لفته منصوری
امروز ظهر کتاب کمحجم «منشاء دردِ ما جای دورتری است؛ اندیشهای دربارهی کشتار 13 نوامبر» از آلن بدیو ترجمه بهروز عارفی، نشر دیبایه (1397) را به قیمت 9500 تومان از کتابفروشی رشد اهواز خریدم و طی دو ساعت مطالعه کردم. آلن بدیو متولد 1937 در رباط (مراکش)، فیلسوف، نویسنده و نمایشنامهنویس معاصر فرانسوی است. در سالهای 69 و 70 با آلتوسر همکاری میکرد. او از فیلسوفان جناح چپ رادیکال فرانسه و از مهمترین منتقدان جریان پستمدرنیسم محسوب میشود.
این کتاب حاصل سخنرانی آلن بدیو در سمینار استثنائی که در روز 23 نوامبر 2015 یعنی 10 روز پس از کشتار 13 نوامبر پاریس در تئاتر شهر اوبرویلیه (حومهی شمالی پاریس) ایراد شد.
در 13 نوامبر 2015 یکرشته از حملات هماهنگ شده تروریستی متشکل از تیربارانهای دستهجمعی و بمبگذاریهای انتحاری در شهر پاریس، فرانسه منجر به کشته شدن 130 نفر و مصدومیت 368 نفر شد. داعش مسئولیت این حملات تروریستی را بر عهده گرفت.
این کتاب کوچک، بسیار جذاب، عمیق و فوقالعاده اثرگذار که حاوی تحلیل آلن بدیو از ماهیت امروز سرمایهداری و پیامدهای آن برای دولتها، روابط بینالملل، امپریالیسم جدید و شکلگیری فاشیسم است؛ خواندنی و جذاب است. مطالعهی این کتاب را به همهی دوستان توصیه میکنم بهویژه اینکه دید کلانتری درباره جامعهی جهانی و جامعهی خودمان و تاریخ به ما میدهد.
آلن بدیو در این کتاب مینویسد: «مدت درازی است که صحبت از نابودی داعش است، اما در واقعیت، تاکنون هیچ کار واقعاً جدیای صورت نگرفته است، ... بههرحال، داعش یک قدرت بازرگانی است، یک شرکت تجارتی ماهر و چندشکلی! داعش نفت میفروشد، آثار هنری میفروشد، کلی پنبه میفروشد، یک قدرت بزرگ تولیدکنندهی پنبه است. داعش خیلی از کالاها را به خیلیها میفروشد؛ زیرا برای فروش هر کالایی به دو طرف معامله نیاز است. داعش که خود پنبه خودش را نمیخرد.» ص 35.
آلن بدیو میگوید: «پس صادقانه بگویم که انداختن مسئولیت به گردن اسلام، امری جدی نیست. پیش از هر چیز، در ماهیت دستههای مسلح است که عرصههای سرمایهداری ویرانشده را اشغال کنند و در آن گانگستریسمی سودآور ایجاد کنند تا بعداً برای جلب جوانان شورشی، رنگهای معنوی و روحانی گوناگون به آن بدهند.» ص 50. «بگذارید بگوییم فاشیزاسیون (فاشیستی شدن) اسلامی میشود و نه اسلام، فاشیستی.» ص 64.