دیرینگی آئین نوروز در عرب‌نشین خوزستان

گسترش روزافزون وسایل ارتباط جمعی و توسعه‌ی دامنه‌ی به‌کارگیری آن‌ها موجب بازتاب مولفه‌های فرهنگی اقوام مختلف در اقصی نقاط دنیا شده است. یکی از این مولفه‌ها هفت‌سین نوروزی است که در عرب‌نشین خوزستان به گونه‌ای دیگر برپا می‌شده است.
نوروز در گویش عرب‌های خوزستان به "نیِروز" موسوم است. اصطلاحی که دیرپایی معنوی آن را القا کرده، از گرامی‌داشت آن به گونه‌ای دیگر حکایت می‌کند. شایان ذکر است آن‌چه تحت عنوان هفت‌سین نوروز به چیدمان معیار سفره‌ها تبدیل شده، برخاسته از فرهنگ، سنت، عقاید، آداب و رسوم و به طور کلی، مولفه‌هایی است که اقوام مختلف در طی سالیان متمادی حاصل کرده، امروزه به عنوان نماد تحول به سال جدید ایرانی معرفی می‌شوند. بر این اساس حضور کتاب آسمانی قرآن و زمزمه‌ی دعای تحویل سال نو از جمله آدابی است که از فرهنگ عربی وارد سفره‌های هفت‌سین ایرانی شده است. از سوی دیگر در سالیانی نه چندان دور، عرب‌های استان خوزستان مطابق سایر اقوام ایرانی در هنگام فرا رسیدن نوروز، چیدمانی در خور گرامی‌داشت آن تدارک دیده، با نظرداشت محتویات این سنت سالی پر از فراوانی و برکت از صاحب ارزاق، طلب می‌کرداند. باید توجه داشت که قصد آنان از التزام به این سنت توجه به عناصر تعیین کننده در تعاملات بشر یعنی: خوراک، پوشاک و خانمان بوده است بر همین اساس آنان:
شب عید، درِ تنور گِلی (خاموش) را کنار زده، طَبَقی که زنان و دختران خانه، با برگ نخل بافته‌اند را درون آن قرار می‌دادند. درون طَبَق، آرد، سیر، باقالی، کُنار (نوبرانه‌های بهار)، گیاهان محلی، آب، روغن محلی، شیرینی‌های محلی و برگ‌هایی چند از درختان سبز را می‌چیدند سپس در تنور را می‌بستند تا بدین ترتیب، مطابق تحول سال از کهنه به نو، برکت خانه‌ی خویش را نیز به سال بعد، منتقل سازند‌. در این بین، گاه به جای تنور، طَبَق حاوی خوراکی را درون مخازن بزرگ آرد موسوم به "آویه" قرار می‌دادند؛ این معنا ناظر به حرمت این محصول و مشتقات آن نزد عرب‌ها نیز بوده است؛ گاه نیز این محتویات را درون مَشک (به عربی "یود") قرار داده از سه پایه‌ی دوغ‌زنی آویزان می‌کردند.
در تحلیل ترکیب این اقلام نکته آن‌که خوراکی‌ها نماد خیر و برکت گسیل شده به‌سمت ساکنان منزل، تنور، آویه و مشک به‌دلیل تجمیع خوراکی‌ها رمز خانه و مسکن آن خانواده و حاضران در خانه با پوشش عربی خود حافظ این سنت محسوب می‌شدند. هم‌چنین حضور کتاب آسمانی قرآن و دعای تحویل سال نو بر نظرداشت همه‌جانبه‌ی کلام الهی و طلب رحمت و مغفرت او در لحظه لحظه‌ی سال جدید حکایت دارد.
به‌نظر می‌رسد بازتاب نوروز در فرهنگ عربی خوزستان خاصه که این آئین در بین عرب‌های این خطه به‌عنوان رسمی فارسی تلقی می‌شده از دوران مشعشعیان نشأت گرفته باشد؛ دکتر بلاسم محسنی در مقاله‌ی خود با عنوان "ادبیات شفاهی عربی و انواع آن" در این‌باره نوشته است: «توجه به اعیاد ملی ایرانیان مانند عید نوروز و طلب صـله در این ایام به رسـم شـاعران ایرانی از خصوصیات ادبیات این دوره (مشعشعیان) است. به‌طور کلی این دوره از آن‌چه که دولت‌مردان آن به دو زبان فارسی و عربی مسلط بودند و به‌لحاظ سیاسی و فرهنگی و ادبی با حکومت مرکزی ایران روابط گسترده‌ای داشتند محل امتزاج دو ادبیات فارسی و عربی است.»
بدین ترتیب هفت‌سین نیِروز عربی در مناطق عربی خوزستان البته با اندک اختلاف در عناصر تشکیل دهنده گرامی داشته می‌شد تا نمادی مشخص از وحدت و تقارن اقوام ایرانی در اقصی نقاط کشور ایران باشد.