به نظر می رسد مدیریت میراث فرهنگی و پایگاه سازه های آبی و شهرداری باید با مقاومت بیشتری در برابر فشارها با تصمیم گیری بر اساس رابطه مبارزه کنند و فقط ضوابط را مدنظر قرار دهند.
گزارش – شوشان: چندی پیش دوستی می گفت: «اداره میراث فرهنگی، بابت زدن میخ به دیوار خانه قدیمی و تاریخی اش به او تذکر داده و سختگیری کرده» با خود گفتم چه خوب! نظارت دقیق و حساسیت لازم در خصوص بناهای تاریخی شهرمان، که بخش بزرگی از داشته های ما هستند عالی است. و خدا را شکر می کردم که نهادی برای نظارت روی این اماکن وجود دارد.
اما امروز و پس از گذشت چندماه از آن قضیه در کوچه های سنگفرش قدم می زدم و از دیدن بناهای تاریخی و پرخاطره شهر چند هزار ساله ام لذت می بردم که به کاروانسرای افضل رسیدم. شکوه و زیبایی افضل مرا به تامل در گذشته فرو برد و حواسم را از اطرافم گرفت. تا اینکه با سر و صدای کارگر و ماشین بتن ریزی و... از حال و هوایم بیرون آمدم. وقتی اطراف را نگاه کردم دیدم چسبیده به این کاروانسرای زیبا حصاری کشیده شده و کارگران مشغول کار و 5 - 6 متر حفاری و پی سازی و احتمالاً ساختمانی چند طبقه آن هم در حریم اثر تاریخی ثبت ملی!
وقتی از بازاریان دورو اطراف سوال کردم یکی می گفت قرار است پاساژ بسازند دیگری می گفت محل ساختمان موسسه خیریه 14 معصوم (ع) است! هرچه که هست باشد مهم نیست، وقتی این را شنیدم فوراً به یاد حرف دوستم افتادم و سوالی در ذهنم به وجود آمد. و آن اینکه چطور متولی میراث فرهنگی و تاریخی برای زدن یک میخ به دیوار سختگیری کرده ولی ساختن یک ساختمان چندطبقه آن هم در حریم آثار تاریخی را نادیده گرفته!؟ مگر نه رئیس این اداره باید این ساخت و سازها را امضاء کند؟ چطور حاضر شده این چنین خطر بزرگی را در جوار این بنای قدیمی امضا کند!؟ اگر گوچکترین مشکلی در این اثر گرانبهای تاریخی پیش بیاید چه کسی پاسخگو است؟ اصلاً شهرداری که مجموعه ای فنی و سختگیر در امر صدور مجوز ساخت و ساز در محدوده آثار تاریخی است، چگونه و با چه دلیل قانع کننه ای حاضر شده، مجوز احداث این ساختمان را صادر نماید؟
آنجا بود که گمانم می گفت احتمالاً قضیه رابطه به جای ضابطه در اینجا برقرار شده و به حال خودم و شهرم و آثار در حال نابودی و رابطه های قدرتمندی که حتا به سازه های تاریخی هم رحم نمی کنند؛ تاسف خوردم. به حال اداره میراث فرهنگی و شهرداری شوشتر که عملی غیرقانونی را امضا کرده اند تاسف خوردم. برای مدیرکل میراث فرهنگی استان - که در این زمینه نه تخصص دارد و نه تجربه - تاسف خوردم که اداره زیر نظر او در شوشتر، چنین چیزی را امضا و قانون را نقض کرده است.
در همین حال و هوای تاسف بارم از آنجا دور شدم و به سمت قلعه سلاسل رفتم تا مقداری در آنجا تسکین خاطر یابم. به راننده تاکسی گفتم نبش کوچه مرا پیاده کند، و به سمت قلعه حرکت کردم. همینطور که نزدیک تر می شدم، ساختمان در حال ساخت در جوار ورودی این اثر توجهم را جلب کرد و با خود گفتم نکند اینجا هم مثل زمین جنب کاروانسرای افضل، قرار است به ساختمانی چند طبقه تبدیل شود!؟
به خودم گفتم بهتر است بی خیال گشت و گذار در شهر شوم و این مسائل را نادیده بگیرم. اما ته دلم آن علاقه به آثار تاریخی و خاطرات زیبای کودکی ام نمی گذاشت چشمانم را روی این بی قانونی ها ببندم. جلوتر رفتم و کارگری که آنجا مشغول کار بود دیدم و سوال کردم که اینجا قرار است چه ساخته شود؟ بنده خدا سواد درست و حسابی نداشت و می گفت یک ساختمان 4 طبقه است که مدتی است در آنجا مشغول کار است و قرار است مسکونی باشد.
دیگر تاب نیاوردم و رفتم در سایه نشستم و گوشی موبایلم را درآوردم. «ساخت و ساز در حریم آثار تاریخی» را جستجو کردم. مطالب بسیاری از ممنوعیت ساخت و ساز در حریم آثار تاریخی پیدا کردم و مطمئن شدم که اشتباه نمی کنم.
ساختمان 4 طبقه در حریم قلعه ثبت جهانی سلاسل، آن هم در چند متری ورودی، و حفاری 5 – 6 متری چسبیده به کاروانسرای ثبت ملی افضل بسیار عجیب و نگران کننده است و هیچ پاسخ قانع کننده ای هم نمی توان برای آن ها پیدا کرد. این ها همه یک طرف و امضاهای احتمالی مدیران مربوطه زیر مجوز این ساختمان ها که نشان دهنده عمق فاجعه است یک طرف!...
همین جا و در این نوشتار پیشنهاد می کنم که کمی آن طرف تر در دل قلعه سلاسل هم منظر و دید خوبی نسبت به رودخانه وجود دارد و هرکس بتواند رابطه قوی تری با متولیان صدور مجوز ساخت و ساز ایجاد کند، آنجا نمای بهتری دارد و احتمالاً قیمت ساختمان هم در وسط این اثر تاریخی بالاتر و از نظر اقتصادی بهتر خواهد بود!
سخن پایانی:
قانون اگر قانون است باید برای همه یکسان باشد. شهر ما به درالمومنین معروف است. اما آیا واقعاً این عملکردها با استفاده از رابطه ها کار مومنین است؟ به نظر می رسد مدیریت میراث فرهنگی و پایگاه سازه های آبی و شهرداری باید با مقاومت بیشتری در برابر فشارها با تصمیم گیری بر اساس رابطه مبارزه کنند و فقط ضوابط را مدنظر قرار دهند، تا آثار تاریخی و با ارزش شهرمان حفظ شده و به دست خودمان تخریب نشوند.