چرا به تخريب محسن رضايي رسيده‌اند؟

مطلب توهین آمیز یکی از سایت‌هاي خبری مدعی اصولگرایی ـ حامی یکی از کاندیداهای انتخابات ـ نسبت به محسن رضایی و عشایری بودن وی و طعن تلخ و به سخره گرفتن دست‌هایی که نماد تلاش و مردانگی است، صرف نظر از هرگونه نقد و اعتراض به این موضوع، نشان دهنده تغییراتی است که در آرایش جدید انتخاباتی ایجاد شده است، آرایشی که با کنار رفتن‌هاشمی رفسنجانی و کاندیدای اول دولت ـ مشایی ـ شانس کاندیدای مستقل این انتخابات ـ محسن رضایی ـ را جدی تر از قبل نموده است.

چند ماه قبل در دیداری با محسن رضایی، با ارائه تحلیلی از فضای انتخابات آتی، به وی گفتم در صورتی که شرایطی ایجاد شود که فضای انتخابات به سوی دو قطبی سیاسی سوق پیدا نکند و فضای کارشناسی بتواند بر فضای سیاسی غلبه کند شانس پیروزی شما در انتخابات افزایش مي‌یابد و البته این مستلزم کار تشکیلاتی قوی بویژه در استان‌هاي مختلف است.

اینک به نظر مي‌رسد شرایط انتخابات به گونه ای رقم مي‌خورد که با افزایش شانس محسن رضایی برخی از کاندیداها و حامیان آنها احساس خطر مي‌کنند. در این مقال، به تحلیلی از آرایش موجود انتخاباتی و پتانسیل رأی آوری محسن رضایی در این دوره پرداخته مي‌شود تا علل اصلی برخی هجمه‌ها علیه رضایی روشن تر شود.

انتخابات پیش رو از نظر دو قطبی نبودن، شباهت‌هایی به انتخابات سال۸۴ در مرحله اول دارد. انتخابات مرحله اول۸۴ نشان مي‌دهد وقتی فضای دو قطبی بر انتخابات چیره نشود مولفه‌هاي موثر بر نتیجه انتخابات با سایر دوره‌ها متفاوت خواهد بود. در انتخابات سال ۸۴ پراکندگی آرا در مناطق و استان‌هاي مختلف، همچنین شهرهای بزرگ، کوچک و متوسط پیام‌هاي خاصی داشت.

ـ آرای بومی

در آن انتخابات همه کاندیداها ـ بجز دكتر معین ـ در استان‌هاي زادگاه و بومی خود رأی اول را کسب کردند. علی لاریجانی در مازندران، محمدباقر قالیباف در خراسان رضوی، مهدی کروبی در لرستان،‌هاشمی رفسنجانی در کرمان، احمدی نژاد در سمنان و مهرعلیزاده در آذربایجان، رأی اول را کسب نمودند. «عدم صدرنشيني معين در اصفهان نيز ابهام و موضوع داغي بود كه خصوصا آقاي كروبي درباره آن بسيار واكنش نشان دادند زيرا عملا باعث پايين آمدن كروبي از رده دوم به سوم را فراهم آورد و احمدي‌نژاد را به دور دوم رساند» این توزیع آرا نشان مي‌دهد در انتخاباتی که دو قطبی نباشد و با تعدد کاندیدا مواجه باشد استان‌هاي بومی و زادگاه نقش مهمی در جلب آرای کاندیداها خواهد داشت.

آرای منطقه ای و قومی

مهدی کروبی در مرحله اول سال ۸۴، در ۱۱ استان کشور رأی اول را کسب نمود که از این ۱۱ استان، ۱۰ استان در غرب و جنوب غرب کشور بوده اند. وی در۵ استان غربی بیش از ۳۰ درصد آرا را به خود اختصاص داد و در استان فارس نیز حدود ۳۰ درصد را از آن خود نمود. این رأی بالا در مناطق غربی و جنوب غربی کشور بخوبی نشان دهنده تاثیر جغرافیا در انتخابات ریاست جمهوری است. اگرچه شعارهای اقتصادی مهدی کروبی در جذب آرای شهرهای کوچک بی تاثیر نبود بگونه ای که وی در ۲۰۰ شهر کوچک توانست رأی اول را کسب کند اما بررسی دقیق تر آرا در شهرستان‌هایی که وی اکثریت آرا را کسب نموده تایید کننده نقش بیشتر آرای بومی و قومی است. گفتنی است وی در ۹ شهرستان خرم آباد، کرمانشاه، سنندج، یاسوج، بندرعباس، ایلام و... حائز اکثریت آرا شد در حالیکه در شهرهای بزرگ مانند تهران با ۵درصد، مشهد ۷درصد و ....رای کمی را کسب نمود.

در انتخابات ۹۲ که از نظر تعدد کاندیدا شباهت بسیاری به انتخابات ۸۴ در مرحله اول دارد، محسن رضایی نمایندهک جغرافیای وسیع در کشور ـ غرب و جنوب غربی ـ است.

فضای غیرسیاسی حاکم

در انتخابات ۹۲ فضای تقريبا غیرسیاسی حاکم است و این تاثیر موضوعات جغرافیایی و منطقه ای را بویژه همزمان با انتخابات شوراها تشدید مي‌کند.

ضمن آنکه این فضا باعث مي‌شود فضای آرام و کارشناسی بر رقابت‌ها حاکم شود. بسیاری از ناظرین مناظرات ۸۸ براین باورند که رضایی در آن مناظره‌ها توانست نظر مردم را بدلیل طرح مباحث کارشناسی و غیرسیاسی جلب کند که بدلیل دوقطبی و فضای سیاسی حاکم بر انتخابات، موفقیتی در نتیجه آرا بدست نیاورد. به نظر مي‌رسد برنامه‌هاي تلویزیونی و مناظرات کاندیداها مي‌تواند نظر طیف‌هاي گسترده تری از مردم را به محسن رضایی با داشتن برنامه‌هایی مدون بویژه در حوزه اقتصادی تشویق نماید. وی با تسلطی که در حوزه اقتصادی دارد و با توجه به مطالبات اقتصادی مردم، مي‌تواند آرای بسیاری را به خود جذب کند.

آرایش سیاسی

نباید فراموش کرد که اصولگرایان با ۴ کاندیدای رسمی از طیف‌هاي مختلف (حدادعادل، جلیلی، قالیباف، ولایتی) آرای خود را هم‌پوشانی مي‌کنند و توزیع آرا بین این کاندیداها مي‌تواند شرایطی همانند وضعیت اصلاح طلبان در سال۸۴ ـ مرحله اول ـ برای آنان رقم بزند و ضمن آنکه با احتمال اجماع روحانی و عارف، به احتمال فراوان خروجي ائتلاف آنها یک پای رقابت در دور دوم مي‌شود.

اما محسن رضایی به عنوان کاندیدای مستقل این دوره از انتخابات که از ماه‌ها پیش با سفر به بیش از ۲۵۰ شهرستان و سفر دوباره به همه استان‌های کشور آماده حضور در این عرصه مي‌شد با توجه به پتانسیل‌هاي رأیی که در بالا مورد اشاره قرار گرفت شانس جدی دیگر ورود به مرحله دوم این انتخابات خواهد بود و این موضوعی است که برخی کاندیداهای اصولگرا از هم اینک نگران آن شده اند.

به هر حال به نظر مي‌رسد حملات و هجمه‌ها به محسن رضایی از این پس فزونی خواهد یافت و هواداران وی نیز مي‌بایست بدانند که این بار پا به رقابتی جدی نهاده اند.