شوشان ـ عبدالحمید گل افشان :
تعطیلات نوروز، بهعنوان یکی از طولانیترین و شادترین دورههای استراحت در سال، برای بسیاری از دانشآموزان همراه با تفریح، مسافرت و دوری از فضای تحصیلی است. اما با پایان این تعطیلات، بازگشت به مدرسه برای برخی از دانشآموزان به یک چالش بزرگ تبدیل میشود. بسیاری از آنها انگیزهای برای حضور در کلاسهای درس ندارند، غیبتهای مکرر میکنند و حتی با مقاومت خانوادهها و تلاش مدیران مدارس نیز رغبتی به ادامه تحصیل نشان نمیدهند. این مسئله نهتنها بر عملکرد تحصیلی آنها تأثیر منفی میگذارد، بلکه میتواند به یک معضل تربیتی و اجتماعی تبدیل شود.
چرادانش آموزان پس از نوروزتمایلی به آمدن به مدرسه راندارند؟
۱ . تغییر ریتم خواب و بیداری : در تعطیلات نوروز، برنامه خواب و بیداری دانشآموزان بهطور کامل تغییر میکند. دیر خوابیدن و دیر بیدار شدن، سازگاری مجدد با ساعت شروع مدرسه را دشوار میکند.
۲ . دوری از فضای آموزشی : دو هفته دوری از درس و مدرسه، باعث میشود دانشآموز به این سبک زندگی عادت کند و بازگشت به نظم مدرسه برایش سخت باشد.
۳. فشار درسی پس از تعطیلات: برخی مدارس بلافاصله پس از نوروز با آزمونها و تکالیف سنگین، استرس دانشآموزان را افزایش میدهند و آنها را از مدرسه رفتن دلسرد میکنند.
۴. عدم برنامهریزی برای انتقال تدریجی: بسیاری از مدارس و خانوادهها برنامهای برای کمک به دانشآموز در بازگشت آرام به روال مدرسه ندارند.
واکنش خانوادهها و مدارس ؛ چرا اقدامات مؤثر نیست؟
برخی خانوادهها بهجای همراهی، با سهلانگاری یا فشار بیشازحد، مشکل را تشدید میکنند.
برخی مدیران ومعاونین و معلمان گاهی با برخوردهای نامناسب (توبیخ، تهدید به جریمه یا تماس مکرر با اولیا) باعث افزایش تنفر دانشآموز از مدرسه میشوند.
نبودبرنامههای جذاب وانگیزشی
درهفته اول پس ازنوروز، مدرسه را برای دانشآموزان کسلکننده میکند.
راهکارهای عملی برای حل این معضل :
تغییر تدریجی برنامه خواب: خانوادهها باید از چند روز مانده به پایان تعطیلات، ساعت خواب و بیداری فرزندان را تنظیم کنند.
برنامههای شاد و انگیزشی در مدرسه: مدارس میتوانند در روزهای اول پس از نوروز، کلاسهای خلاقانه، بازدیدهای درون شهری کوتاه یا جشنهای کوچک برگزار کنند تا بازگشت به مدرسه دلچسب شود.
کاهش فشار درسی در هفته اول: معلمان میتوانند در روزهای نخست، تکالیف سبکتر و روشهای تدریس تعاملی را جایگزین آزمونهای سنگین کنند.
گفتوگوی صمیمانه با دانشآموز: بهجای سرزنش، باید با صحبت کردن، دلایل بیعلاقگی آنها را فهمید و راهکارهای مشترک پیدا کرد.
مشارکت خانوادهها: مدارس میتوانند با ارسال پیامهای آموزشی به اولیا، آنها را در فرآیند بازگشت به مدرسه همراه کنند.
بازگشت به مدرسه پس از تعطیلات نوروز نباید به یک جنگ بین دانشآموزان، خانوادهها و مدیران تبدیل شود.
با برنامهریزی دقیق، همراهی صمیمانه و ایجاد فضایی شاد و پرانرژی در مدارس، میتوان این چالش را به فرصتی برای شروع دوباره تبدیل کرد.
اگرنظام آموزشی
وخانوادههادستبهدست هم دهند، میتوانند اشتیاق تحصیل را در دانشآموزان زنده نگه دارد.
