امام علی (ع): كسى كه دانشى را زنده كند هرگز نميرد.
شوشان - دکتر ایرج مزارعی/ کارشناس روابط بین الملل :
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی
ناتو در ۴ آوریل
۱۹۴۹ با هدف
مبارزه با اشاعه کمونیسم توسط شوروی سابق به کشورهای اروپای غربی شکل گرفت و اعضا آن
به ۲۸ عضو
تا سال ۱۹۹۰ رسید .
این سازمان در سال ۹۰ میلادی
ماهیت خود را که مبارزه با کمونیسم بود از دست داد و عملا شرایط برای انحلال ناتو فراهم
شد ، که البته در این مقطع دو دیدگاه وجود داشت ، یک دیدگاه به رهبری فرانسه و سایر اعضا اروپایی، که معتقد
به پایان حیات ناتو بودند و دیدگاه دوم که برگرفته از استراتژی انگلیس و آمریکا بود
که نه تنها معتقد به انحلال نبودند ، بلکه معتقد به گسترش ناتو به شرق نیز بودند و
با تفسیر نوین از مفهوم امنیت در بعد بین المللی و طرح مباحث امنیتی چون مبارزه با
تروریسم ، مواد مخدر و اشاعه دموکراسی به حیات ناتو عمری دوباره دادند، و بحث گسترش حوزه
امنیتی ناتو به اروپا شرقی و بعد از آن کشورهای cis و آسیایی مرکزی و قفقاز را نیز در دستور کار
خود قرار دادند ، هر چند از سال ۱۹۹۸ که پوتین
در روسیه قدرت را در دست گرفت ، عضویت دائم این کشورها به ناتو را بعنوان Red line و خط قرمز خود قلمداد
کرده و این منطقه را بعنوان حیات خلوت خود دانسته است .
با این مقدمه که از اهداف و فلسفه
تشکیل ناتو عرض کردم به بیان ابعاد بزرگترین رزمایش مشترک روسیه و چین بعد از حدود
نیم قرن گذشته تا کنون اشاره میکنم و سپس اثر
آن را بر سازمان نظامی ناتو مورد کنکاش خود قرار میدهم .
همزمان با بالا گرفتن اختلافات
متنوع بین چین و روسیه با غرب به دلیل موضوعات مختلفی چون آغاز عملیات ادلب در سوریه
در این روزها ، مانور ناتو در دریای چین جنوبی و یا ترور جاسوس سابق روس در لندن، روسها
بزرگترین مانور نظامی خود را تحت عنوان «مانور شرق2018» برگزار میکنند و ارتش روسیه
این نمایش قدرت را با مانورهای جنگی سال ۱۹۸۱ جماهیر شوروی که در آن
بین ۱۰۰ هزار
تا ۱۵۰ هزار
سرباز از کشورهای عضو پیمان ورشو در مانوری تحت عنوان «غرب - ۸۱» (زاپاد ۸۱) که بزرگترین مانور نظامی دوران
جماهیر شوروی بود، شرکت داشتند مقایسه میکند .
مانور بزرگ نظامی قبلی روسها
در ۴ سال
پیش تحت عنوان «شرق-۲۰۱۴» از
نظر وسعت نصف مانور نظامی فعلی است که در آن ۱۵۵ هزار
سرباز شرکت داشتند . اما تفاوت مهم این مانور
نظامی به تعداد ۳۰۰
هزار نیرو با مانورهای
پیشین در این است که در این مانور سربازانی از غول اقتصادی جهان کشور چین و کشور همسایه انها مغولستان نیز حضور دارند .
چین بعد از رشد اقتصادی که از
سال ۱۹۸۰ میلادی
تا کنون داشته کمتر به بعد نظامی در تامین منافع سیاست خارجی خود توجه داشته و عملا
خیلی مباحث نظامی در این کشور جایگاه نداشته است ، اما چندین سال است که متوجه نقش
راهبرد نظامی در تامین منافع ملی خود شده و عملا سرمایه گذاری در امور نظامی را بعنوان
بخشی از پازل اقتصادی خود تعریف کرده است .
با این ابعادی که از این مانور
اشاره داشتم به نظر میاد که این رزمایش علاوه براینکه یک تمرین و هم افزایی نظامی بین
این کشورها میباشد ، یک نمایش و پرستیژ قدرت
به ناتو تنها سازمان نظامی غرب و آمریکا نیز
میباشد .
به هر حال به نظر میاد که آمریکا
تحت هیچ شرایطی از اتحاد دو کشور چین و روسیه
در بعد نظامی در این رزمایش راضی نمیباشد و از طرفی از آنجا که ظرفیت برگزاری این حجم
رزمایش را هم در این منطقه ندارد عملا خود را با یک شکست بدون درگیری در بعد بین المللی
دیده است .
به موازات اینکه تعامل روسیه
و چین باعث افزایش مضاعف قدرت آنها شده در روی دیگر سکه ما شاهد روند تضعیف قدرت ناتو
میباشیم ، مخصوصا از زمانی که انتقاد ترامپ به ناتو گام های اولیه این
تضعیف را برداشت ، تا جایی که اعضای اروپایی ناتو بدنبال تشکیل ارتش واحد اروپایی بنام"
پسکو " مستقل از ناتو شدند .
بنابراین به نظر میاد که این ناتوی فعلی دیگر ناتوی دوران جنگ سرد نیست مخصوصا زمانی که کرملین تلاش میکند که این ضعف ناتو را پررنگ تر کند و این مانور هم نشان داد که روسیه و چین همچنان به شدت بدنبال کم اثر کردن تنها قدرت نظامی غرب میباشند .