گزارشی از ركود توسعه ميدان آزادگان / اقدامات چراغ خاموش بغداد

شوشان/ روزنامه جوان نوشت: درحالي كه توافقنامه‌ها براي برداشت مشترك از ميادين مشترك ايران و عراق سال‌هاي گذشته به امضاي طرفين رسيد شنيده‌ها حاكي از آن است كه عراق با فعال كردن شركت‌هاي خارجي در نزديكي مرز خود با ايران، در حال حفاري است.
وزارت نفت عراق كه ميدان آزادگان يا همان مجنون را در شراكت خود با ايران مي‌بيند با بهره‌گيري از شركت‌هاي شل و پتروناس مالزي، حفاري «افقي» را در دستور كار خود قرار داده است؛ اين نوع حفاري به گونه‌اي است كه مته حفاري به طور مورب از زير‌زمين وارد مرز ايران شده است و شرايط را براي برداشت نفت از قسمت ايراني ميدان آماده مي‌كند. اين شيوه حفاري در حالي از سوي عراق اجرايي مي‌شود كه در طرف مقابل، وزارت نفت طي سال‌هاي گذشته در قراردادي تركمنچاي‌گونه، توسعه ميدان آزادگان را به شركت چيني واگذار كرد.
منابع اگاه مي‌گويند عراق در حال حفر بيش از 300 چاه در ميادين مشترك خود با ايران است و بخشي از آلودگي‌هاي اخير استان خوزستان و شهرهاي مرزي آن، ناشي از آلودگي‌هاي زيست محيطي توليد نفت و سوزاندن گاز در مرز ايران و عراق است كه توسط باد وارد كشور مي‌شوند.
هم اكنون شركت شل به طور مستقيم وارد ميدان مشترك ايران و عراق شده است و در نظر دارد توليد ميدان را به بيش از 175 هزار بشكه افزايش دهد كه اگر مسئولان شركت ملي نفت در سال 89 اجازه توسعه اين ميدان را به شركت‌هاي ايراني مي‌دادند توليد فعلي اين ميدان هم اكنون بيش از 175 هزار بشكه بود و نه 35 هزار بشكه اما امتيازدهي عجيب و غير قابل قبول به چيني‌ها نه تنها اين موضوع را محقق نكرد بلكه ميدان نفتي آزادگان را به طور كامل در اختيار طرف عراقي قرار داد.
حسين الشهرستاني، معاون نخست وزير عراق در امور انرژي ماه گذشته گفت: توليد ميدان مجنون انتظار مي‌رود كه تا پايان امسال به 200 هزار بشكه در روز برسد. عراق كه در برنامه‌هاي خود مصوب كرده است بتواند تا دو سال ديگر از ميدان‌هاي مشترك خود با ايران يك ميليون و 800 هزار بشكه نفت برداشت كند؛ گرچه اين رقم مانند افزايش توليد نفت عراق به 12 ميليون بشكه در روز كمي دور از واقعيت است اما هشدار بزرگي براي ايران است كه كشور همسايه قصد دارد با تمام توان خود از منابع مشترك خود برداشت كند.
پس از خروج شركت اينپكس ژاپن از پروژه توسعه ميدان نفتي آزادگان به دليل فشارهاي امريكا به توكيو، گروهي از كارشناسان فني و مهندسان داخلي با تهيه طرح توسعه جامع ميدان به شركت نفت پيشنهاد دادند كار توسعه و بهره‌برداري از اين ميدان را به آنها واگذار كنند كه با موافقت وزير وقت غلامحسين نوذري انجام شد.
شركت ملي مناطق نفتخيز جنوب توليدكننده بيش از 80 درصد نفت خام كشور به عنوان مسئول اصلي اين پروژه انتخاب شد و با هزينه‌اي 235 ميليارد توماني توانست در كمتر از يك سال، توليد روزانه 56 هزار بشكه‌اي را محقق كرد؛ اين در حالي است كه شركت ژاپني براي توليد 56 هزار بشكه 800 ميليون دلار طلب كرده بود!
با توجه به موفقيت مهندسان ايراني در توسعه ميدان آزادگان، طرح توليد 175 هزار بشكه‌اي به شركت ملي نفت ارائه شد اما در كمال ناباوري پروژه به شركت چيني واگذار شد تا شركت ايراني متخصص از دايره خارج شود.
براساس اطلاعات موجود، شركت چيني CNPCI با استفاده از غفلت شركت ملي نفت قراردادي را با ايران امضا كرد كه براساس آن شركت چيني توليد نفت را براي سه سال به 330 هزار بشكه مي‌رساند و پس از سه سال توليد كاهش مي‌يابد؛ در اين قرارداد ايران پس از بهره‌برداري بايد 12 ميليارد دلار به چين پرداخت كند!
جالب آنجاست كه بر اساس يكي از بندهاي اين قرارداد، پاداش توليد كه بايد به شركت ايراني تعلق مي‌گرفت در حساب شركت چيني (400 ميليون دلار) ثبت شد تا همگان انگشت به دهان بمانند؛ در واقع شركت چيني براي كار انجام نداده پاداش توليد گرفت و به سرپرستان ايراني پروژه توليد 56هزار بشكه‌اي براي يك سال كار، تنها يك ميليون تومان پرداخت شد!
بيش از سه سال از واگذاري پروژه آزادگان به چيني‌ها مي‌گذرد اما در عمل هيچ اقدامي انجام نشده است و جالب آنكه شركت چيني در طرح خود، محل استقرار دكل‌هاي حفاري را مناطق دور از مرز انتخاب كرده است در حالي كه عراق دكل‌هاي خود را در منطقه صفر مرزي برپا كرده است.
آزادگان نمونه ساده‌اي از بي‌تدبيري‌ها و عدم اطمينان به شركت‌هاي داخلي است؛ ميداني كه هم اكنون روزگار خوشي را سپري نمي‌كند و چيني‌ها نيز سه سال است آهن روي آهن نگذاشته‌اند؛ در اين ميان گويا منافع ملي در تاريكخانه نفت فراموش مي‌شود فارغ از آن كه لب‌هاي زيادي در آينده گزيده خواند شد.