واکسیناسیون در حرف و نه در عمل!

واکسیناسیون سراسری در دنیا از آذر ماه سال گذشته شروع شد و ۲۱ بهمن ماه یعنی دو ماه بعد هم ایران به مجمع جهانی تزریق کنندگان واکسن کرونا پیوست.

بر اساس آخرین گزارش نیویورک تایمز در ۱۸ جولای از تاریخ دو دسامبر سال ۲۰۲۰ تاکنون بیش از دو میلیارد و ۵۴۰ میلیون دز واکسن در جهان توزیع شده  است که از این تعداد واکسن توزیع شده در جهان، ۱۴ میلیون را امارات متحد تزریق کرده و ۱۱ کشور دیگر نیز بیش از ۵۰ درصد جمعیت‌شان دز اول و بیش از ۴۰ درصد دیگر دز دوم را تزریق کردند و ۵۶ کشور دیگر هم ۲۰ درصد جمعیت‌شان دز اول را دریافت کردند.

این در حالی است که ایران با تزریق نزدیک به ۵ میلیون دز واکسن پس از کشورهای جامائیکا، بوتسوانا، بنگلادش و الجزایر با  تزریق دز اول واکسن به ۴.۸ درصد از جمعیت کشور در جایگاه ۱۲۲ام واکسیناسیون جهانی قرار دارد که بخشی از این مسئله به عدم پایبندی کشورهای طرف قرارداد به تعهدهایی است که در رابطه با تحویل واکسن به ایران داده بودند.

با وجود آنکه همان مقدار کم واکسن به تدریج وارد ایران شد و برای اولویت‌بندی افراد، سند ملی واکسیناسیون در نظر گرفته شد تا همه اقدامات طبق آن جلو رود، اما شاهد چالش‌های جدی در این زمینه بودیم، با وجودی که هنوز واکسیناسیون بخشی از کادر درمان به اتمام نرسیده بود، واکسیناسیون پاکبان‌ها شروع شد که حتی پیش از آن به اولویت تزریق آنها در سند ملی نیز اشاره نشده بود و در زمان تزریق هم تخلف‌های شهرداری و شورای شهر برخی استان‌ها اتفاق افتاد و کمی بعدتر روند واکسیناسیون پاکبان‌ها به یکباره متوقف ماند، همچنین در فضای مجازی و حتی تعداد کمی از رسانه‌ها خبر ثبت‌نام حضوری واکسن منتشر شد که باعث ازدجام جمعی از سالمندان جلوی درب پایگاه‌های سلامت شد و با تکذیب دیرهنگام از طرف وزارت بهداشت رو به رو شد یا خبر فروش واکسن برای کسانی که در تزریق واکسن عجله دارند، توسط معاون وزیر بهداشت مطرح شد که آنهم بعد از چند ساعت توسط وزارت بهداشت تکذیب شد، بخش زیاد این اتفاقات عامل سردرگمی مردم در جریان واکسیناسیون شد، حتی کمی بعد که به دلیل بدقولی‌های کشورهای چین، روسیه، هند و همچنین کووکس برای تحویل واکسن و تزریق دز دوم به مشکل برخوردیم، از طرف برخی مسئولان در حوزه سلامت، استفاده از واکسن برکت به جای دز دوم مطرح شد که با واکنش‌ها و نقدهایی مواجه شد و در آخر هم تکذیب شد.

در کنار تمام این اتفاقات، وزیر بهداشت گاه صحبت‌هایی را مطرح می‌کرد که بعدتر محقق نشد و همین سردرگمی و نگرانی مردم را دو چندان کرد، همچون صحبتی که در ۲۶ اردیبهشت سال جاری، یعنی حدود یک ماه پیش مطرح کرد که «۱۴ میلیون نفر در کشور تا یک ماه آینده واکسن کرونا می‌زنند» در حالی که از ۲۱ بهمن ماه سال گذشته تا امروز ۵ میلیون و ۲۸۱ هزار و ۲۷۵ دُز واکسن تزریق شده است.

همچنین با وجود تمام تلاش‌های داخلی برای به ارمغان رساندن تولید داخل واکسن کرونا و صدور مجوز اضطراری برای اولین واکسن کرونا با نام کووایران برکت، برخی شائبه‌هایی مبنی بر عدم شفافیت مراحل مطالعاتی این واکسن مطرح می‌شود و اینکه نتایج کارآزمایی آن به درستی بررسی نشده است که باید در این زمینه به مردم اطمینان خاطر داده شود.

