شوش و فرهنگ شهروندی

شوشان ـ محمد خانه زر :

فرهنگ شهروندی مجموعه ای از رفتارها، دیدگاهها و ارزشهای مشترک در میان افراد یک شهر است.فرهنگ شهروندی در واقع مصداق «اخلاق شهروندی»است. احترام به حقوق دیگران، مسئولیت پذیری و آشنایی به وظایف شهروندی، مشارکت پویا و فعال در  همکاری و کُنش های گروهی و اجتماعی،حس وفاداری و تعلق خاطر به شهر محل سکونت، رفتارهای پسندیده در مکانهای عمومی، شیوه های دادوستد در بازار، پرهیز از رفتارهای خلاف عرف و قانون،اهمیت ویژه به محیط زیست و میراث فرهنگی و حتی شیوه رانندگی و.... نمونه های برجسته فرهنگ شهروندی هستند. فرهنگ شهروندی یکی از شاخصه های پیشرفت و توسعه یک شهر است.در واقع فرهنگ شهروندی به عنوان «شاقول و ترازی» است که نوع و چگونگی زندگی افراد در یک شهر را تعیین می کند. فرهنگ شهروندی کمک می کند تا یک شهر به مکانی امن و باکیفیت و قابل زیست تبدیل شود و مهم تر آنکه سبب کاهش هزینه های «مدیریت شهری» شود. از آنجاییکه بر حسب خاستگاه افراد، تفاوت معناداری در فرهنگ شهروندی وجود دارد و برخی رسوم و نگرشها و ذهنیت ها با مفاهیم شهروندی ممکن است تعارضی ایجاد کند اما تحقق ایـن مهـم یعنی حفظ و  ارتقا فرهنگ شهروندی،  وابسته به آموزشی مناسب به شهروندان و مدیران و هویت بخشی به شهر و افزایش همکاری و مشارکت دوچندان بین شهروندان و مسئولان و نیز بازنگری و اصلاح بعضی رسوم دست و پاگیر اسـت تـا در نهایت منجـر بـه فرهنـگ غنی تـر شـهروندی شـود. اکنون به مدد رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی  افزایش سطح آگاهی در خصوص فرهنگ شهروندی آسانتر شده است.
با این پیش گفتار بگذارید بحث را به شهر شوش اختصاص دهیم.براساس شواهد موجود، «فرهنگ شهروندی و به تبع آن اخلاق شهروندی» در شوش در حد مطلوب و رضایت بخشی قرار ندارد.
شوش به عنوان یک شهر برای آنکه بتواند پیشرفت و توسعه در همه ابعاد را در مسیر درستی طی کند نیازمند یک مدیریت شهری قوی ،منسجم و با اراده است که به دور از روزمَرِگی  و گرفتار شدن در چرخه باطل و نیز شهروندانی فعال است که در مناسبات و  روابط اجتماعی از یک سری اصول و ضوابط قاعده مند و نظامند به نام فرهنگ شهروندی استفاده کنند.اما به نظر می رسد که شوش برای طی کردن این مسیر پیشرفت،در بحث مدیریت شهری و  مناسبات، دچار نوعی از «دوگانگی فرهنگی» شده است. ضرورت به کارگیری منشور فرهنگ شهروندی از یک سو و از دیگر سو به دلیل تنوع قومیتی، و وجود فرهنگ قومی، وضعیت را قدری دشوار و پیچیده کرده است. پُرواضح است که برای مدیریت شهری و هموار کردن و شتاب دهی به پیشرفت شوش، صرفاً نمی توان به فرهنگ قومی اتکا کرد، زیرا فرهنگ قومی خاص نگر است و یک فرهنگ درون خانوادگی و درون قومیتی است. فرهنگ شهروندی یک فرهنگ «همه نگر و عام گرا» است که فارغ از تعلقات و وابستگی های قومی و با تکیه بر رعایت «اصل برابری»، بدون در نظر گرفتن خاستگاه افراد، آنان را  با عیار و میزان توجه و رعایت اصل «حقوق و تکالیف و وظایف» می سنجد.بر این اساس هنگامی که در بحث مدیریتی و روابط و مناسبات اجتماعی پای حقوق و وظایف در میان است فرهنگ شهروندی به دلیل ویژگی «کثرت گرایی و همه نگری» که دارد، بسیار ضرورت پیدا خواهد کرد.
امید است که با نگاه ویژه کارگزاران و مسئولان شهر و همکاری مشترک مردم به مقوله مهم فرهنگ شهروندی مسیر پیشرفت و توسعه شوش در همه ابعاد، هموارتر از همیشه گردد.