رونمایی از کتاب تاریخ مسجدسلیمان و ناگفته هایش+ تصویر

شوشان: نشست معرفی و بررسی کتاب (تاریخ مسجدسلیمان و ناگفته هایش) اثر محمد طاهر رونق در تالار کتابخانه ی معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری اهواز برگزار شد.

آیین رونمایی از کتاب مسجدسلیمان و ناگفته هایش با کوشش موسسه فرهنگی هوای تازه شوشان و با حضور جمعی از نویسندگان، شاعران ، فعالان رسانه ای ، مدیران شهرداری ، صنعت نفت و حفاری و استاندری برپا شد و ویژگی ها ، زوایا و شیوه ی تاریخ نگاری این اثر مورد بررسی قرار گرفت.

به گزارش شوشان ، در ابتدای نشست دبیر همایش با بیان اهداف سلسله برنامه های هوای تازه گفت: امیدواریم در این آغازین برنامه ها بتوانیم از تلاش جناب رونق پژوهشگر این اثر قدرشناسی انجام دهیم و جنبه های مختلف تاریخی ، ادبی و فرهنگی کتاب مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد، وی افزود: مسجدسلیمان یکی از مهمترین شهرهای صنعتی خاورمیانه بود و نفت ، صنعت، تکنولوژی و مدرنیته ی ایران از مسجدسلیمان کلید خورد همه ی ما این شهر را می شناسیم در واقع آقای رونق نویسنده ی این کتاب تاریخی توانست تاریخ نانوشته ی شهر مسجدسلیمان را برای مخاطبانش هویدا کند به گونه ای که ما هنگام مطالعه ی کتاب یک تاریخ شفایی را می خوانیم . 

وی ادامه داد: کتاب تاریخ مسجدسلیمان و ناگفته هایش از ویژگی نوشتاری خاص خود برخوردار است برای یادآوری شهری که فراموش شده و سالهاست باید مورد توجه قرار گیرد، از میان آثاری که قبلا نیز درباره ی تاریخ مسجدسلیمان تولید و نگاشته شد عمدتا شامل تحقیقات کتابخانه ای بوده اند ولی تفاوت این اثر آن است که محصول مشاهده های میدانی نویسنده است . شفیعی یادآور شد: در فرایند انتشار این کتاب باید به زحمات آقای علوی شوشتری مدیر انتشارات معتبر اشاره کرد که ایشان کتاب را ویراستاری کرد و به زیور چاپ سپرد، نقش یک ویراستار در تولید یک کتاب کمتر از نقش مولف نیست که در واقع در این فرایند آقای علوی سازماندهی ارزشمند برای اثر انجام دادند، وی سال ها در حوزه ی نشر فعالیت دارد و به آثار قلمی خوزستان خدمات ارزشمندی کرده است .

 

در ادامه ی برنامه مدیر انتشارات معتبر و ناشر کتاب تاریخ مسجدسلیمان و ناگفته هایش اظهار کرد: فرایند این کتاب خود داستانی دارد که شنیدنی ست و این کتاب یک مولف دارد که با سوز سینه آن را نوشته و سالها در حافظه اش محفوظ کرد و نوشت تا روزی منتشر شود و بگوید مسجدسلیمان چه نقشی در تاریخ ایران و جهان داشت و ما در این کتاب است که متوجه می شویم مسجدسلیمان چه نقشی در ایران و جهان ایفا کرد. 

وی افزود: مولف کتاب جناب آقای محمد طاهر رونق است ایشان زندگی پر زحمت و پر فراز و نشیبی را پشت سر نهاد، در کتابش به تفاوت خیانت ها و خدمت ها اشاره می شود، از زاویه ای دیگر مسائل شهرش را دید که جالب بود ، البته یک میرزا بنویس هم داشت که بنده ی حقیر هستیم ، اینجانب در ابتدا از طریق آقای بهره ور با مطالب و یادداشت های آقای رونق آشنا شدم.

