چرائیِ ثبات در مواضع!

   پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با استقرار نظام جمهوری اسلامی و آغاز عملی حکمرانی با نام و نیت پیاده کردن دستورات شرع انور و قانون اساسی جمهوری اسلامی و بویژه پس از پایان جنگ ایران و عراق و باز شدن فضایی نسبتا متفاوت با سال های نخستین انقلاب، آرام آرام شاهد تغییر و بروز و ظهور  تفاوت در مواضع سیاسی و فرهنگی و اجتماعی دسته هایی از کارگزاران نظام، اصحاب رسانه، کنش‌گران سیاسی و فرهیختگان بودیم. به هر حال، بر اثر تغییر شرایط و اندوختن تجارب سودمند ممکن است که در مواضع گوناگون انسان‌ها تغییراتی حاصل گردد. در این میان به رغم وجود چند تن از روحانیانی که در حین کنش‌گری یا اشتهار به داشتن تفکرات فلسفی و فقهی اصلاح طلبانه، در سر لیست تجدیدنظر کنندگان قرار دارند ولی شمار روحانیان و به ویژه آن دسته ای که در مشاغل و سمت و موقعیت های رسمی جا گرفته‌‌اند، در میان آنانی که در مواضع پیشین خویش، تجدیدنظر نمودند، بسیار کم و انگشت شمار و قریب به صفر است! علل و اسباب این ثبات و ماندن ایشان بر مواضع اولیه بلکه پافشاری بر مسیر و اهداف و روش های پیشین چه می تواند باشد؟  شاید بتوان در دسته بندی زیر، به بخشی از آن علل و اسباب دست یافت:
۱ـ در بهترین تحلیل و علت یابی شاید تقدیس مسیر و هدف از نگاه آنان و پیوند دادن مواضع متخذه با متون و آموزه های دینی و باور مستحکم به پیش بینی و آینده نگری های موجود در اعتقادات موجب ایستادن بر مواضع و ثبات در آن ، شده باشد!
   ۲ـ چه بسا مطلوب دانستن نوع حکمرانی و کامل بودن آن سبب شده است تا اکثریت قریب به اتفاق روحانیان، بر باورهای خویش پافشاری نموده و ثبات در عقیده سیاسی داشته باشند.
۳- شاید بنا به آموزه های صنفی و حوزوی، تبعیت قطعی از مقام علمی بالاتر مانند مراجع، لازم الاجراست و از این رو، تغییر در مشی سیاسی و باورهای اجتماعی آنان به ندرت محقق می شود!
۴- شاید حضور در چرخه قدرت و بهره مندی از امتیازات اقتصادی و اجتماعی و کوشش برای حضور و ماندگاری در جایگاه کنونی، سبب شده است تا خویش را با سیاست های  رسمی حکومت، منطبق کنند هر چند قلبا میل به تغییر در مواضع داشته باشند!
۵- شاید تغییر مواضع حتی در یک مورد محدود موجب گردد که پیشنهادات و توصیه های مخالفان و منتقدان، که تاکنون مورد اعتنا قرار نداشته اند، تایید شود و تایید آنها موجب تقویت جایگاه آنها و بروز سستی و ضعف در جایگاه و اعتبار  مسئولان و مقامات عالی کشور و‌نظام گردد!
۶- از آنجا که تاکنون بواسطه اعتقاد راسخ و محکم، تصمیمات مهم و پر هزینه ای برای کشور اتخاذ گردیده است چه بسا تجدیدنظر در مواضع و رویکردها، درستی و صحت آن تصمیمات بزرگ و پر هزینه را زیر سوال ببرد! در هر حال، هر گونه تجدیدنظر در مواضع به نوعی اعتراف به اشتباه بودن مسیری است که تا حالا پیموده شده است!
۷ـ ،چه بسا به لحاظ خودبزرگ بینی و تکبر نفسانی، بعضی افراد به خود نبینند تا دیگران احساس کنند که در باورهای پیشین خویش، تجدیدنظر کرده اند! آنان گمان می کنند که شخصیت و اقتدار و جایگاه معنوی و روحانی آنان، صدمه خواهد خورد و از این رو، همچنان و به رغم خواست قلبی و منطقی و عقلانی، بر مواضع خویش پافشاری می کنند!
    علل و اسبابِ ماندن و پافشاری بر گفتمان و رویکرد و مواضع کلان هر چه باشد، باید پذیرفت که تغییرات سریع در جوامع و مناسبات و تحول در شخصیت ها و تجدیدنظر در باورها و رفتارها، متناسب با شرایط و مقتضاهای روز، قدرت حل مشکل و یافتن راه برای برون رفت را به ویژه برای مقامات همه سیستم های حکمرانی، سهل و آسان می گرداند!نادیده گرفتن تحولات و بی اعتنایی به خردجمعی و تصمیم گیری بر پایه خودکامگی هر چه بیشتر انسانهای خودرای را در گردابی از مشکلات و بحران ها فرو خواهد برد!
   آیا دانشگاه به معنای عام و مجموع آنانی که در نظام تربیتی و آموزشی دانشگاه به ظهور رسیدند، به لحاظ نظری و از رهگذر گفت و‌گوهای دو سویه این ظرفیت و کشش را دارد که روحانیان برجسته و تاثیرگذار را بر تجدید نظر و تغییر پاره ای از باورهای سیاسی و فرهنگی معطوف بر حکمرانی، توجیه نمایند و وادارند؟
چه بسا لایه ای از وحدت حوزه و دانشگاه که مورد تاکید امام راحل( ره)، بود، همین موضوع باشد!!