غیبت برخی مدیران ومعاونین ومعلمین پس ازتعطیلات نوروز: غیبت های بدون توجیه کادراداری وآموزشی برخی مدارس پس ازتعطیلات نه تنها نظم مدرسه را مختل می کند بلکه به دانش آموزان نیز این پیام را منتقل می کند که " عدم پایبندی به قوانین " امری عادی است. ازطرفی برخی مدیران به دلایل مختلف (رابطه گرایی،ترس ازکمبود نیرو یا فراینداداری پیچیده ) ازگزارش غیبت ها خودداری می کنند واین چرخه معیوب راتداوم می بخشند.این مسئله بازگشت به مدرسه پس ازتعطیلات نوروزرابه بحرانی دوطرفه(دانش آموز ومعلم) تبدیل کرده است.
چرا برخی معلمین،مدیران ومعاونین پس از تعطیلات نوروز غیبت می کنند؟
تعطیلات طولانی مدت وعدم آمادگی روانی
برخی فرهنگیان پس ازدوهفته استراحت انگیزه کافی برای بازگشت سریع به روال کاری راندارند.
مسافرت های طولانی وبرنامه ریزی های شخصی: گاهی سفرهای نوروزی به دلیل دوری مسیر یامشکلات حمل ونقل ،بازگشت به موقع را دشوار می کند.
ضعف نظارتی ادارات آموزش و پرورش: برخی مناطق آموزشی برغیبت کادر آموزشی مدارس سخت گیری نمی کنندیاگزارش هارا پیگیری نمی کنند.
فرهنگ رواج یافته "تسامح درغیبت "
در برخی مدارس غیبت های پس ازتعطیلات به صورت سنتی نادیده گرفته می شود!
تاثیر منفی غیبت کادر آموزشی بر دانشآموزان :وقتی برخی مدیران ،معاونین ومعلمان به قوانین پایبند نباشند دانشآموزان نیز نسبت به حضور درمدرسه بی تفاوت می شوند.
اختلال دربرنامه های درسی: کلاس های تعطیل شده یا نبود نظم آموزشی انگیزه تحصیل را کاهش می دهد.
القای بی اعتمادی : دانشآموزان به راحتی متوجه تبعیض بین "غیبت مجاز خودشان و "غیبت غیرمجاز معلمان " می شوند.
راهکارهای عملی برای کاهش غیبت کادر آموزشی پس ازتعطیلات نوروز
اقدامات پیشگیرانه ( قبل ازتعطیلات )
تذکر رسمی درجلسات پایانی سال :
ادارات آموزش وپرورش باید در بخشنامه رسمی به مدارس تذکر دهند که غیبت های غیر موجه پس از نوروز به صورت ویژه پیگیری خواهدشد.
تعیین مهلت بازگشت اجباری :
اعلام شود که تمامی کادراداری وآموزشی مدارس موظفند حداکثر ۴۸ ساعت قبل ازشروع مدارس درشهر محل خدمت خود حاضرباشند.
اقدامات نظارتی ( پس از تعطیلات )
گزارش روزانه غیبت ها :
مدیران موظف باشند هرروز غیبت کادر آموزشی واداری آموزشگاه خودرا درسامانه ای یکپارچه به ادارات آموزش وپرورش اطلاع دهند.
بازدید های بدون هماهنگی ادارات آموزش وپرورش ازمدارس :
تیم های نظارتی در روزهای اول پس از تعطیلات ازمدارس بازدید کنند تاحضور کادر اداری وآموزشی را بررسی کنند.
سخن پایانی :
غیبت معلمان وکادراداری وآموزشی پس از نوروز یک "بیماری فرهنگی "درنظام آموزش وپرورش است که درمان آن فقط بانظارت دقیق، شفافیت وایجادانگیزه ممکن است.
اگر معلمی که الگوی دانشآموز است به راحتی قوانین را زیرپا بگذارد چگونه می توان ازدانش آموزان انتظار پایبندی داشت؟!همچنین غیبت معلمان پس از تعطیلات نوروز اگرمدیریت نشود می تواند به افت تحصیلی وکاهش بهره وری کلاس منجرشود. بنابراین برنامه ریزی آموزشی وتوجه به نیازهای روانی دانش آموزان دراین دوره ضروری است.