علوی شوشتری افزود: در فرایند تولید این کتاب در نخستین گام مطالب شبیه یک کشکول تاریخی گردآوری شده بود و کاستی های آن نیاز به پیوندهایی داشت تا اینکه به یک کتاب تبدیل شد پس از انجام این مراحل جناب امیدحلالی کتاب را مطالعه کرد و کار را تایید کرد ، به همت آقای حلالی فرایند چاپ کتاب طی شد. این ناشر در ادامه گفت: چند سال قبل مسئول یکی از اداره های فرهنگ و ارشاد به اینجانب گفت ناشران خوزستان توان رقابت با ناشران تهرانی را ندارند ما گفتیم این ارزیابی اشتباه است به این دلیل که همه ناشران تهرانی توان علمی و ارایه یک کار خوب را ندارند و همه که مانند انتشارات امیرکبیر نیستند خیلی از آنها توانایی رقابت با ناشران خوزستانی را ندارند، در حوزه ی فرهنگ بومی خوزستان که ظرفیت های پردازشی بسیاری دارد ناشران خوزستان تا صد سال دیگر نیز می توانند تولید فکر و فرهنگ داشته باشد ، در حوزه ی دفاع مقدس این رویداد در تاریخ ایران دارای جایگاهی است که به نظر می رسد تنها ناشران خوزستانی می توانند به این حوزه ورود کنند مثلا انتشار کتاب (دا) که نویسنده ی آن یک خوزستانی است.

وی با اشاره به ویژگی کتاب تاریخ مسجدسلیمان و ناگفته هایش توضیح داد: در مطالعه ی این کتاب نویسنده به مسائل دیگری از مسجدسلیمان اشاره کرده است که پیش تر کمتر به آن پرداخت شد، برداشت های تاریخی برخی اینگونه است که انگلیسی ها نخستین افرادی بودند که کشف نفت و نحوه ی استفاده از آن را در مسجدسلیمان انجام دادند این در حالی است که نفت از دوران باستان در مسجدسلیمان بود و در شاهنامه ی فردوسی نیز به آن اشاره رفته است، خانواده های بومی ساکن این منطقه هم با نفت و شیوه های استفاده از آن آشنا بوده اند، پروژه ی بعدی انگلیسی ها پس از ورود به این منطقه ایجاد دو دستگی در مسجدسلیمان بود و در قالب کارمند و کارگر تفاوت و قشربندی و طبقه بندی وحشتناکی را بوجود آوردند که شرح آن تاثر بار است، کار دیگر انگلیسی ها تخریب شهرهای آباد آن زمان بود مثلا در مسجدسلیمان به اسم عمران شروع کردند به تخریب، در واقع شهرهای زنده و خود کفا را خراب کردند و شهرهای مصرفی ایجاد کردند یا مرکز استان را از شوشتر به اهواز انتقال دادند، اهواز امروز یک شهر مصرفی است، از دیگر پیامدهای منفی انگلیسی ها جلوگیری از قدرت سیاسی بختیاری ها بود به این دلیل که نفت در سرزمین بختیاری کشف شده بود در حالی که در دوره ی قاجار انتقال قدرت داشت به سود بختیاری رقم می خورد و این قدرت سیاسی منجر به جلوگیری از صدور نفت می گشت بنابراین سرکوب و اعدام خان های بختیاری و تخت قاپو کردن عشایر بختیاری توسط رضاخان پروسه ی حذف بختیاری از قدرت بود. علوی شوشتری افزود: کار بازنویسی کتاب در چند مرحله و با هم فکری آقای محمد طاهر رونق صورت گرفت، اگر مواردی اشتباه در چاپ کتاب مشاهده می شود انشاءاله در چاپ های بعدی برطرف خواهد شد.

