تأثیرات اصغر فرهادی بر دیده‌شدن سینمای خاورمیانه

ورایتی نوشت: برای اولین‌بار جمهوری اسلامی یک فیلم از یک کارگردان زن به نام «نفس»، ساخته نرگس آبیار را پیشنهاد می‌کند.

اخيرا نشريه «ورايتي» درباره تأثير اسكار اصغر فرهادي بر ديده شدن سينماي خاورميانه مطلبي منتشر كرده كه بخشي از آن ترجمه شده است: در سال گذشته با برنده‌شدن فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی از ایران، دست‌اندرکاران مراسم اسکار مطمئنا توجه و بررسی بیشتری به عناوین فیلم‌های خاورمیانه‌ای می‌کنند.

در میان ١١ پرونده منطقه، احتمال رقابت چند فیلم در بخش فیلم‌های زبان خارجی بیشتر است. این فیلم‌ها شامل فیلم «Foxtrot»، به کارگردانی ساموئل مائوز از اسرائیل، ‌برنده جایزه جشنواره ونیز در ٢٠١٧ که پیش از این فیلم «لبنان» را ساخته بود و فیلم «توهین»، به کارگردانی «زیاد دئوری» از کشور لبنان که اولین فیلم داستانی او با نام «بیروت غربی» است. این ترکیب همچنین عنوانی نادر از سوریه را شامل می‌شود، از جمله فیلم مستند «گاندی کوچک» که درباره «غیاث متار»، فعال صلح‌طلب سوریه‌ای، است. فیلم دیگر زندگی‌نامه نامتعارف از کشور افغانستان است که «نامه‌ای به رئیس‌جمهور» نام دارد و نگاهی زنانه به زندگی خشن یک فرمانده پلیس زن کابل در دوران پس از طالبان دارد و ازسوي «رویا سعادت» کارگردانی شده است.

فیلم «توهین» هم جهانی و هم صاحب ویژگی‌هایی است. فیلم درباره اختلافي بی‌اهمیت است که بین یک مسیحی لبنانی و یک کارگر ساختمانی فلسطینی به‌وجود می‌آید که به مجادله‌ای بزرگ تبدیل و درنهایت به تفکیک مسیحیان و مسلمانان لبنان منجر می‌شود. از آنجایی که اختلاف‌نظرها در مورد دادگاه به شکوه و عدالت می‌انجامد وکلای مربوطه خود را از طریق رویدادهای آسیب‌پذیری از گذشته مشتریان خود رها می‌کنند و هر ترفندی را در رپرتوار خود می‌گذارند. درحالی‌که «Foxtrot» و«توهین» نشان می‌دهند که [خاورميانه] بهترین فرصت براي شرط‌بندی برسر نامزدی اسکار را دارد، تعداد زیادی از اسب‌های تاریک وجود دارد که می‌تواند نقطه‌ای در فهرست کوتاه ٩ تایی باشد، از جمله آنها فیلم «Wajib» از فلسطین است که ازسوي آن ماری ژاکر که فیلم‌های قبلی‌اش «نمک این دریا» و «وقتی که من تو را دیدم» نیز از سوی فلسطینی‌ها پخش شد، ساخته شده و آخرین اثر او درباره کسی است که وقتی به دنبال پدر مطلقه و پسر معمار معروفش می‌رود که هدایای عروسی در مسیر ناصریه است و بازیگران اصلی آن پدر و پسر واقعی؛ یعنی محمد و صالح باکری هستند که بازی کاریزماتیک و خوبی ارائه می‌دهند.

فیلم‌نامه به دست ژاکر نوشته شده و به تفاوت‌های نگرش‌های نسل‌ها و تناقض‌ها میان مهاجران از وطن و بازماندگان می‌پردازد. البته، هرگز نباید از نامزدی اسکار سه‌ساله زبان خارجی الجزایر، راشید بوچارب، فرانسوی («گرد و غبار زندگی»، «روز افتخار»، «خارج از قانون») غافل ماند. اخیرا هم فیلم «جاده‌ای به استانبول» توجهات را جلب کرده و درباره یک مادر بلژیکی است که در جست‌وجوی دختر مسلمان خود است که او برای پیوستن به داعش به سوریه می‌رود.

فیلم «Reseba - The Dark Wind» از عراق، موضوع دیگری را که به نظر می‌رسد ازسوی خبرگزاری‌ها مطرح شده بیان می‌کند و به‌دست حسین حسن کارگردانی شده که او با احساس به داستان یک کُرد ایزدی ربوده‌شده می‌پردازد که به اسارت می‌رود. فیلم در همکاری با جامعه ایزدی و در اردوگاه‌های پناهندگان در کردستان عراق فیلم‌برداری شد. این فیلم موضوعی انفجاری را به شیوه‌ای بی‌نظیر به نمایش می‌گذارد. امسال چشم‌انداز کشورهای مغربی خیلی قوی نیست. فیلم «شیخ جکسون» یکی از کارکردهای شخصیت شناخته‌شده در مورد وسواس روانی، خواننده پاپ، ‌مایکل جکسون است. چه چیزی ایران را به پیروزی فرهادی هدایت کرده است؟ برای اولین‌بار جمهوری اسلامی یک فیلم از یک کارگردان زن به نام «نفس»، ساخته نرگس آبیار را پیشنهاد می‌کند. این فیلم درامی ضد جنگ است که زندگی یک خانواده فقیر در زمان پیروزی انقلاب اسلامی و اولین سال‌های جنگ ایران و عراق را روایت می‌کند، اما فیلم فاقد پیشرفت سینمایی از نوع اصغر فرهادی است».

 ‌فرانک آرتا - روزنامه شرق/ نوشته آلیسا سایمون، ‌منتقد فیلم در «ورایتی»