شوشان ـ رحیم عبدالخانی :
استان خوزستان با تاریخ و فرهنگ غنی خود همواره در کانون توجهات قرار داشته است . با این حال برخی از رسوم و رفتارهای اجتماعی در میان برخی از قومیتها و طوایف عربی بهویژه در زمینه های درگیریهای قبیلهای باعث بروز ناهنجاری های اجتماعی و آسیب به امنیت و آرامش جامعه شده است . این مسئله نهتنها بر زندگی روزمره مردم تأثیر میگذارد بلکه بهدلیل تبعات منفی آن میتواند مانع توسعه و پیشرفت اجتماعی و فرهنگی این منطقه شود . در این متن به بررسی و تحلیل این رسوم و ضرورت تغییر آنها پرداخته خواهد شد.
شوشان ـ رحیم عبدالخانی :
استان خوزستان با تاریخ و فرهنگ غنی خود همواره در کانون توجهات قرار داشته است . با این حال برخی از رسوم و رفتارهای اجتماعی در میان برخی از قومیتها و طوایف عربی بهویژه در زمینه های درگیریهای قبیلهای باعث بروز ناهنجاری های اجتماعی و آسیب به امنیت و آرامش جامعه شده است . این مسئله نهتنها بر زندگی روزمره مردم تأثیر میگذارد بلکه بهدلیل تبعات منفی آن میتواند مانع توسعه و پیشرفت اجتماعی و فرهنگی این منطقه شود . در این متن به بررسی و تحلیل این رسوم و ضرورت تغییر آنها پرداخته خواهد شد.
در بسیاری از طوایف و قبایل عرب استان خوزستان یک رسم زشت و ناپسند وجود دارد که به عنوان «انتقامجویی قبیلهای» شناخته میشود . هنگامیکه در یک درگیری فردی کشته میشود ، اعضای قبیله مقتول به سرعت به سمت قبیله قاتل حملهور میشوند و با تیراندازی و تخریب اموال نه تنها به خود و خانواده قاتل آسیب میزنند بلکه امنیت کل جامعه را به خطر میاندازند . این قبیل رفتارها به ویژه در دوران مدرن نه تنها قابل قبول نیست بلکه باید به شدت محکوم شود.
این پرسش مطرح میشود که آیا اعضای قبیله و خانواده مقتول در وقوع این درگیری ها و اختلافات نقش داشتهاند ؟ آیا آنها در معامله یا شرایطی که منجر به این درگیری شده سهمی داشتهاند ؟ واقعیت این است که بیشتر این جوانان و اعضای خانواده هیچ نقشی در وقوع این حوادث ندارند و در عوض آنها قربانی این سنت های غلط می شوند . بنابراین این سؤال به وجود میآید که چرا بعضی از بزرگان و شیوخ این قبایل ، بهجای پیشگیری از چنین رفتارهای خشونتآمیز به آن دامن میزنند؟
متأسفانه در بسیاری از موارد شاهد هستیم که شیوخ و بزرگان قبیله بهجای اینکه به عنوان مرشد و ناظر بر رفتار های اعضای قبیله عمل کنند خود به تشدید تنشها کمک میکنند . آنها باید به عنوان نهادهای اجتماعی مسئولیت پذیری بیشتری داشته باشند و نگذارند که جوانان به خاطر اشتباهات یک فرد به خشونت و انتقام جویی کشیده شوند . این در حالی است که در جوامع مدرن انتظار میرود که اختلافات از طریق قانون و نهادهای قضائی حل و فصل شوند و نه با قدرت نمایی و خشونت .
جوانان تحصیلکرده و با فرهنگ این قبایل باید پیشگام تغییر این رسوم ناپسند باشند . تشکیل انجمن ها و گروه های اجتماعی میان قبایل مختلف می تواند به عنوان یک راهحل مؤثر برای کاهش تنشها و فرهنگسازی در این زمینه عمل کند . این جوانان باید بهطور علنی از رفتار های خشونت آمیز و انتقامجویی ابراز انزجار کنند و تلاش کنند تا با برگزاری جلسات و کارگاه های آموزشی آگاهی جامعه را نسبت به خطرات این سنت ها افزایش دهند .
در نهایت لازم است که بزرگان طوایف و شیوخ به عنوان رهبران اجتماعی قوانین جدیدی برای مقابله با این رفتارها وضع کنند . آنها باید به صراحت اعلام کنند که چنین رفتارهایی در قبیله آنان پذیرفته نیست و افراد خاطی باید به قانون معرفی شوند . این اقدام نه تنها به حفظ امنیت و آرامش جامعه کمک میکند بلکه به تدریج میتواند منجر به تغییر فرهنگ قبیلهای و کاهش تنشهای اجتماعی شود
در یک کشور اسلامی ، باید به اصول انسانی و اخلاقی پایبند باشیم و اجازه ندهیم که نفرت و انتقام جویی بر زندگیمان حاکم شود . تغییر این رسوم ناپسند نیاز به همکاری تمامی اعضای جامعه بهویژه جوانان ، شیوخ و نخبگان دارد . تنها با اتحاد و همکاری می توانیم به سوی یک جامعه امن و سالم حرکت کنیم و از تکرار این حوادث تلخ جلوگیری نماییم .