اسدالله اسدی شاعر و منتقد ادبی دیگر سخنران این نشست بود که از مسئولان شرکت نفت ، ملی حفاری و شهرداری اهواز بخاطر حمایت از فرهنگ و برگزاری این همایش ادبی و فرهنگی قدرشناسی کرد. وی با بیان اینکه نویسنده ی کتاب علاوه بر اینکه یک کارمند موفق در شرکت نفت بود یک پدر خوب و نمونه برای خانواده اش است، بخش هایی از بیوگرافی محمد طاهر رونق را برای حضار در جلسه قرائت کرد.

نشست فرهنگی هوای تازه شوشان با کوشش معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری اهواز و تلاش های آهن جان مدیر این نهاد صورت گرفت . مجری برنامه با قدرشناسی از نقش روابط عمومی شرکت نفت ، ملی حفاری و شهرداری در بوجود آوردن گردهمایی اهل قلم و برگزاری آیین رونمایی و تجلیل از یک نویسنده ی پیشکسوت تاکید کرد : حمایت از برگزاری چنین برنامه هایی ارزش گذاشتن به فرهنگ کهن ملی است که فرهنگدارانی همچون محمد طاهر رونق محصول همین فرهنگ تاریخی هستند.

مدیر انتشارات روابط عمومی شرکت نفت دیگر سخنران این همایش بود که ابتدا متن پیام مهندس بیژن عالی پور را بمناسبت این همایش قرائت کرد . در متن پیام عالی پور مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب را  اشاره به ویژگی تعهد، صداقت و شرافت کاری در چند نسل پرسنل صنعت نفت تاکید شد: صنعت نفت از چند نسل گذشته تا امروز مفتخر به حضور افرادی است که با اراده ی پولادین در فرآیند پیچیده ی تولید به تعهد، پشتکار و صداقت کارنامه ی ارزشمندی را به جای گذاشتند.

علمدار متولی در ادامه گفت: یکصدو هشت سال از زمان حضور نفت در سزمین  ما می گذرد و پنج نسل از کارکنان صنعت نفت عهده دار مسئولیت بودند و جناب محمد طاهر رونق از نسل دوم پرسنل نفت است، از نسل دوم پرسنل نفت فکر می کنم تعداد محدودی هستند که ما تجربه ی درک آنها را داریم، کار جناب علوی ناشر با تجربه ی کتاب و پیگیری و توجیه جناب بهره ور بر ضرورت انتشار این کتاب بسیار ارزشمند محسوب می شود، همانگونه که روابط عمومی نفت در حال تلاش برای ثبت میراث ماندگار صنعت نفت است ، امروز هم با انتشار و رونمایی از کتاب تاریخ مسجدسلیمان بخشی از تاریخ و میراث نفت گردآوری و ثبت شد.

وی ادامه داد: در مقطعی از تاریخ این مملکت اتفاقی افتاد که نویسنده ی اثر با دقت نظر آن را ثبت کرده است او بخشی از مسائل صنعت نفت را به تصویر کشیده است ، در حوزه ی تاریخ نویسی و شیوه ی تاریخ نگاری گاهی آثار خوب منتشر می شود که ضرورت نداشته همه ی استانداردهای تاریخ نگاری را داشته باشد این کتاب توانست زوایای مهم اجتماعی منطقه را برای ما آشکار کند و جناب رونق نویسنده ی اثر سرنخ ها را به ما داد و ما باید پیرو این نکته برداری ها کار بررسی و پژوهش بر آن داشته باشیم.

به گزارش شوشان ، متولی افزود: نویسنده ی اثر نسل سوم نفت را نیز مورد توجه قرار داده است ، نسل پرسنل نفت پس از انقلاب توانست خلاهای فنی را پر کند و جایگزین شایسته ای برای بدنه کارشناسی صنعت نفت بوجود آمد، نیروهای زبده ی نفت در تحولات دوران دفاع مقدس تلاش های شایانی برای حفظ چرخه ی تولید کردند و 2888 روز تولید نفت گواه بر این ادعا است. مدیر انتشارات شرکت نفت یادآور شد: در واقع صنعت نفت در این یکصدسال خیلی چیزها به ما عطا کرد و خیلی چیزها را هم از ما گرفت، بخشی از گلایه های نخبگان در این زمینه درست است و البته بخشی هم واقع بینانه نیست، امروز صنعت نفت آنچه دارد اموال ملی جمهوری اسلامی ایران است و ما در مجموعه ی نفت امانتدار سرمایه ی ملی مردم هستیم که انشاالله در خور لیاقت مردم بتوانیم آن را امانت داری کنیم.

