توسعه پایدار خوزستان؛ چالش یا فرصت؟

خوزستان از دیرباز در زمره استانهای دارای منابع از نظر اقتصادی محسوب میشود، منابعی همچون آب،خاک،نفت،گاز،پتروشیمی،شیلات،کشاورزی و.... همیشه در کشور از نظر رتبه و جایگاه جز استانهای اول کشور بودند.اما مدیریت و ساماندهی این منابع مهم و غنی در غالب طرح های مختلف، میتواند تاثیرات دو‌ چندانی برای جامعه استانی و کشور باشد،آنچه که در این مساله میتوان گنجانده شود که دیدگاه مسولان نسبت به توسعه همه جانبه استان چگونه است؟ و چگونه میخواهند از  پیشرفت کلی و هم زمان ارکان مختلف توسعه به ارایه برنامه بپردازند؟

« طرح توسعه پایدار استان خوزستان» از طرح های اساسی و قابل توجه در پروسه رشد و توسعه استان است این طرح میتواند با در بر گرفتن تمام زوایا و جوانب به توسعه و‌ پیشرفت استان منتهی شود،اما آنچه امروز در مشکل داشتن و عدم پیاده سازی مناسب طرح توسعه ای استان به چشم میخورد از نبود« منابع مالی» مناسب از طرف دولت و قرار ندادن بودجه مناسب در طرح بودجه ای دولت به استان خوزستان است.استان خوزستان در چند موضوع مهم و کلان دارای آسیب های جدی و معضلات اساسی است که با منافع ملی کشور گره خورده و به نوعی معضلات ملی کشور محسوب میشوند،از مهمترین مشکلات،« طرح ریزگردها و گرد و غبار و انشعابات بالادستی رودخانه های استان و عوارض ناشی از شور بودن آب سد گتوند و تاثیر آن بر کشاورزی» میباشد،این طرح با وجود آنکه در برنامه ,ششم توسعه,گنجانده شده اند ولی عملا هیچگونه تغییری در روند بهبودی و پیشرفت در طرح های مورد نظر مشاهده نشده است.هر چند تخصیص منابع مالی و بودجه ای در پیشبرد برنامه ها مساله اساسی است ولی نمیتوان هم با دید کامل مصرف گرایی و عدم تحرک رفتار کرد و سازمانها را مصرف گرا و فاقد تولید بار اوریم، طبق نظر کارشناسان در حوزه های مختلف، با توجه به مشکلات کشور اعم از تحریم ها،نبود نقدینگی،تورم،گرانی و....استان خوزستان توان دارد با تکیه بر منابع درون استانی و مدیریت سالم به رشد و حرکت رو به جلو در زمینه های مختلف دست پیدا کند، و از نظر داشتن منابع مختلف دارای برتری هایی نسبت به سایر مناطق کشور است.

استفاده مناسب از سرمایه گذاری بخش خصوصی و ایجاد فضای مناسب جهت ورود سرمایه گذار به منطقه از دیگر اولویت های طرح توسعه ای استان است،ورود سرمایه گذار به استان به داشتن منافع دو جانبه و ایجاد درآمد دو طرفه برای استان و بخش خصوصی ربط دارد، سرمایه گذار برای ورود به استان میبایست تسهیلات ویژه و خدمات متفاوتی در نظر گرفته شود،بوجود آوردن تسهیلات و آسان سازی شرایط سرمایه گذاری برای سرمایه گذار به نوع ضوابط سیستم مالی و پولی استان بستگی دارد،در این بین سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان میتواند نقشه راه و تعیین کننده نوع حرکت سازمانهای دولت جهت هموار سازی رابطه دولت و بخش سرمایه گذاری خصوصی را فراهم کند.

طبق نظر کارشناسان،استان خوزستان با توجه به پایان برنامه پنجم توسعه دارای عقب ماندگی دو دهه ای  نسبت به برنامه ریزی ها هستیم،هر چند مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی بر توسعه استان دخالت مستقیم داشتند اما این دلیل قانع کننده ای در جهت عدم رشد استان نمیباشد،در برنامه ششم توسعه ای و داشتن ردیف بودجه ای خاص و مناسب میتواند از مشکلات و عقب ماندگی بکاهد وبرای مهار این قبیل معضلات تدابیر مناسبی وضع شود،قرار دادن  ردیف بودجه ای خاص و خارج از بودجه مصوب سال به مسایل زیست محیطی در مهار معضلات کمک قابل توجهی خواهد کرد.

