان استقبال می‌کنند و شیرینی و آجیل و خوراکی‌ها را میان آنها تقسیم می‌کنند.

اجرای مراسم 'گرگیعان' در میان کودکان کویتی با شعار «قرقیعان و قرقیعان بین اقصیر و رمضان» (قرقیعان و قرقیعان بین شعبان و رمضان)، کودکان اماراتی با شعار «انطونه حق‌الله یرضی علیکم‌الله» (حق خداوند را بدهید خداوند از شما راضی باشد) و کودکان دیگر کشورهای عربی با شعار «عطونا الله یعدیکم بیت مکه یودیکم» (به ما عیدی بدهید که خدا به عنوان عیدی سفر مکه به شما بدهد) به شادی در کوچه‌ها می‌پردازند.

اما در میان کودکان عرب خوزستان به این شکل رایج است که می‌گویند: «ماجینه یا ماجینه حل الکیس و انطینا» (آمدیم و آمدیم کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده) و یا خطاب به کسانی که بر پشت‌ بام باشند می‌گویند: «یا اهل سطوح تنطونه لو نروح» (ای افرادی که بالای پشت‌بام ایستاده‌اید به ما عیدی می‌دهید یا برویم؟)

کودکانی که دست ‌جمعی برای گرفتن عیدی روانه کوچه‌ها می‌شوند به دو گروه تقسیم می‌‌شوند؛ گروه نخست می‌گوید: «گرگیعان و گرگیعان» و گروه دوم جواب دهد: «الله یعطیکم رضعان» (خدا به شما بچه دهد) یا این ‌که «گرگیعان و گرگیعان؛ الله ایخلی اولیدکم» (خدا پسرتان را نگه دارد).

آیین 'گرگیعان' تا نیمه شب طول می‌کشد و کودکان هر منطقه تقریبا به تمام منازل آن کوی سر می‌زنند و شادی می‌کنند و در پایان هم بزرگ‌ترها برای ادای مراسم شب ولادت امام حسن مجتبی (ع) در مکانی دور هم جمع می‌شوند.

برچسب ها: گرگعیان ، اهواز

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه