شوشان - عبدالرحمن نیک سرشت :
به گزارش سازمان جهانی هواشناسی فلات ایران در چهل سال آینده، تحت تأثیر تغییرات اقلیمی، نه تنها کم آب نمیشود، بلکه متوسط بارندگی سالیانه در آن از ۲۵۰ میلیمتر به ۵۶۰ میلیمتر یعنی؛ بیش از دو برابر میرسد.
اما، بدلیل وجود فوبیای مزمن خشکسالی که در ذهن و روح متولیان امر، لانه گزیده، پیوسته ترس و دغدغه ی آنها در خصوص از دست رفتن ذخیره ی آب پشت سدها، برای تامین برق و مصارف صنعتی، کشاورزی، شرب و ایضا، بخاطر فقدان نیروی کار ماهر متخصص در زمینه هوا، اقلیم و همچنین از بابت نبود مدیریت صحیح بر منابع آب، بیم آن می رود علاوه بر عدم کامیابی از این فرصت خداداد در ایام ترآبی، با این وجود، باز هم با کمبود آب در کشور روبرو شویم.!
آری، منابع آب هم به مانند درآمد ارزی کشور که از فروش نفت و سایر اقلام صادراتی بدست می آید بعلت فقدان خلاقیت های ابتکاری سرنوشتی نامحتوم دارد.
القصه، طبق آخرین آمارهای جدید و بروز شده، از میزان بارش نزولات آسمانی که حدودا ۴۰۰ میلیارد متر مکعب ریزش برف و باران در کشور برآورد گردیده، صرفا ۱۳۰ میلیارد متر مکعب آن در بخش های کشاورزی، صنعت و شرب مصرف می گردد و مابقی آن که حدودا ۲۷۰ میلیارد متر مکعب است از طریق رودخانه ها به خلیج فارس، دریای خزر ریخته، و بخشی دیگر جذب سفره های زیر زمینی می شوند.
با این توصیف، چنانچه اگر مدیریت منابع آب کشور دستخوش یک تحول شگرف شود یعنی؛ متولیان امر، بتوانند در ارتقای خلاقیت های ابتکاری خویش بکوشند تا به تبع آن با اصلاح شیوه های آبیاری نوین و تغییر الگوی کشت در بخش کشاورزی موجب عدم هدر رفت آب مصرفی شوند، بدون تردید آنوقت قادر خواهند بود میزان ۱۱۰ میلیارد متر مکعب مصرفی فعلی را در آن بخش، به نصف کاهش دهند، و نیز بواسطه بسط و توسعه ی فناوری های نوین به تصفیه ی ارزان آب، این توان آن را خواهند داشت تا حجم وسیعی از رواناب های سطحی و فاضلاب های شهری و صنعتی را بازیافت نموده و به چرخه ی مصرف به شکل مستمر و پایدار در بیاورند. با بهره مندی از این متدهای جدید متولیان امر، می توانند از ۲۰ میلیارد متر مکعب که در بخش صنعت و شرب سالیانه مصرف می شود، به میزان بیشتر از نصف تقلیل دهند. تا از این رهگذر کشور به الگوی جدیدی در مصرف آب تحت مکانیزم های بهینه دستیابی پیدا کند.
علی ایحال، به نظر می رسد با یک مطالعه دقیق متولیان امر، قادر خواهند بود که بخش عمده ای از ۲۷۰ میلیارد متر مکعب آبی که از طریق رودخانه ها به خلیج فارس و دریای خزر و یا در سفره های آب زیر زمینی ریخته می شوند را بعد از محاسبه های فنی تدقیقی، یعنی؛ تعیین سهم حقابه ی تالاب ها، رودخانه ها و دریا ها بر طبق استاندارهای موجود، بواسطه ی احداث سدهای جدید و اقدام به ساخت آبخیزداری بالا و پایین دست حوزه های آبریز و نیز بوسیله ی جانمایی تالاب های مصنوعی، از ورود مازاد واریزی آن، ممانعت بعمل آورند.
الغرض، چنانچه راهکارهای کارشناسی و خلاقیت های ابتکاری، کمافی السابق مطرود و عملیاتی نشوند این موضع نشان دهنده ی استمرار همان مدیریت نادرست و غیر تخصصی منابع آب در کشور است که در حقیقت با وجود این معضل پیوسته ما با پدیداری وضعیت خشکسالی روبرو می شویم.