در آستانه‌ی جشن تولد چهل‌سالگی انقلاب اسلامی‌مان

شوشان - لفته منصوری : دیروز دوست عزیزم جناب آقای مهندس حمید امیری فرد به مناسبت ولادت باسعادت پیامبر اکرم (ص) و حضرت امام صادق (ع) مراسمی با حضور عالمان دین، مسئولان و شیوخ عشایر عرب و نیز مردمان عادی در ملاثانی برگزار کرد. من و دوست دیرینه‌ام جناب آقای حاج جلیل حمیدی توفیق یافتیم تا زودتر از همه و جزء اولین نفراتی باشیم که در مُضیف محل برگزاری مراسم در ملاثانی حضور به هم رسانیم.

برای من فرصت مغتنم و ارزشمندی بود که هم در جشن و سرور فخر کائنات حضور یابم و هم از گفتمان و سکوت دعوت‌شدگان بهره ببرم؛ اما من دیروز شنونده‌ی فعالی بودم. در زیر سایه‌ی سکوت گزارشی از سه گفتمان فعال مُضیف امیری فرد تقدیم شما می‌کنم. ازقضا این سه گفتمان در سطح عمومی‌تر در جامعه‌ی ما فعال بوده و طرفداران زیادی دارند.

گفتمان اول؛ گفتمان عشایری :

ساعت 10 صبح است و هنوز مسئولان نیامدند؛ اما شیوخ عشایر و تعدادی از مردم عادی حضور دارند. گفتگوهای دونفره، سه‌نفره و بیشتر با رویکرد گذشته محور، متن و بطن زندگی «انسان عشایری» را می‌کاود. حوادث، رویدادها، تمثیل‌ها، سرگذشت‌ها، اسطوره‌های گذشته با روایتی خلاقانه همراه با حسرتی نوستالژیک بیان می‌شود. خصوصیت عمده‌ی این گفتمان بر حوادث ناگهانی و خَرق عادت و مطلق‌نگری استوار است.

گفتمان دوم؛ گفتمان حکومتی :

هم‌زمان با ورود فرماندار، شهردار، مسئولان و اعضای شورای اسلامی ملاثانی و اهواز، نمایندگان گفتمان جاری عشایری همان‌گونه که در مُضیف، جای خود را در صدر مجلس به عناصر گفتمان حکومتی می‌دهد، خود نیز سکوت اختیار کرده و به هال خانه‌ی محل برگزاری مراسم به محاق رفتند. ویژگی عمده‌ی گفتمان حکومتی «توجیه عملکرد اجرایی»، «بیان الطاف پی‌درپی دولتی به مردم» و «انتظار منزلت اجتماعی» در برابر کار دولتی است. نقطه‌ی عطف این گفتمان در سخنان حجت‌الاسلام‌والمسلمین شیخ یاسر عماره که از روحانیون فاضل و انقلابی ملاثانی هستند، اتفاق افتاد. ایشان سخنرانی پرحرارتی در زمینه‌ی شخصیت والای پیامبر اکرم (ص) و نیز وضعیت فعلی جهان اسلام و نقش استراتژیک جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان ایراد کرد. وی در بخشی از سخنان خود از فعالیت‌های قرآنی جوانان روستای تلبومه به نیکی یادکرده و از آن‌ها تشکر کرد؛ اما با واکنش جالب علی مرزوقی (ابو عادل) مواجه شد. 

این پیرمرد اندیشمند ساکن روستای تلبومه با احترام پرسید: اینکه ما قرآن می‌خوانیم وظیفه‌ی دینی ما است؛ اما آیا شما می‌پذیرید دختران این روستا هرروز صبح سر جاده بایستند تا برای ادامه‌ی تحصیل به ملاثانی بیایند؟! چرا برای آن‌ها مدرسه‌ای در روستای تلبومه نمی‌سازید؟! این پرسش سترگ ابو عادل در همهمه‌ی مجلس فرو خفت. حاج‌آقا سکوت کرد و ما وارد گفتمان سوم شدیم.

گفتمان سوم؛ گفتمان مناسکی :

مجلس با صدای ملا حسن امیری فرد (مشکوکی) و ملا امیر خالدی دو تن از مداحان اهل‌بیت به اوج شور و بهجت رسید. طنین موج‌دار صدای ملا حسن با پرده‌های موسیقی بازی می‌کرد، او مخاطبان را به وجد آورد. همچنین ملا امیر با تحریرهای پله‌ای حنجره‌ی خود حاضران را به تحسین واداشت. گو اینکه جز یک رباعی برای پیامبر سروده نشد و انگار که انبان ادبیات غزلی و غنائی ما در مدح حبیب خدا خالی است؛ اما به‌هرروی گفتمان مداحی سماع آفرین، نشاط‌آور، احساس محور و شادی طلب است. این گفتمان انسان را به طرب معنوی وامی‌دارد.

نتیجه :

دیری است این سه گفتمان به‌مثابه سه نهر جامعه‌ی ما را سیراب می‌کند؛ اما نتوانسته‌اند انسان مؤمن جدیدی بسازند. گفتمان آیینی به‌مرور جای گفتمان معرفت اسلامی با تیراژ صد هزاران جلد کتاب در اول انقلاب اسلامی را پر کرد. همانی که رهبر معظم انقلاب اسلامی یک‌بار فرمودند: «امروز ما حقیقتاً ریزه‌خوار سفره‌ی انعام فکر شهید مطهری هستیم».

گفتمان توجیه خدمت و انتظار پاداش اجتماعی به‌جای گفتمان خدمت بی‌منت و جهاد گونه را گرفت؛ و گفتمان عشایری به راه خود استمرار بخشید. ما در آستانه‌ی جشن تولد چهل‌سالگی انقلاب شکوهمند اسلامی‌مان هستیم. ما نیاز به گفتمانی برآمده از متن و بطن اسلام و انقلاب اسلامی داریم که یک ایرانی وظیفه‌شناس، مسئولیت‌پذیر، حق مدار، حد شناس، منصف، پرکار، متدین بدون هیاهو، قدرشناس، انتقادپذیر، جو ناپذیر، مطمئن از خود، خوداتکا، کم‌سخن، کم‌ادعا، خودشناس، دارای شخصیت متوازن با افکار متعادل بسازد.