تشریح اقدامات مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه علوم پزشکی اهواز از زبان دکتر قاسم ساکی

دکتر قاسم ساکی عضو هیات علمی گروه علوم تشریح دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و رئیس مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه عملکرد این مرکز را تشریح کرد.

وی بیان داشت: مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی با استفاده از توانائی های علمی و تخصصی جمعی از اعضای هیات علمی و آزمایشگاههای مجهز کشت سلولی، پزشکی مولکولی و مهندسی بافت و پزشکی بازساختی به منظور انجام تحقیقات در زمینه استخراج، کشت و تکثیر سلولهای بنیادی جنینی و بزرگسال، تمایز آنها به انواع سلول های دیگر، کشت سلول های سرطانی و بررسی مکانیسم تکثیر و نحوه توقف تکثیر آنها، هم چنین بررسی مولکولی علل ناباروری مردان و زنان در قالب پروژه های تحقیقاتی و مقالات تحصیلات تکمیلی در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز آغاز به کار نمود.

ساکی ادامه داد: در اسفندماه سال 1387 توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این مرکز تحـت عنوان مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی به تصویب رسـید و علاوه بر کارهای تحقیقاتی، این مرکز عهده دار آموزش دانشجویان تحصیلات تکمیلی و همچنین اعضای هیات علمی در زمینه استخراج، کشت و تکثیر سلول های بنیادی و سایر تکنیک های مرتبط با کارهای تحقیقاتی در زمینه سلول و مولکول گردید.

عضو هیات علمی دانشگاه، کار روی سلول های بنیادی را  یکی از اهداف اصلی این مرکز برشمرد و افزود: در بدن انسان بیش از 2500 نوع سلول وجود دارد که با داشتن طول عمری ثابت، بعد از مدتی از بین می روند. سلول های بنیادی، مادر تمام سلول های بدن هستند که توانایی تبدیل شدن به انواع مختلف سلول‌های بدن را دارند.

وی افزود: این سلول‌ها توانایی خودنوسازی (Self Renew) و تمایز (Differentiation)  به انواع سلول‌ها از جمله سلول‌های خونی، قلبی، عصبی، غضروفی، پوست و..... را دارند. همچنین در بازسازی و ترمیم بافت‌های مختلف بدن، بدنبال آسیب و جراحت موثر هستند و می‌توانند به درون بافت‌های آسیب دیده که بخش عمده سلول‌های آنها از بین رفته است، پیوند زده‌ شوند و پس از جایگزین شدن سلول‌های آسیب دیده، به ترمیم و رفع نقص در آن بافت بپردازند.

ساکی گفت: اکثر سلول های بدن طول عمر ثابتی دارند، بطور مثال گلبول های قرمز که حدود 120 روز و سلول های پوست که حدود یک ماه طول عمر دارند و سایر سلول ها نیز به این صورت هستند. اما سلول های بنیادی که به عنوان سلول های نامیرا نامیده می شوند، همیشه در بافت ها حضور دارند و در طی چند سال اخیر ضمن توجه ویژه به این نوع سلول ها، توانایی استخراج، کشت و تکثیر این سلول ها به عنوان نقطه قوت کشورهایی بیان شده است که به این تکنیک مسلط باشند که خوشبختانه در چندین مرکز تحقیقاتی کشور و از جمله مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز این توانایی وجود دارد.

وی در خصوص اهم فعالیت ها و موفقیت های مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه در طول 8 سال تصریح کرد: از زمان تصویب این مرکز تاکنون بیش از 250 طرح تحقیقاتی در این مرکز به تصویب رسیده و توسط اعضای تحقیقاتی مرکز به اتمام رسیدند. عمده این طرح های تحقیقاتی در مورد تمایز سلول های بنیادی بودند.

ساکی اظهار داشت: در یکی از این طرح ها، محققان این مرکز موفق شدند که سلول های بنیادی اسپرماتوگونی را به سلول های شبه اسپرم تمایز دهند که در صورت تکمیل این پروژه تحقیقاتی، این امر می تواند مشکل ناباروری در عده ای از بیماران نابارور مبتلا به آزوسپرمی غیر انسدادی را مرتفع نماید. در چند روز اخیر نیز محققان مرکز به موفقیت خوبی در زمینه تمایز سلول های بنیادی به سلول های انسولین ساز دست یافتند که به زودی جزئیات این خبر اطلاع رسانی خواهد شد.

وی با اشاره به برنامه های آموزشی صورت گرفته ویژه دانشجویان اذعان داشت: در زمینه آموزش دانشجویان تحصیلات تکمیلی و افزایش توانمندسازی اعضای هیئت علمی کارگاه هایی در زمینه کشت، استخراج و تکثیر سلول های بنیادی مشتق از ژله وارتون بند ناف، کشت، استخراج و تکثیر سلول های بنیادی مشتق از بافت چربی، Real Time PCR و وسترن بلات در چندین دوره برگزار شد.

رئیس مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه در تشریح برنامه های آینده این مرکز گفت: بنا بر تصمیم اتخاذ شده شورای عالی مرکز در شش ماهه دوم، علاوه بر برگزاری جلسات منظم شورای پژوهشی جهت تصویب طرح های تحقیقاتی، بیش از پانزده کارگاه در زمینه های مختلف تحقیقاتی برگزار خواهد شد که محققان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی جهت اطلاع از عناوین کارگاهها و زمان برگزاری آنها می توانند به وب سایت کارگاههای معاونت توسعه پژوهش و فناوری دانشگاه به آدرس http://behsan.ajums.ac.ir مراجعه کنند.

وی در ادامه از برگزاری سمپوزیوم علمی تحت عنوان "کاربرد سلول های بنیادی در درمان بیماری های مختلف" با حضور متخصصان سلول های بنیادی داخلی و متخصصان بالینی و همچنین "مدرسه زمستانه" در بهمن ماه سال جاری خبر داد و اظهار داشت: این سمپوزیوم علمی می تواند در افزایش ارتباط بین متخصصان سلول های بنیادی و علوم بالینی موثر واقع شود و همچنین مدرسه زمستانه نیز جهت ارتقاء سطح دانش دانشجویان پزشکی به مدت دو روز برگزار خواهد شد.

ساکی ضمن تشکر و قدردانی از زحمات، حمایت ها و پیگیری های دکتر بهزاد شریف مخمل زاده معاون توسعه پژوهش و فناوری دانشگاه خاطرنشان کرد: با همت و تلاش دکتر مخمل زاده در آینده با اداره آموزش و پرورش استان در زمینه های مختلف آموزشی و پژوهشی همکاری های گسترده ای انجام خواهد شد.

رئیس مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه در پایان با بیان اینکه ان شاءالله روزی تلاش ها و فعالیت های محققان مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی، در حل مشکلی از مشکلات بیماران راه گشا باشد و این امر با راه اندازی بخش سلول درمانی در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز امکان پذیر خواهد بود، گفت: امیدواریم در آینده بسیار نزدیک با حمایت دکتر اسماعیل ایدنی رئیس دانشگاه این مرکز راه اندازی و در زمینه ترمیم استخوان و غضروف، نارسایی قلبی، ساییدگی مفصلی، ترمیم پوست و دیگر موارد کارهای خوبی انجام شود.