امام علی (ع): كسى كه دانشى را زنده كند هرگز نميرد.
شوشان - دکتر ایرج مزارعی / مدرس دانشگاه و
دارای لیسانس حقوق قضایی
:
یکی از راه ها مبارزه با فساد اداری و سازمان
یافته در کشور احیا قانون سوت زنی است . قانونی که قدمت و تاریخ آن در جهان به
قرون وسطی و سال ۶۹۵ میلادی در انگلستان برمی گردد .
قانونی که بر اساس آن فرد افشا کننده باید یک سوم ناشی از سود کشف
فساد عاید آن شود . بریدلی بیرکنفلد بزرگترین سوت زن جهان در سال ۲۰۱۲ از کشور آمریکا میباشد که جایزه ۱۰۴ میلیون دلاری که حدودا معادل یک هزار میلیارد
تومان بود را از بانک سویسی ubs گرفت ، وی توانسته بود اطلاعات مفیدی درباره نحوه
کمک این بانک به ثروتمندان آمریکا برای دور زدن نظام مالیاتی آمریکا را فاش کرد .
امروزه با توجه به چند وجهی بودن پدیده فساد و
ابعاد گسترده آن توجه به سلامت جامعه و کاهش فساد به یک اصل اجتناب ناپذیر در نگاه
مجریان قانون باید دیده شود . سلامتی که یکی از راههای اجرای آن قانون
سوت زنی است که بسیاری از کشورها توانسته اند تا حدودی از این طریق فساد را تقلیل
و یا کاهش دهند .
نظارت مردمی با کمک فضای مجازی و رسانه ها و تشویق مردم به افشای
فساد یکی از موثرترین روش کاهش فساد در جامعه امروز ایران میباشد که متاسفانه نبود
قانونی در این زمینه باعث شده که مبارزه با فساد در ایران ساختارمند نباشد که
البته بدون شک زنده کردن این قانون نقشی پررنگ در مبارزه با فساد و بی عدالتی در
جامعه خواهد داشت
.
در تعریف سوت زنی باید عنوان نمایم که سوت زن کسی
است که رفتارهای غیرقانونی و غیر اخلاقی یقه سفیدها و یقه آبی ها را افشا میکند و
همه رفتارهای نادرست آنها از قبیل تقلب ، رانت ، رشوه ، احتکار
، غارت و دزدی را افشا میکند .
در همین راستا ما سه نوع سوت زن داریم :
۱ - سوت زن داخلی : افشاگری توسط فرد داخل سازمان علیه
خود سازمان
۲ - سوت زنی شخصی : افشاگری علیه شخص مدیر یا
معاون و کارمند و
۳ - سوت زنی غیرشخصی : افشاگری توسط یک شخص حقوقی علیه
سازمانی دیگر
.
با این مقدمه و توضیحات باید عنوان نمایم که فساد
و فقدان شفافیت و نظارت دو روی یک سکه هستند ، به این معنی که به هر میزانی که
شفافیت و نظارت در سیستم اداری و مالی سازمانها و نهادها بیشتر وجود داشته باشد
شما شاهد فساد کمتر در جامعه خواهید بود و برعکس هر چقدر شفافیت و نظارت کمتر باشد
شما فساد بیشتری را خواهید دید و چه بسا از این طریق فساد را نیز نهادینه کرده
باشید .
در پایان باید مجدد تاکید نمایم فساد معضلی است که
در همه کشورهای جهان وجود دارد و مختص به یک کشور و منطقه خاص نمیباشد و قانون سوت
زنی نیز هم اکنون برای مبارزه با این فساد در اغلب کشورهای جهان نهادینه شده است .
بنابراین در ایران نیز برای برون رفت از فساد سیستماتیک و سازمان یافته این قانون باید زنده شود و ضرورت دارد که مجلس شورای اسلامی با وضع این قانون و طراحی ساز و کار قانونی و حقوقی و فرهنگی و جامعه شناختی ان ، زمینه حقوقی و قانونی بودن حمایت از سوت زن را فراهم نماید ، هرچند در این روزها با حضور آیت الله ریسی ریس جدید قوه قضاییه به شیوه های مختلف شاهد احیا این قانون در کشور ایران در راستای مبارزه با فسادی اداری و سازمان یافته با یقه سفید ها و یقه آبی ها در کشور می باشیم .