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان مهمان بعدی این نشست در سخنانی عنوان کرد: در دوره ایی که فضای شبکه های مجازی گسترش یافته و حتی شب نشینی ها و مهمانی های خانوادگی کاهش یافته باید فضایی ایجاد شود که در فضای فرهنگی دید و بازدیدها رونق یابد به نظر می رسد شهرداری اهواز هم در زمینه ی ایجاد فضای با نشاط فرهنگی پیشگام شده است خصلت ها و آداب قومی و طایفه ای مردم خوزستان براساس آیین های جمعی است و امیدواریم این باورها و استعدادها مبنای حرکت های فرهنگی باشد.

 وی افزود: در دوره ی معاصر نفت منشاء بزرگی برای فعالیت ها بود و نمی توان نقش نفت را در تحولات سیاسی، اجتماعی خوزستان نادیده گرفت در مسجدسلیمان و آبادان بیشترین تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تحت تاثیر نفت بود.

همایون قنواتی افزود: این خطه پس از تحولات نفت شاهد شکل گیری یک موج ادبی در کشور بود که در دهه ی پنجاه به موج ناب شهرت یافت و نشان می دهد که مسجدسلیمان به چه پتانسیل هایی رسید که شکوفا شدند و  این جریان ها و پتانسیل هایی که پس اکتشاف نفت ایجاد شد نیازمند بررسی و پژوهش است بهرحال مکتب و سبکی در خوزستان شکل گرفت و در این جریان هنری یک نوع نگاه ویژه به مسائل اجتماعی است شاعر خوزستان دردمند است و به مسائل پیرامونی خود می نگرد و می سراید به همین شکل در ادبیات داستانی هم دارای سبک خاص در نوع نوشتن هستیم که به مکتب ادبیات جنوب شهرت دارد، در حوزه ی سینما نیز بخش مهم و پایه گذاری سینمای ایران از فرزندان خوزستان هستند. 

به گزارش شوشان ، یک فعال ادبی و اجتماعی اهل مسجدسلیمان بعنوان سخنران بعدی این آیین بیان کرد: افتخار من این است که در مسجدسلیمان بزرگ شدم و در این ماه مبارک رمضان و گردهمایی این جمع فرهنگی و ادبی از کتاب رونمایی می شود که اثر واقعا ارزشمندی است، در این چند دهه کتاب های متعددی درباره ی تاریخ مسجدسلیمان منتشر شده است ولی تفاوت این کتاب برآن است که با دید باز نوشته شده است، دارای یک مولف مستقل است که به تقسیم بندی گروه های سیاسی تعلق ندارد، به قول شاعر: بنده ی عشق است و از هر دو جهان آزاد است. 

عبدالرحمان نیک سرشت در ادامه گفت: نویسنده در این کتاب نخست عشق به مسجدسلیمان را ثابت می کند، اینجانب درباره ی تاریخ نفت در این کتاب چیزی خواندم که در علوم سیاسی با آن سر و کار نداریم معتقدم به اینکه نفت برای مسجدسلیمان مصائب ایجاد نکرد و تازه حرمت داد، چگونه به این تحلیل رسیدیم که نفت دلیل اصلی عقب ماندگی ما شده است؟

این شاعر افزود: کتاب تاریخ مسجدسلیمان یک نوستالژی است، نویسنده یک درک مستقیم در ثبت رویدادها داشته است ، یک اعتراض نامه است، چیزهای تخیلی ننوشت بلکه چیزهای واقعی را نوشت و خودش را نوشت کتابی است که یک درک از دو دهه را ثبت و ضبط تاریخی کرد.

