اگر نویسنده ، آگاه به زمانه ی خود باشد و منصفانه و عالمانه راه حل نشان بدهد ، برای شناخت خود و زمانه ی خود و راه بردن به آینده ، پشتوانه ای قوی خواهیم داشت.
شوشان - مهری کیانوش راد:
خواندن هر کتابی شریک شدن در تجربه ی نویسنده است .
اگر نویسنده ، آگاه به زمانه ی خود باشد و منصفانه و عالمانه راه حل نشان بدهد ، برای شناخت خود و زمانه ی خود و راه بردن به آینده ، پشتوانه ای قوی خواهیم داشت.
خواندن کتاب «کسر اصنام الجاهلیه» این ویژگی مهم را دارد و به یاد ما می آورد ؛ تا به یاد
بیاوریم ، که انسان ، انسان است ، جدید و قدیم ندارد .
در طی قرن ها ، با وجود رشد کمیّ دانش بشری ، انسان همان انسان است ، با ضعف های بشری و پدیده هایی که در قلمرو اندیشه ، همان گونه چهره نشان می دهند ؛ که در هر روز دیگری.
با وجود رشد کمیّ دانش ، هنوز انسان به راحتی فریب می خورد ، چون به دلیل عوامل روانی خاص ، دوست دارد ، فریب بخورد .
گاه به دروغ و به صورت بادکنکی از خود قدیس می سازد و گاه به دلیل خود کم بینی ها ، مرید می شود.
داستان مرید شدن و سرسپردگی انسان ، پرده از ضعف تصمیم گیری ها ی نهان او برمی دارد و تلاش او در پنهان کردن آن ضعف ، تا خوب و بد تصمیم خود را به دیگری واگذار کند .
قلب کتاب را ، گفتار سوم تشکیل می دهد .
با این سرفصل :
« تنها عارف است که خدا را عبادت می کند .»
و در ص ۱۳۹ بیماری دل را از بیماری بدن بیشتر می داند ، زیرا:
۱- بیمار نمی داند؛ بیمار است .
۲-پایان کار او در این عالم دیده نمی شود، به خلاف بیماری های بدنی که عاقبت آن ها ، یعنی مرگ ، آشکار است.
۳-درد بی درمان تری هست ، و آن ، نبودن طبیب است .
طبیبان این بیماری علما هستند ؛ که در این زمانه خود ، بیمار هستند و از معالجه ی بیماری خود درمانده اند.
در پایان کتاب ، اشاره به این مهم می شود ؛ که نگارنده به جای معرفی افراد گمراه ، الگوی شناخت به انسان داده است ، تا در هر زمان و مکانی ، انسانِ جستجوگرِ حقیقت ، خودش قدرت شناخت داشته باشد و بشناسد.
# شناسنامه کتاب
نام کتاب:
«کسر اصنام الجاهیله»
نویسنده : ملا صدرا ، صدر المتالهین ، عارف و مبدع حکمت متعالیه ، قرن ۱۱و ۱۲
ترجمه به فارسی به نام :
عرفان و عارف نمایان
مترجم : محسن بیدار فکر
روش کار : چون برای افراد غیر متخصص نوشته شده است، بیشتر بر مبنای خطابه است ؛ تا استدلال
تعداد صفحات : ۱۷۳
نویسنده هدف از نوشتن کتاب را چه می داند:
دلیل نوشتن کتاب در ص ۱۶۱ چنین بیان می شود، که :
« ... رهروان راه نجات دانسته باشند ، که مخاطب ما درین نوشتار ، یک یا دو نفر معین نیستند ، همچنان که غرض ، اشاره به یک یا دو نفر مشخص از کسانی که خود را به ارباب کمال مانند کنند و به لباس اهل وجد و حال در آیند و از کسانی که با همه ی غوطه وری در شهوات و کودک فکری و کوته نظری شکلک بزرگ مردان را می نمایانند ، نیست ؛ بلکه هدف اگاهاندن افراد پاکدل و صاحبان ذوق سلیم است ، بر فساد زمانه و انحراف بیشتری ِ مردم از راه علم عرفان و شیوع بیماری نادانی و گمراهی است ؛ میان اهل دوران ...
این کتاب تشکیل شده است ، از :
الف: مقدمه
ب: ۴ گفتار
۱- گفتار اول : برترین مقام رسیدن به معرفت الهی است .
۲- گفتار دوم : برترین علم ، علم الهی است .
۳- گفتار سوم : ذکر صفات نیکان که از نظر رتبه ، پایین تر از مقربین هستند .
۴- ذکر نصایح و مواعظ از قرآن ، سنت و بزرگان
ج : خاتمه کتاب
برای آگاهی ، به نمونه ای از ترجمه نثر کتاب اشاره می کنیم :
در ص ۳ در توصیف انسان آمده ، که:
«انسان موجودی ایستا نیست و در راه است »
ص ۱۳: از حلاج پرسیدند : برهان چیست ؟
گفت : وارداتی قلبی که نفس از دروغ پنداری آن ناتوان گردد.
ص ۳۸ : به انواع حجاب ها اشاره می کند ، یکی از موارد مهم آن، باورِ اعتقادیِ تقلیدی است .»
در باره ی زیان تقلید معتقد است :
«این باور داشت میان او و حقیقت ، چون پرده ای است که مانع انکشاف چیزی ، جز آنچه به تقلید به وی معتقد شده است ، می شود... ، و این خود حجابی شگرف است .
در ص ۵۷ گفتاری در باره ی سماع و زیان آن برای عوام الناس آمده است.
در ص ۹۰ به معرفی و تفاوت صوفی و حکیم می پردازد .
در گفتار سوم و ص۹۶ اشاره به ویژگی های دوستداران خدا می شود:
برخی از نشانه های دوستداران خدا، دوست داشتن مرگ ، خو گرفتن به تنهایی، همیشه در راه دوست بودن ...، دوست داشتن علم و علما و مهربان بودن با خلق خدا .
و در فصل پایانی کتاب ، خاتمه الکتاب ، آمده است :
«غرض از این رساله
، شخص یا اشخاص معینی نیست ، بلکه هدف ، بیان کردن شیوه ی فساد در دوران خود است و نشان دادن راه راست و طریق شناخت افراد صالح و عرفای کامل است .»