در کنار تمام این اتفاق‌ها که باعث ایجاد مشکل در روند واکسیناسیون و ایجاد نگرانی برای مردم شده، خبرهایی از فروش واکسن کرونا با قیمت‌های مختلف نیز گاه به گوش می‌رسد، تا جایی که عضو کمیته علمی کرونا و رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مصاحبه‌ی خود با ایلنا به آن اشاره کرد و گفته بود: «گزارش‌هایی که در این رابطه منتشر می‌شود، نشان دهنده‌ی آن است که چون مردم نسبت به روند واکسیناسیون معترض هستند، به هر طریقی که بتوانند تزریق را انجام دهند، برای خرید واکسن یا تهیه‌ی آن به روش‌های غیرقانونی اقدام می‌کنند، حتی گزارش‌هایی از فروش واکسن فایزر در بخش خصوصی با رقم‌هایی از ۱۰ میلیون تومان تا ۶۰ میلیون تومان بسته به اینکه چقدر بتوانند از افراد پول بگیرند، وجود داشت تا به آنها واکسن تزریق کنند، که این موارد باید مورد بررسی قرار بگیرد.

من فکر می‌کنم همه‌ی اینها به این موضوع برمی‌گردد که مردم نگران هستند و اگر دست‌شان به واکسن برسد، سعی می‌کنند برای خود و خانواده تهیه کنند، هر کسی هم بر اساس وضع مالی که دارد، این کار را انجام می‌دهد.»

«محمد جهانگیری» معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با انتقاد از روند واکسیناسیون در کشور، بیان کرد: در خصوص واکسیناسیون بارها و بارها عرض کردیم با توجه به شرایطی که در دنیا و در حوزه‌های مختلف وجود دارد، باید در عملکردمان برای واکسیناسیون تجدیدنظر کنیم، البته تصمیم‌گیری‌های اولیه مبنی بر تولید واکسن، کار درستی بود و امروز این موضوع افتخارآمیز است و این را هم باید در نظر گرفت، هر کشوری که تولید واکسن داشته باشد، اولویت مصرف با کشور خودش خواهد بود.

وی ادامه داد: در هر حال باید بر روی محموله‌های واکسن که وارد کشور می‌شود، مدیریت بهینه‌تری انجام شود، البته ما مشکل تحریم‌ هم داشتیم، ولی نکته این است که باید خیلی شفاف برنامه زمانبندی واکسیناسیون به مردم به خصوص برای بیماران با ریسک پذیری بالا اعلام شود و همچنین  امور مربوط به واکسیناسیون قاطعانه پیگیری و عملی شود.

جهانگیری افزود: باید طبق برنامه‌‌ریزی‌های انجام شده، زمانبندی واکسیناسیون را شفاف اعلام کنیم، با توجه به ماجراهای ورود واکسن به کشور و مسائلی که دارد، باید واکسن داخلی هم برای واکسیناسیون وارد کنیم که باز هم باید همه موارد به شکل شفاف اعلام شود.

معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی ادامه داد: در هر حال اگر روند کار شفاف و قاطعانه جلو رود، برای مردم رضایت بخش خواهد بود، باید به مردم اطلاع رسانی و طبق همان عمل شود.

وی گفت: همچنین نقاط ضعف ما در حوزه‌ی بکارگیری سایر بخش‌ها برای برنامه‌ریزی باید مرتفع شود، باید به مردم آرامش دهیم که طبق زمان بندی که در سند ملی واکسیناسیون آمده، کارها انجام می‌شود، تاکید می‌کنم که مخصوصا برای افراد با ریسک پذیری بالا تا بتوانیم از خطر پیشگیری کنیم چون واقعا مهم‌ترین رکن واکسن جلوگیری از مرگ و میر است.

جهانگیری ادامه داد: پاسخگو بودن در حوزه‌ی واکسیناسیون یکی از الزامات است که وزارت بهداشت تا به امروز باید به نحوی آن را عملی می‌کرد، چون حتی اگر معذوریتی پیش بیاید، مردم می‌پذیرند، اما بی‌برنامگی را نمی‌پذیرند، بنابراین ما خواستار این هستیم که ضمن تولید واکسن، واردات آن هم به شکل مطلوب انجام شود تا زودتر به یک ایمنی مناسب دست پیدا کنیم.

جهانگیری افزود: بنابراین درخواست ما این است که واکسن به اندازه‌ی کافی بیاید و به شکل عادلانه و بدون هزینه برای مردم در دسترس قرار گیرد و  شائبه‌ای هم از این موضوع برای مردم به وجود نیاید.