وی تاکید کرد: آقای محمد طاهر رونق نویسنده ی کتاب با درک تاریخی وقایع را ثبت کرد معتقدم این کتاب شاهکاری در احوال نویسی است این کتاب را اگر یک بختیاری می نوشت آنقدر به این خوبی نمی نوشت، این اثر انصافا بختیاری را خوب توضیح داد.

در ادامه برنامه فرزند محمدطاهر رونق به نمایندگی از سوی پدر برای خوشامدگویی و قدرشناسی از برگزار کنندگان همایش و مهمانان جلسه متنی را از سوی وی قرائت کرد.

او گفت: سخن گفتن در حضور فضلا و بزرگان ادب و فرهنگ سخن گفتن است و زبان الکن و حق مطلب را ادا نمی کند بنابراین از زبان ایشان به رسم خوشامدگویی سخن می گویم: دلم می خواست به احترام حضار از جای برخیزم اما چه کنم که پای بند این چرخ شدم از بانیان این نشست کمال تشکر را دارم، معذور بداریدم از سخن گفتن که از زمانی که قلم به دست گرفتم، زبان گفتگو و سخن از کار افتاد.

برنامه با سخنرانی معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری اهواز ادامه یافت . وی با بیان تبریک میلاد دومین اختر تابناک امامت حضرت امام حسن (ع) و خیرمقدم گویی به اصحاب قلم و بزرگان فرهنگی خوزستان اظهار کرد: بسیار باعث سعادت است که در آیین رونمایی از کتاب تاریخی متعلق به یک پیشکسوت اهل قلم هستم، این تعامل بین شهرداری، شرکت نفت و اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ارتقا فرهنگ شهر اهواز نشانگر عزم و همکاری مسئولان است و ما نیز در مجموعه ی سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری اهواز تلاش می کنیم تا این سازمان خدماتی اجتماعی را به یک سازمان تمام فرهنگی تبدیل کنیم. 

آهن جان تصریح کرد: کسانی که نویسنده و مولف یک اثر هستند در واقع سفیرانی هستند که از جایگاه ویژه در جامعه باید برخوردار باشند، با وجود اینکه سالانه 150 میلیون کتاب چاپ می شود و مورد استفاده ی دانش آموزان ، دانشجویان و خانواده ها است ولی هنوز در مسائل شهروندی مشکل داریم این مسئله باعث شده است دولت تلاشی را آغاز کند تا آموزش شهروندی را در آموزش و پرورش نهادینه کند و در این حرکت فرهنگی جای بسی امید است.

مهندس ناصر قلی پور معاون مدیریت تلفیقی شرکت ملی حفاری ایران در همایش نقد و بررسی کتاب تاریخ مسجدسلیمان و ناگفته هایش عنوان کرد: خوشحالم که در گردهمایی فعالان قلمی و دوستانم حضور دارم جناب محمدطاهر رونق از سال 1323 وارد آموزشکده شد و من سی سال بعد در سال 1353 به آموزشکده آمدم و هر دوی ما رشته ی مشترکی داشتیم. امیدواریم که ما هم بتوانم مانند جناب رونق خاطراتمان را در صنعت نفت و گاز بنویسم و برای فرزندانمان.

حفیظ الله ممبینی شاعر و پژوهشگر فرهنگ فولکلور بختیاری در پیامی به همایش هوای تازه و رونمایی از کتاب تاریخ مسجدسلیمان و ناگفته هایش یادآور شد: این کتاب اثری آموزنده است که کنکاش در زوایای کتاب اینجانب را به خاطرات خودم در سال های نفت پیوند داد و متوجه شدم قلم او پرده از روی تبعیضات برداشته و دارای صداقت ، حقیقت محض ، امانت داری، مصائب زندگی کارگران در برابر زندگی مجلل دیگران است ، او جبران کار ننوشته های اینجانب را انجام داد و می خواهم نوشته هایم را به او تقدیم کنم.

