عقب نشینی اروپا از خط مالی پس از تهدیدات امریکا

شوشان - دکتر ایرج مزارعی // کارشناس روابط بین الملل و مدرس دانشگاه :

بعد از خروج آمریکا از برجام شاهد سه قطبی شدن برجام با مدل ایران ، آمریکا و اتحادیه اروپا بودیم .بطوری که هر کدام از این بازیگران سیاست متفاوت و در بعضی از موارد با درجه خصومت بالایی نسبت به هم اتخاذ کردند . هر چند نگاه ایران و اروپاییها به هم در بعضی از موارد نزدیک بود و اروپاییها بدنبال ایجاد راهکار مالی بودند تا با همگرایی با ایران بتوانند بطریقی کشور ایران را از این بابت راضی نگهه دارند .

اما برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور مربوط به ایران، به شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی درباره معاملات غیردلاری با ایران هشدار داد و گفت:  ما با شدت هر چه بیشتر تحریم ایران را اجرا می‌کنیم و هر کشور اروپایی که بخواهد با ایران رابطه مالی داشته باشد باید مثل ایران تحریم شود  . هر چند حافظه و  تجربه تاریخی ملت ایران نشان میدهد که شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی تجارت با آمریکا را به روابط  با ایران ترجیح می‌دهند.

سه کشور انگلیس ، فرانسه و آلمان بدنبال این هستند که به هر طریقی شده مسئله ارتباط مالی با ایران را همچنان ادامه دهند و  ساز و کاری ویژه برای تجارت غیر دلاری با ایران راه اندازی کند. اما تهدید و تحدید شدید آمریکا به کشورهایی اروپایی باعث شده که هیچ کشور اروپایی تمایل به برقراری این ارتباط نداشته باشد . بعنوان مثال وقتی مثلث انگلیس و فرانسه و آلمان از دو کشور  لوکزامبورگ و اتریش خواستند که بعنوان رابط مالی اروپا و ایران باشند و ساز و کار ویژه ارتباط تجاری با ایران را از این طریق فراهم کنند ،  عملا با تهدید مالی امریکا مواجه شدند و از پذیرفتن این مسولیت  طرفه رفتنه و شانه خالی کردند .

بنابراین تعجبی ندارد که تلاشهای اتحادیه اروپا برای  ایجاد یک مکانیزم خاص مالی SPV جهت تجارت بدون دلار با ایران با مشکل مواجه شده است چون کشورهای اتحادیه اروپا از میزبانی این مکانیسم مالی و تهدیدات و جریمه های مالی آن ترس فاحش دارند ، مخصوصا اگر مدل اقتصادی کشورهای اروپایی را مثل آمریکا بر اساس سود و سرمایه ارزیابی کنیم دیگر شکی برای هماهنگی اتحادیه اروپا و آمریکا با همدیگر در این زمینه نمیبینیم .

 با این نگاه گذار و کوتاه که به ایجاد خط مالی بین اروپا و ایران داشتم به نظر میاد که دولت اقای روحانی هیچ امیدی به اتحادیه اروپا نباید داشته باشد  و با تغییر رویکرد و استراتژی خود نسبت به اروپاییان حداقل رویکرد تاکید بر توانایی ها و ظرفیت های داخلی کشور و استراتژی نگاه به شرق را بر نگاه به غرب در اولویت کاری خود بگذارد و این همه منافع ملی کشور را مشمول ضرر و زیان در عرصه دیپلماسی نکند .