شوشان تولبار
آخرین اخبار
شوشان تولبار
کد خبر: ۹۶۸۶۰
تاریخ انتشار: ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۱۵:۳۷
شوشان - دکتر حسن دادخواه :
وقوع پدیده طبیعی سیل در چند استان کشور، موجب گردید تا توجه رسانه ها و مردم و جامعه ایران به سوی بخشی از مدیران و عملکرد ایشان جلب شود و با دقت بیشتری اخبار و عملکرد مدیران و استانداران استان های سیل زده، را پیگیری کنند.

این حساسیت، موجب گردید تا موضوع احتمال خطا و اشتباه انسانی در وقوع سیل و امکان جلوگیری از تکرار این گونه اشتباهات در سطح رسانه ها وارد گردید.

افزون بر وقوع پدیده سیل، وقوع هر پدیده ویرانگری می تواند در یک جامعه منشا خطا و اشتباه انسانی داشته باشد.از این رو، لازم است تا این موضوع بطور مستقل مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گیرد.
مقصود از مدیران در این یادداشت، کلیه افرادی است که در هر رده از جامعه، در زمینه سیاست گذاری و تصمیم گیری و گزینش و بکار گماردن نیروهای انسانی موثر هستند.
آیا این مدیران، می توانند در عملکرد یا تصمیم گیری دچار اشتباه شوند؟ یا اینکه دانش و بینش و معنویت، آنان را از خطا و اشتباه می تواند  مصون نگه دارد؟

در فرآیند اتخاذ تصمیم معمولا سه امر، شرکت دارند.:
 ۱- داده ها و اطلاعات دریافتی از منابع و مراجعی که شخص تصمیم گیرنده از  پیش برای خود  تعیین کرده است و به آنها تکیه می کند.

۲- نظام و منظومه فکری و شخصیتی تصمیم گیرنده که شامل کلیه ویژگی ها و اولویت ها و باورهای اوست.

۳- اعلام عمومی تصمیم از سوی فرد تصمیم گیرنده و مسئولیت پذیری او در برابر پیامدهای عملی اجرای تصمیم که گستره آن فقط به خود ایشان منتهی نمی شود و شامل مجموعه های دیگر نیز می شود.
چنانچه داده ها و اطلاعات دریافتی مطابق با واقعیت باشد، امکان درستی و سودآوری نتایج حاصل از تصمیم اتخاذ شده، به مراتب بیشتر خواهد شد ولی چنانچه داده ها و اطلاعات واصله به فرد تصمیم گیر از جمله مقامات و رهبران جهان، دور از واقعیت جامعه باشد طبعا تصمیمات ایشان به همان نسبت دور از واقعیت خواهد بود.

در راستای واکاوی این موضوع، شایسته است تا به چند نکته در قالب پرسش اشاره گردد :

۱- معیار درستی و نادرستی تصمیم و اقدام یک مدیر یا حاکم کدام است؟
بی گمان مبانی عملکرد و تصمیمات و سمت و سویی که رهبران جهان اتخاذ می کنند باید برگرفته از قوانین اساسی، اسناد بالادستی و مصوبات و در یک کلام در جهت تحقق امنیت و مصالح ملی کشور و مردم باشد.البته رئوس منافع ملی نیز باید به تصویب مراجع رسمی رسیده باشد.
نتایج حاصل از اتخاذ و اجرای تصمیمات نیز معیار خوبی برای سنجش میزان درستی تصمیمات و عملکرد آنان است. چنانچه مسیری که رهبران جهان برای کشورشان برگزیده اند، آن ملت را به سعادت و آبادانی و رفاه و سربلندی برساند، طبعا عملکرد آن رهبر مثبت ارزیابی خواهد شد.

 ۲- دولت ها و حکومت های جهان برای کاهش اشتباهات و خطاهای مدیران و مقامات، چه راهکارهایی را در قالب قانون، پیش بینی کرده اند؟
راهکارهای مورد نظر به قرار زیر است:
_ پاسخگو کردن مدیران، مقامات عالی و رهبران
_تدوین نظام تصمیم گیری از پایین و بدنه کارشناسی به بالا و قله هرم قدرت و نه از بالا به پایین.
_ استقلال کامل قوا بخصوص قوای قانونگذاری و قوه نظارتی.
_بهره جویی از کارشناسان مستقل به عنوان مشاوران و اعضاهای کمیته ها و شوراهای عالی.
_ انجام کار علمی و بررسی های دقیق پیش از تصمیم گیری‌.
_اجرای نظام شایسته سالاری و گماردن انسان های کاردان در سمت های مناسب ایشان و بهره مند شدن از همه دیدگاه ها و نظرات.

۳- برای ارزیابی نتایج تصمیمات و عملکرد مدیران و رهبران جهان به چه مواردی باید توجه نمود؟
در این زمینه ۱_ اهداف آنان ۲_ سیاست های آنان ۳_ برنامه های تحقق سیاست ها  ۴_  روشهای اجرای برنامه های آنان باید مورد مطالعه و ارزیابی قرار بگیرد.
این مطالعه و ارزیابی بی گمان باید توسط کارشناسان خبره و مستقل و انجام گفت و شنود با حضور شخص مدیر یا نمایندگان رهبران کشور مورد نظر و در فضایی دوستانه و آرام و به دور از ترس و تهدید باشد.

 ۴- هزینه _ فایده بی اشتباه دانستن یک مدیر یا رهبر چیست؟
الف - بزرگترین هزینه و زیانی که از رهگذر بی اشتباه دانستن یک مدیر یا رهبر نصیب او و کشور و دولت متبوع ایشان می گردد همانا بی ارزش و اعتبار کردن اصل خرد جمعی و شوراهای عالی و تخصصی و نهادهای تصمیم ساز در آن کشور است زیرا با وجود مدیر و  رهبری که اشتباه نمی کند، اعضای شوراهای تخصصی قادر نخواهند بود که نظری خلاف دیدگاه و نظر آن مدیر و رهبر داشته باشند و یا نظر وی را نقض کنند. از سوی دیگر، مسئولیت همه تصمیمات ریز و درشت به پای مدیر و رهبر مورد اشاره، نوشته می شود.

ب - اگر یکی از مدیران و رهبران جهان، باور کند که اشتباه نمی کند، در صورتی که متوجه شد تصمیم اشتباهی گرفته یا عملکرد خطایی داشته، هیچگاه از تصمیم و عمل خود باز نمی گردد و از این رو، امکان اصلاح امور از دست او می رود.

۵-  آیا نقد و آسیب شناسی از تصمیمات و عملکرد یک مدیر یا رهبران جهان در زمان حیات یا حین حکمرانی آنان امکان پذیر است؟ بر پایه گزارشات و اخبار رسیده از کشورهای گوناگون جهان، در برخی از کشورها، حتی در زمان حکمرانی یک رهبر و رییس دولت، کار نقد و آسیب شناسی از تصمیمات و عملکرد او انجام می گیرد و حتی پس از پایان دوره مسئولیت وی، دستگاه های نظارتی، به تحقیق و بررسی عملکرد او در موارد خاص می پردازند.
۶_ _آیا تصمیم و عملکرد اشتباه یک مدیر یا رهبران جهان مستوجب پیگیری قضایی و کیفری است؟ پیگیری قضایی و کیفری رهبران جهان فقط در مواردی است که تصمیم و عملکرد آنان عامدانه موجب قتل نفس و جنایت علیه بشریت و کشتار دسته جمعی یا فساد مالی شود.
اشتباهات متعارف چه حاصل خرد جمعی چه فردی باشد، در دنیای سیاست ورزی و حکمرانی امر متعارفی است.

نتیجه گیری:
۱- حکمرانی، کشورداری و اداره جامعه بزرگ در حد یک ملت، در سراسر جهان از گذشته ها و بویژه در عصر حاضر، شباهت ها و مشترکات فراوان دارد. وجود تفاوت های مذهبی و قومی و جغرافیایی مردم و کشورها به هیچ عنوان، این شباهت ها را کم رنگ نمی کند.

۲- امر حکمرانی و کشورداری در جهان معاصر، بسیار پیچیده و چند لایه و در هم تنیده است و عوامل و متغیرهای فراوانی در تصمیم گیری و عملکرد مدیران و رهبران جهان تاثیرگذار است.

۳- به رغم کوچک شدن حجم دولت ها و واگذار شدن امور پایین دستی به بخش خصوصی، با این وجود همچنان دولت های جهان امور بسیاری را بر عهده دارند و تاثیر مستقیم بر زندگانی روزانه مردم دارد.

۴- سیر سریع حوادث و اتفاقات جهانی ایجاب می کند تا سیاستمداران کشور با پایش روزانه اتفاقات، موضع گیری متفاوت از خویش نشان دهند. بنظر می رسد که کشورداری به یک امر سیال و در حرکت تبدیل شده است که لحظه به لحظه در انتظار مواضع جدیدی است.

۵- آنچه مهم است، تعیین و تصویب مصالح ملی کشور و رعایت امنیت ملی و اینکه حرکت کلی سیاستمداران در مسیر تامین مصالح ملی کشورشان باشد. چنانچه در این مسیر قرار گرفتند، طبعا کند و یا تند شدن حرکتشان و یا اتخاذ پاره ای تصمیم جزیی و خطا به مصالح کلی کشورشان لطمه نمی زند.

۶- استفاده از نظر کارشناسان میهن دوست و خبره و مستقل، بها دادن به نظرات و تصمیمات شوراهای عالی، بهره مند شدن از همه طیف ها و احزاب و دیدگاه های موجود در کشور از نکات مهم و استراتژیک دولت ها و حکومت ها در کاهش عملکردهای اشتباه است.
نام:
ایمیل:
* نظر:
شوشان تولبار