حیات غیب مدیر سابق روابط عمومی آب و برق خوزستان با اشاره به کتاب تاریخ مسجدسلیمان و ناگفته هایش عنوان کرد: اگر نگاه ما مستندسازی شود بسیار موفق است، جامعه ایی که مطالعه داشته و کتاب بخواند، جامعه ایی پویا و تولیدگر در اندیشه است، در واقع جناب رونق از خودشان جوانی ساختند پس بنابراین دست در دست همدیگر دهیم و با حفظ ریشه هایمان در استان رونق ایجاد کنیم. 

هومن خورشید ریس روابط عمومی استانداری خوزستان نیز ابراز کرد: اهواز با وضعیت کنونی گرد و غبارها و ترافیک خیلی از خاطرات ما را خراب کرد به گونه ای که قدم زدن کنار کارون خاطره ای ست که ای کاش این نوستالژی ها را هم قلمی کنیم.

مدیر مسئول روزنامه فرهنگ جنوب که بانی سلسله نشست های هوای تازه است سخنران پایانی این برنامه بود و اظهار داشت: امروز برای سپاس و تجلیل از ثمره ی کار محمد طاهر رونق گردهم آمده ایم او حافظه ی سیال چند نسل صنعت نفت است و خوشحالیم که کار صنعتی همچنان تداوم دارد. امروز متوجه شدیم چند نسل صنعت نفت داشته های فنی و فکری را به همدیگر انتقال دادند. امیدحلالی افزود: نفت باعث مسیر تحولی تازه در خوزستان شد . ظهور صنعت شهرها باعث افول شهر بازارها شد، در مقطع سال 1320 و پس از اشغال کشورمان به دست متفقین جامعه ی ایرانی جمعیتی 21 میلیونی بود و پس از ترک ایران جمعیتی ده میلیونی شدیم عواملی مانند قحطی ، جنگ و بیماری دلیل آن بود و در آن زمان شرکت نفت با دادن رشن ( سید خانوار) توانست ابواب و ارتزاق پایدار ایجاد کند که جناب رونق در کتابشان به آن اشاره داشته اند.

وی با بیان اینکه امروز ذائقه ی ادراک ما تغییر کرده است و فضای رسانه ای و شبکه های مجازی دانش سطحی به ما ارائه می دهند ولی رسانه ی کتاب دانش عمیق به مخاطبش ارایه می دهد عنوان کرد: زندگی در منازل بیست فوتی ها و در چهار دیواری سه متر در شش متر که یک خانوار متاهل در آن زندگی می کرد، در طبقات پایین نفت ، در واقع انگلیسی ها یک نظام طبقاتی را بوجود آورند به این خاطر که انگلیسی ها نماینده ی ایدئولوژی سرمایه داری بودند یعنی در مسجدسلیمان سطح پایین ها در بیست فوتی ها و سطح بالا در خانه های مرفه نشین .

وی در ادامه با اشاره به میراث معماری نفت توضیح داد : معماری نفت یک بُعد از میراث نفت بود و بُعد دیگر دانش فنی نفت برای کشور ما بود، در معماری هفتاد سال قبل منازل نیوساید و منازل سازمانی و مهندسی مسجدسلیمان ساخته شد که با اقلیم گرم خوزستان تطبیق پذیر شد ویژگی کار این بود معمار قدیم را کنار گذاشتیم و چیزی که متناسب با اقلیم معماری بود جایگزین آن شد بنابراین نفت ذائقه ها را تغییر داد.

شایان ذکر است در پایان نخستین همایش هوای تازه شوشان با حضور رئیس اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان اهواز، رئیس روابط عمومی استانداری خوزستان، معاون فرهنگی و هنری شهرداری اهواز، معاون مدیریت تلفیقی ملی حفاری کشور، مدیر انتشارات شرکت نفت به رسم یادبود با اهدا لوح سپاس و هدایا از محمد طاهر رونق تقدیر به عمل آمد.