۲ ضربه کوبنده انگلیس به عربستان سعودی

روزنامه الکترونیکی «رأی‌الیوم» در مقاله‌ای در ستون «سخن سردبیر» به‌قلم «عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان عرب نوشت: دولت عربستان سعودی، هفته گذشته دو ضربه کوبنده از انگلیس دریافت کرد؛ همان دولتی، که به دوستی و حمایت‌های نظامی و سیاسی‌اش (از سوی انگلیس) به‌عنوان یکی از قوی‌ترین جایگزین‌ها برای «آمریکای ترامپ» در آینده، امیدوار است؛ نخستین ضربه رسمی است و دومی رسانه‌ای.

ضربه رسمی بر زبان «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس جاری شد که عربستان سعودی و ایران را به شعله‌ور کردن جنگ‌های نیابتی در منطقه خاورمیانه متهم کرد و در اتهام‌زنی‌اش به حکومت سعودی در این زمینه، پا را فراتر گذاشت؛ زمانی که او به صادر کردن تفکر وهابی توسط عربستان، تأکید کرد. به‌رغم آنکه دولت انگلیس از این اظهارات جانسون سلب مسئولیت کرد ولی وی حاضر نشد طی سفرش به ریاض، بابت این سخنانش رسماً عذرخواهی کند.

ضربه رسانه‌ای نیز توسط مجله باسابقه «اکونومیست»، که صداقتش، به‌ویژه در میان غربی‌ها معروف است، به عربستان وارد شد. این مجله در شماره اخیر خود، که روز جمعه منتشر شد، گزارشی را منتشر و در آن اعلام کرد که حکومت عربستان در همه جبهه‌ها در یمن، سوریه، لبنان، عراق و همچنین در سازمان «اوپک» با شکست‌هایی مواجه شده است.

اکونومیست نوشت که شاهزاده «محمد بن‌سلمان» جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان سعودی، که این مجله وی را حاکم کنونی این کشور توصیف کرده است، اوایل سال جاری متعهد شد که صنعا را از حوثی‌ها (انصارالله) بازپس می‌گیرد و مانع از آن می‌شود که ایران رئیس‌جمهور مدنظرش (میشل عون) را بر لبنان تحمیل کند و از سوی دیگر، ایران را با غرق کردن بازارهای نفتی با یک میلیون بشکه برای فروپاشی بهای نفت، ورشکسته می‌کند و با این کشور «در حیاط خلوت خود» در عراق، از طریق افتتاح سفارت و اعزام سفیر به بغداد، رقابت می‌کند ولی با پایان سال هیچ‌یک از این وعده‌ها محقق نشده است. ژنرال میشل عون، هم‌پیمان ایران رئیس‌جمهوری لبنان شد، سفیر عربستان در عراق از ترس جانش، خارج شد و صنعا نیز همچنان در دست حوثی‌هاست و شبه‌نظامیان مورد حمایت عربستان سعودی در شهر «حلب» متحمل شکست سنگینی شده‌اند و مهم‌تر از این موارد، ایران از توافق اوپک بر سر کاهش تولید نفت به‌منظور افزایش قیمت آن، برنده بیرون آمد؛ در حالی که عربستان سعودی شروط ایران را پذیرفت و قبول کرد که این کشور سهم تولیدی خود را بدون کاهش حفظ و حتی تولیدش را زیاد کند و خود عربستان نیز تولیدش را به‌میزان 500 هزار بشکه در روز کاهش داد.

تصور نمی‌کنیم که مقام‌های سعودی آنچه در این مجله و گزارشش درباره واقعیت‌هایی را که علنی شده‌اند، بپذیرند و در جزئیات مهمی مانند جنگ کنونی در مرزهای یمن و عربستان تعمق کنند؛ در حالی که شهرهای عربستان زیر سایه گلوله‌باران و پیشروی‌های یمنی‌ها به‌سر می‌برند و این وضعیت تاکنون به تخلیه دانش‌آموزان بیش از 600 مدرسه و ده‌ها شهروند منجر شده است، از سوی دیگر، انفجار مهیبی، که پادگان نیروهای هوادار عربستان در شهر «عدن» پایتخت موقت دولت مستعفی «عبدربه منصور هادی» را هدف قرار داد، منجر به کشته شدن 15 تن شده است.

بحرانی، که عربستان سعودی در منطقه گرفتار آن شده؛ به‌گونه‌ای که شمار دوستانش با شتاب در حال کم شدن است به‌ویژه پس از آنکه قدرت نرم خود یعنی سلاح پول را به‌دلیل کاهش درآمدهای نفتی و کم شدن ذخایر مالی از دست داد، در واقع نتیجه سیاست‌های خارجی احساساتی و بررسی‌نشده است که با سیاست‌های 80 سال اخیر این کشور، که بر تأمل، صبر و عجله نکردن متمرکز بود، کاملاً متناقض است.

مجله اکونومیست در پایان گزارش خود تأکید می‌کند: ایران تاکنون حداقل در رقابت‌های نظامی و سیاسی و نیز جنگ‌های نیابتی‌اش با حکومت عربستان برنده بیرون آمده است و این حقیقت برای ما و بسیاری از خود عربستانی‌ها، در سایه انقلاب اطلاعات و بازوهای آن در شبکه‌های اجتماعی، غیرمنتظره نیست.

ما بر این باور نیستیم که مقام‌های سعودی و در رأس آنها شاهزاده محمد بن‌سلمان، که یکی از سردبیران اکونومیست را میزبانی و با وی به‌مدت 5 ساعت گفت‌و‌گو کرده است و همچنین در اوج سرگرم بودنش به برنامه «چشم‌انداز 2030» برای عربستان و اقتصادش، به وی اجازه داد که از جبهه جنوبی بازدید کند، این مجله را به «خصومت» علیه عربستان و طرفداری از ایران متهم کنند.