در طرح « جامع توسعه پایدار خوزستان»یکسان سازی و پیشرفت همزمان پروژه های در دست اجرا قابل اهمیت تر از شروع پروژه های جدید میباشد،با توجه به کمبود منابع مالی،پروژه های نیمه کاره و دارای درصد های متفاوت پیشرفت ساخت نباید از تخصیص بودجه جا بمانند،شروع پروژه های جدید در استانی که با مشکلات اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم میکند مقرون به صرفه نیست و موجب هدر رفتن انرژی و زمان و عدم بازدهی میگردد،اما به نتیجه رساندن و اتمام برنامه های اجرایی نیمه کاره در شهرهای استان به بازده هی خوبی منجر خواهد شد.سازمان مدیریت و برنامه ریزی میتواند تلاش خود را در این مسیر و استفاده از منابع مالی جهت راکد ماندن پروژه های نیمه کاره و معطل مانده،متمرکز کند.

در برنامه توسعه ای استان خوزستان،نگاه بومی نگری به رشد اقتصادی و بکارگیری منابع انسانی بومی، یک مهم و اساس رشد باید محسوب شود، با توجه به آمار بیش از ۳۰ درصدی بیکاری در استان،کاهش معضل بیکاری و بوجود آوردن اشتغال یکی از اهداف برنامه توسعه استان است،نیروی انسانی کارآمد استان در تمامی عرصه ها خود را بخوبی نشان داده است و همیشه استان را از مدیران و نیروی کار غیر بومی بی نیاز کرده است،در بخش توسعه نیروی انسانی که به اشتغال و رشد اقتصادی و فرهنگی جامعه منتهی میشود اگر مورد نظر و اقبال قرار نگیرد با کارنامه خوبی در استان و نقص در برنامه ها مواجه خواهیم شد،نیروی انسانی بومی در چرخه رشد استان دارای اولویت محسوب میشود و میتوان مدیران را موظف به استفاده از این رکن مهم« اشتغال بومی» کرد.

عرصه عملکرد فرهنگی استان در برنامه توسعه استان از اهمیت و کارایی قابل توجهی برخوردار است،ایجاد فضای مناسب جهت فعالیت در عرصه مختلف فرهنگی از اساسی ترین ارکان توسعه استان که متاسفانه کم اهمیت و کم ارزش شمرده شده است،ایجاد بستر مناسب جهت برنامه های مدون فرهنگی مناسب، نیازمند بودجه و‌ حمایت مالی است،مسولان فرهنگی و متولیان فرهنگ در استان  در طرح توسعه استان ،نباید به اولویت بندی و یکسان قرار ندادن مسایل فرهنگی بپردازند،در طرح خوزستان پایتخت کتاب ایران میتوانست انگیزه قابل توجهی از طرف متولیان فرهنگی استان به جامعه تزریق شود که عدم بودجه مناسب و رایزنی و تبادل نظر منجر به نبود موفقیت در کلان کشور شد،در این نوع طرح ها پشتوانه فکری و بودجه ای میتواند به اشتیاق و انگیزه سایر فعالین فرهنگی در ارکان مختلف تبدیل شود.تمامی عرصه های فرهنگی در جایگاه خود دارای ارزش هستند،بودجه مصوب جهت پیشبرد برنامه های فرهنگی استان هر چند کم است ولی میتوان با اقداماتی همچون خصوصی سازی و ایجاد فضای رقابت سالم به استفاده از امکانات سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی استان،به تولید درآمد و ایجاد منابع مالی اقدام کرد هر چند این برنامه های خصوصی سازی در بخش فرهنگ در حال انجام است ولی هنوز با شرایط ایده آل و مورد قبول فاصله داریم.

حال امید است نگرش خوب و صحیحی به معضلات استان داشته باشیم و ,فرصت ها و چالش ها, را بخوبی شناسایی کنیم و حرکت صحیحی در راستای توسعه همه جانبه و پایدار استان انجام دهیم.